Το «χρηματοκιβώτιο» της ελπίδας, γεμάτο καρπούς στην Αρκτική ανοίγει για τη Συρία

Πιο γνωστό ως το "θησαυροφυλάκιο για την ημέρα της κρίσης" αυτή η τράπεζα σπόρων η οποία λειτουργεί υπό την νορβηγική κυβέρνηση εμπεριέχει όλους τους γνωστούς σπόρους στη Γη. Είναι το...τελευταίο οχυρό, η τελευταία δικλείδα ασφαλείας της ανθρωπότητας σε περίπτωση γιγάντιας καταστροφής που θα αφανίσει όλους τους σπόρους.

Να όμως που δεν έφτασε - ούτε έρχεται - κάποια φυσική καταστροφή που ώθησε τους επιστήμονες να κάνουν την πρώτη απόσυρση από το θησαυροφυλάκιο. Αντίθετα, ήταν η...ανθρώπινη καταστροφή, δηλαδή ο πόλεμος!

Η αιματοχυσία στη Συρία άφησε τους επιστήμονες χωρίς μία σημαντική τράπεζα γονιδίων στο Aleppo, όπου καινούργια στελέχη της ξηρασίας και ανθεκτικό σε αυτήν σιτάρι αναπτύχθηκαν με τον καιρό. Τώρα, οι επιστήμονες εξαιτίας του πολέμου δεν μπορούν να συνεχίσουν την εργασία τους.

Αναγκαστικά οι επιστήμονες, ειδικά από τη στιγμή που ο πόλεμος στην περιοχή δείχνει να μην υποχωρεί, έχουν ξεκινήσει να ανακτούν τους απόλυτα σημαντικούς σπόρους, οι οποίοι είχαν ως πηγή προέλευσης την περιοχή της εύφορης ημισελήνου αλλά και παραπέρα και κρατούνταν ασφαλείς κάτω από τον αρκτικό πάγο.

Οι σπόροι φυτεύονται σε νέες εγκαταστάσεις στο Λίβανο και το Μαρόκο, επιτρέποντας στους επιστήμονες να σώσουν αλλά και να καταγράψουν την σημαντική έρευνα που έχουν κάνει για δεκαετίες.

Ο Solh πολύ προσεκτικά βγάζει κάτι που μοιάζει με σιτάρι, από έναν καφέ φάκελο. Στην πραγματικότητα είναι το φυτό από όπου προέρχεται το σιτάρι που τρώμε σήμερα. Χρονολογείται πριν 10 χιλιετίες!

Μία σημαντική αποθήκη στην εύφορη ημισέληνο

Η γονιδιακή τράπεζα στο Aleppo λειτουργεί υπό την εποπτεία του Διεθνούς Κέντρου για την Αγροτική Έρευνα στις Ξηρές Περιοχές και είναι μία από τις πιο βασικές στον κόσμο. Συμπεριλαμβάνει πάνω από 135.000 είδη σιταριού, φασόλια φάβα,φακή και καλλιέργειες ρεβυθιού, όπως επίσης και συλλογή από κριθάρι.

"Είναι εκτάσεις γης οι οποίες κληρονομήθηκαν σε μας από τους παππούδες και προπαππούδες μας, δυστυχώς όμως οι περισσότερες τώρα δεν υπάρχουν", λέει ο γενικός διευθυντής της ICARDA Mahmoud El-Solh.

"Και εδώ είναι που υπήρχε το λίκνο της γεωργίας 10.000 χρόνια πίσω. Σε αυτό το μέρος του κόσμου, πολύ σημαντικοί καρποί "εξημερώθηκαν",από άγριους σε καλλιεργήσιμους.

Ο εκπρόσωπος της ICARDA, Θάνος Τσιβελίκας, ο οποίος εποπτεύει την απόσυρση από το θησαυροφυλάκιο, περιγράφει την όλη επιχείρηση ως μία "αποστολή σωτηρίας. Αυτοί οι σπόροι δεν μπορούν να αντικατασταθούν".

Το ICARDA κέντρο στο Aleppo είχε στείλει σχεδόν 80% των σπόρων του και άλλα δείγματα στο Παγκόσμιο Θησαυροφυλάκιο, μέχρι το 2012 ως μία ενίσχυση. Η τελευταία κατάθεση ήταν για το 2014.

Η μετακίνηση στο γειτονικό Λίβανο

Με τη μετεγκατάσταση στο Λίβανο, ο Solh ανοίγει την πόρτα σε ένα θησαυροφυλάκιο για την Αγροτική Έρευνα και σε ένα Εκπαιδευτικό Κέντρο, του Αμερικανικού Πανεπιστημίου της Βηρητού, στην κοιλάδα Μπεκαα. Εκεί αποθηκεύονται οι σπόροι ICARDA που ελήφθησαν από το Svalbard.

Ο Solh πολύ προσεκτικά βγάζει κάτι που μοιάζει με σιτάρι, από έναν καφέ φάκελο. Στην πραγματικότητα είναι το φυτό από όπου προέρχεται το σιτάρι που τρώμε σήμερα. Χρονολογείται πριν 10 χιλιετίες!

"Αυτή είναι μία πηγή με αξιοσημείωτα γνωρίσματα. Αντοχή στην ξηρασία, στην υψηλή θερμοκρασία, αντιστέκεται στις ασθένειες και άλλα. Αυτή λοιπόν (η πηγή) άντεξε και επέζησε μέσω της φυσικής εξέλιξης για εκατοντάδες χρόνια".

Μόλις 10 λεπτά απόσταση και απέναντι από τα συριακά βουνά χτίζεται ένα νέο θησαυροφυλάκιο.

Για να ξεκινήσει η αναπλήρωση του στοκ υπάρχουν θερμοκήπια κοντά όπου οι σπόροι θα φυτεύονται, θα μεγαλώνουν και θα αναπαράγονται. Μόλις αποθηκευθούν για ακόμα μία φορά θα είναι προσβάσιμοι για τους ερευνητές.

Ένα παράλληλο πρότζεκτ στήνεται στο Μαρόκο για να εξασφαλιστεί ότι η ανθρωπότητα θα έχει πάντα πρόσβαση σε αυτά τα γενετικά υλικά.

Arctic 'Doomsday Vault' opens to retrieve vital seeds for Syria

Gul Tuysuz and Arwa Damon, CNN