Φίδια: οι «κρυμμένοι» δολοφόνοι της Αφρικής

Πρόκειται για μία άκρως επικίνδυνη χρονική περίοδο, ειδικά για τους αγρότες που πρέπει να δουλέψουν στα χωράφια τους. Φέτος, μάλιστα, ήρθαν αντιμέτωποι με ένα πολύ σκληρό φθινόπωρο.

Σχεδόν 250 άτομα έχασαν τη ζωή τους μέσα σε μόλις τρεις εβδομάδες στις κεντρικές πολιτείες Plateau και Gombe. Όπως φαίνεται μιλάμε για μία σοβαρή κρίση η οποία έχει συγκλονίσει τους ντόπιους γιατρούς και έχει προκαλέσει, φυσικά, μία εθνική κατακραυγή.

Η υπόθεση είναι ακραία αλλά όχι μοναδική. Η Νιγηρία είναι μία από τις αρκετές χώρες που αντιμετωπίζουν ή έχουν αντιμετωπίσει μία τέτοια επιδημία, όπως αποκαλείται από μερικούς επιστήμονες υγείας.

Η Υποσαχάρια Αφρική φιλοξενεί μερικά από τα πιο θανατηφόρα φίδια του κόσμου, ανάμεσα στα οποία συγκαταλέγεται και η μαύρη μάμπα. Υπολογίζεται πως σχεδόν 32.000 άνθρωποι στην περιοχή πεθαίνουν κάθε χρόνο από δάγκωμα φιδιού και περίπου άλλοι 100.000 μένουν παράλυτοι.

Πηγή: CNNi

Μία παραμελημένη κρίση

Ένας μεγάλος αριθμός θυμάτων δεν καταγράφεται, πράγμα που σημαίνει πως τα στατιστικά στοιχεία που αφορούν την Υποσαχάρια Αφρική είναι αρκετά υψηλότερα στην πραγματικότητα.

«Οι πληροφορίες από τα κέντρα υγείας είναι περιορισμένες σε όσους έχουν εισαχθεί σε αυτά, δηλαδή πρόκειται για τα μισά θύματα των ερπετών» δήλωσε στο CNNi ο Dr. Jean-Philippe Chippaux, από τους κορυφαίους εμπειρογνώμονες πάνω στα δηλητηριώδεις είδη και ιδρυτής της African Society of Venomology (ASV).

Σύμφωνα με τον Chippaux, αυτό το φαινόμενο οφείλεται στο γεγονός πως αρκετοί ασθενείς επιλέγουν να πάνε σε ντόπιους θεραπευτές, πράγμα όμως που μπορεί να αποδειχθεί μοιραίο εφόσον το δηλητήριο μπορεί να σκοτώσει μέσα σε λίγες ώρες. Ακόμη ένας λόγος είναι πως οι απομονωμένες κοινότητες παλεύουν για πρόσβαση σε ιατρικές εγκαταστάσεις που ειδικεύονται στα δαγκώματα από φίδια.

«Πρόκειται για μία ασθένεια που αφορά τους φτωχότερους αγρότες, για τους οποίους η θεραπεία είναι ακριβή και όχι ιδιαίτερα κατανοητή από τις υγειονομικές Αρχές, το προσωπικό υγείας και γενικότερα από τους πληθυσμούς».

Πηγή: CNNi

Ο Chippaux υποστηρίζει πως η παραμέληση αυτή οφείλεται στην «έλλειψη ενδιαφέροντος» από τις κυβερνήσεις όλης της περιοχής.

«Η διάγνωση και η θεραπεία των δαγκωμάτων από φίδια δεν διδάσκονται πλέον στις ιατρικές και νοσηλευτικές σχολές».

Η έλλειψη πόρων και ειδικών γιατρών συχνά καταλήγει σε νεκρούς, εφόσον τα θύματα λαμβάνουν το λάθος αντίδοτο, σύμφωνα με την Thea Litschka-Koen, μία επιχειρηματία που έχει ιδρύσει το Swaziland Antivenom Foundation, οργανισμός ο οποίος προσφέρει θεραπεία και εκπαίδευση στους ανθρώπους.

«Υπάρχουν ψυγεία γεμάτα με προϊόντα που δεν θα έπρεπε να είναι εκεί. Είτε είναι ανεπαρκή είτε προορίζονται για άλλα είδη ερπετών. Μπορεί να είναι φθηνότερα και γι’ αυτό να επιλέγονται, αλλά ούτε εξουδετερώνουν το δηλητήριο, ούτε σώζουν ανθρώπους».

Η επιχειρηματίας συμφωνεί πως η παραμέληση «βρίσκεται στο άνθος της».

«Το δάγκωμα φιδιού αποτελεί μία τραγικά παραμελημένη ασθένεια επειδή συνήθως συμβαίνει σε φτωχές ομάδες ανθρώπων που η φωνή τους δεν ακούγεται».

Πηγή: CNNi

Ανάγκη για εγχώρια παραγωγή αντιδότων

Μερικοί από τους ειδικούς πιστεύουν πως η Αφρική βρίσκεται σε ένα σημείο που οι κυβερνήσεις της πρέπει να πάψουν να στηρίζονται τόσο στις διεθνείς φαρμακευτικές εταιρείες και να ξεκινήσουν μία τοπική παραγωγή.

«Είναι μια ευκαιρία για να ξεκινήσει η παραγωγή αντιδότων στην Αφρική» αναφέρει ο Dr. Abdulazaq Habib, σύμβουλος της εταιρείας Global Snakebite Initiative ο οποίος συνεργάζεται στενά με το Υπουργείο Υγείας της Νιγηρίας.

Η Νότια Αφρική είναι η μόνη χώρα της Υποσαχάριας Αφρικής που έχει παράγει αντιγόνο, αλλά ο Habib σημειώνει ότι η Νιγηρία έχει επιδιώξει επί μακρόν τη δική της αναπτυξιακή στρατηγική. Στη δεκαετία του 1990, η κυβέρνηση επένδυσε 3 εκατομμύρια δολάρια σε εταιρικές σχέσεις με υπερθαλάσσια θεσμικά όργανα, τα οποία απέδωσαν δύο αποτελεσματικά αντιβιοτικά, αλλά απέτυχε να αξιοποιήσει αυτή την πρόοδο.

«Το πρόβλημα ήταν πως η “μετάδοση της γνώσης” δεν αποτελούσε προτεραιότητα. Ως τώρα, η Νιγηρία θα μπορούσε να έχει μία ολοκληρωμένη και μεγάλη παραγωγή προϊόντων».

Το CNNi ρώτησε την κυβέρνηση της Νιγηρίας εάν υπάρχουν πλάνα σχετικά με το ζήτημα, αλλά δεν έλαβε καμία απάντηση.

Πηγή: CNNi

Καινοτομίες

Οι επιστήμονες επιχειρούν επίσης να αλλάξουν τη βάση των αντιδότων, η οποία παραμένει ίδια από τον 19^ο αιώνα. Ως σήμερα η μέθοδος που κυριαρχεί είναι η εξής: μικρές δόσεις δηλητηρίου εγχέονται σε μεγάλα ζώα όπως άλογα και στη συνέχεια συλλέγονται από το αίμα τους τα αντισώματα που προέκυψαν.

Οι ερευνητές του Τεχνικού Πανεπιστημίου της Δανίας χρησιμοποιούν συνθετική βιολογία για να παράγουν αντιγόνο με βάση τον άνθρωπο, αναμειγνύοντας δηλητήριο με ανασυνδυασμένα αντισώματα που προέρχονται από ανθρώπινα κύτταρα. Πιστεύουν πως αυτή η μέθοδος θα δώσει ένα φθηνότερο και πιο ασφαλές αντίδοτο.

Ο επικεφαλής της έρευνας, Andreas Hougaard Laustsen πιστεύει ότι το αντιγόνο που θα βασίζεται στον ίδιο τον άνθρωπο θα γίνει σύντομα η κύρια θεραπεία.

«Ήδη καταφέραμε να δημιουργήσαμε αντισώματα εντελώς ανθρώπινα, τα οποία μπορούν να εξουδετερώσουν τις τοξίνες από το δηλητήριο των φιδιών, συμπεριλαμβανομένης και της μαύρης μάμπα. Δεν πιστεύω πως θα συνεχίσουμε να δουλεύουμε πάνω σε άλογα για πολύ ακόμα».

Andreas Hougaard Laustsen / Πηγή: CNNi

Μία τραγωδία που πρέπει να σταματήσει

Μπορεί οι απόψεις ως προς την καλύτερη στρατηγική που πρέπει να ακολουθηθεί να ποικίλλουν, αλλά οι ειδικοί συμφωνούν ότι η πιο κρίσιμη απαίτηση είναι η δέσμευση των κοινοτήτων που βρίσκονται σε υψηλό κίνδυνο, των κυβερνήσεων και των υπουργείων Υγείας και σημαντικότερα, των δωρητών.

Υπάρχει μία αγανάκτηση διότι πολλοί υποστηρίζουν ότι το φαινόμενο δεν έχει λάβει όση προσοχή του αρμόζει. Τα φίδια είναι υπεύθυνα για 40 φορές περισσότερους θανάτους παγκοσμίως από ότι οι νάρκες.

Άνθρωποι αφοσιωμένοι στην προσπάθεια να δοθεί η προσοχή που χρειάζεται προσπαθούν να ευαισθητοποιήσουν τον κόσμο με ποικίλους τρόπους. Ένας από αυτούς είναι το νέο ντοκιμαντέρ “Minutes to Die”, στο οποίο συμμετέχουν αρκετοί από τους ειδήμονες.

Πληροφορίες και φωτογραφίες από CNNi / The battle to contain Africa's hidden killers

PHOTO 1 / 6

Photo 1/6

Photo 2/6

Photo 3/6

Photo 4/6

Photo 5/6

Photo 6/6