Οι ερωτευμένοι στην Κίνα ανταλλάσσουν μεταξωτές μπάλες – Μια παλιά παράδοση αναβιώνει

Οι ντόπιοι στο Κουανγκσί, κυρίως εκείνοι των εθνοτικών μειονοτήτων, αγαπούν τα λαϊκά τραγούδια και τα χειροτεχνήματα, ενώ το πολιτιστικό τους σύμβολο είναι οι πολύχρωμες κεντητές μεταξωτές μπάλες οι οποίες υπάρχουν σε όλες τις πολιτιστικές εκδηλώσεις της Κίνας.

Η Τσιοτσόυτσιε είναι μια μικρή συνοριακή πόλη στο Κουανγκσί, γνωστή και ως «πατρίδα της μεταξωτής μπάλας». Σχεδόν κάθε σπίτι ασχολείται με την κατασκευή αυτής της μπάλας, ενώ η πόλη παράγει πάνω από 300.000 κομμάτια ετησίως. Είναι σύνηθες φαινόμενο να βλέπεις τις γυναίκες της πόλης να κάθονται έξω από τα σπίτια τους ντυμένες με τις παραδοσιακές τους φορεσιές, να κεντούν προσεκτικά και να πουλάνε τις μπάλες στους τουρίστες.

Η 40χρονη Λι Λι είναι μία από τις εκείνες που φτιάχνουν μεταξωτές μπάλες στην περιοχή. Έμαθε την τέχνη από την πεθερά της και αυτή στη συνέχεια δίδαξε τις τρεις κόρες της, έχει μάλιστα και ένα μαγαζί όπου πουλάει τις πολύχρωμες φωτεινές μπάλες της.

«Μία μεταξωτή μπάλα, λέει η Λι, θέλει περίπου 15 μέρες να φτιαχτεί. Στο χέρι πάντα, ποτέ στη μηχανή». Μπορείς άλλωστε να το διαπιστώσεις βλέποντας τα δάχτυλα της γεμάτα επιδέσμους καθώς συχνά κόβεται από τη λεπτεπίλεπτη, σκληρή αυτή διαδικασία. Η προέλευση αυτού του εθίμου πάει πολύ πίσω στον χρόνο, σχεδόν 2.000 χρόνια πριν. Στην αρχή όμως δεν προοριζόταν για τους ερωτευμένους. Ακριβώς το αντίθετο. Κατασκευάζονταν από χαλκό και χρησίμευαν σαν όπλο εν καιρώ πολέμου. Πολύ αργότερα μόνο άρχισαν να τις φτιάχνουν με πολύχρωμο μετάξι, γεμίζοντάς τες ακόμα και με ρύζι και σιτηρά.

Συνήθως είχαν 12 «πέταλα» ή μεταξωτές σακούλες σε σχήμα κώνου οι οποίες παλαιότερα ήταν γεμισμένες με κόκκινα φασόλια ή σπόρους. Αργότερα άρχισαν να κεντάνε πουλιά ή λουλούδια ως ένδειξη καλής τύχης. Συμβόλιζαν τη διπλή συγκομιδή αλλά και την αγάπη. Σήμερα τις γεμίζουν με πριονίδι, καθιστώντας τες πιο ελαφριές για τη μεταφορά. Κάποιοι δε τις γεμίζουν ακόμα και με αρωματικά φαρμακευτικά βότανα, διπλασιάζοντας έτσι την αξία τους. Η μεταξωτή μπάλα δεν είναι μόνο ένα σύμβολο πολιτιστικής κληρονομιάς, αλλά ένα κλειδί επίσης για την αύξηση του πλούτου.

Για άλλους πάλι, συμβολίζουν ένα βαθύ συναίσθημα. Η πιο οικονομική κοστίζει 15 γιουάν, ενώ οι πιο πολυτελείς φθάνουν και τα 200 γιουάν. Οι περισσότερες παραγγελίες της Λι είναι κυρίως από ηλεκτρονικά καταστήματα σε ολόκληρη τη χώρα. Σε περίοδο αιχμής μπορεί να βγάλει επιπλέον 3.000 γιουάν ετησίως. Η 73χρονη Χουάνγκ Σιαοτσίν είναι η καλύτερη κεντίστρα στην πόλη. Έφηβη έμαθε να κεντά και θυμάται το παλιό έθιμο «Πετώντας τη Μεταξωτή Μπάλα».

Άνδρες και γυναίκες χωρίζονταν σε ομάδες και τραγουδούσαν αυτοσχέδια τραγούδια. Εάν οι γυναίκες έβλεπαν κάποιον που τους άρεσε, έριχναν μπάλες για να τις πιάσουν οι άνδρες. Ο τυχερός (ή άτυχος) άνδρας που τις έπιανε έστελνε μία πίσω πάνω στην οποία είχε δέσει ένα δώρο. Εάν η γυναίκα δεχόταν το δώρο, αυτό σήμαινε ότι συμφωνούσε να βγει ραντεβού.

Ωστόσο, όταν η Χουάνγκ παντρεύτηκε τη δεκαετία του 1960, οι άνθρωποι δεν έβρισκαν με αυτόν τον τρόπο το ταίρι τους. Η πολιτιστική επανάσταση είχε φέρει νέα ήθη και έθιμα. Τα «Παλαιά Ήθη» αποδοκιμάζονταν. Η Χουάνγκ, όπως και πολλές άλλες, δεν τολμούσαν να κεντήσουν και να φτιάξουν μπάλες εκείνη την περίοδο. Σήμερα όμως το έθιμο αυτό έχει γίνει ξανά πολύ δημοφιλές, έχει βοηθήσει οικονομικά πολλές οικογένειες, ενώ συμβάλλει και στην τόνωση του τουρισμού. Η Χουάνγκ διδάσκει πλέον τη νεότερη γενιά. Το 1997 η Χουάνγκ ορίστηκε εκπρόσωπος των χειροτεχνών από την τοπική κυβέρνηση του Κουανγκσί. Κατέχει πλέον μία μοναδική δεξιότητα, την «duixiu», η οποία απαιτεί μία περίπλοκη βελονιά που κάνει τις μπάλες να φαίνονται τρισδιάστατες! Η δημιουργία μίας τέτοιας μπάλας μπορεί να διαρκέσει έως και έναν μήνα και ελάχιστες μαθήτριές της ενδιαφέρονται να μάθουν την τεχνική. Ενδιαφέρονται απλώς να κάνουν όσο περισσότερες μπορούν, το συντομότερο δυνατόν, για να βγάλουν όσο περισσότερα χρήματα γίνεται.

«Προτιμώ τις μεταξωτές μπάλες της δεκαετίας του 1980. Είχαν έξυπνα σχέδια, εξαιρετικό κέντημα και όμορφες εικόνες», λέει η Γουάνγκ Γουέιτσαν και προσθέτει ότι σήμερα οι μπάλες είναι πολύ συνηθισμένες, δεν βρίσκει κάτι ιδιαίτερο πάνω τους. Όμως και η κουλτούρα έχει αλλάξει πάρα πολύ. Οι Κινέζοι ερωτευμένοι προτιμούν σήμερα να δείχνουν τη ρομαντική πλευρά τους με τολμηρές και επιδεικτικές εκδηλώσεις πλούτου, δείχνοντας δημόσια την αγάπη τους με δώρα πολυτελείας. Λίγοι έχουν την υπομονή για τη σιωπηρή έκφραση της αγάπης που αντιπροσωπεύουν οι μεταξωτές μπάλες.

Παρά το γεγονός ότι είναι γνωστή ως «η τελευταία διδάξασα» της τέχνης αυτής, η Χουάνγκ αισθάνεται μοναξιά. Κάθε χρόνο όμως, την τρίτη ημέρα του τρίτου μήνα, οι κάτοικοι της πόλης κάνουν μία μεγάλη γιορτή, η παράδοση του «Πετώντας την Μεταξωτή Μπάλα» επιστρέφει και η αναζήτηση της αγάπης κατά τον παλιό τρόπο ζωντανεύει ξανά.