Το ψυχικό κόστος της Καταλανικής κρίσης

Καθώς βαθαίνει η κρίση, με τους ηγέτες της Μαδρίτης και της Καταλονίας να μην υποχωρούν, την κυβέρνηση της Μαδρίτης να δίνει προθεσμία στον (Καταλανό ηγέτη) Πουτζντεμόν ως την Πέμπτη στις 10:00 (τοπική ώρα, 11:00 ώρα Ελλάδας) να πάρει πίσω την κήρυξη της ανεξαρτησίας της επαρχίας και με πολλές δεκάδες διαδηλωτές να διαμαρτύρονται στους δρόμους της Βαρκελώνης, οι Καταλανοί ζουν σε ένα κλίμα έντονης αβεβαιότητας.

Ο Οκτώβριος είναι μέχρι στιγμής ένας επεισοδιακός μήνας: το απαγορευμένο δημοψήφισμα που σημαδεύτηκε από την αστυνομική βία προκάλεσε και προστριβές μεταξύ φίλων και συγγενών.«Τα γεγονότα αυτά έχουν σαφή ψυχολογικό αντίκτυπο στους ενήλικες, στα παιδιά και στους εφήβους, σε όλες τις ηλικιακές ομάδες», λέει ο ψυχαναλυτής Χοσέ Ραμόν Ουμπιέτο.

Οι περισσότεροι ασθενείς του στις συνεδρίες τους μιλούν αποκλειστικά γι’αυτό, το ίδιο «και τα παιδιά», προσθέτει.«Τις προάλλες, ένα κορίτσι μου είπε ότι η μητέρα ενός άλλου κοριτσιού την ρώτησε αν είναι με τους «καλούς» ή με τους «κακούς» μετά τις συλλήψεις της αστυνομίας».

Κρίση ταυτότητας

Πολύς λόγος γίνεται για τις κόντρες ανάμεσα σε εκείνους που τάσσονται υπέρ και σε εκείνους που είναι κατά της ανεξαρτησίας, αλλά πολλοί είναι και οι αναποφάσιστοι, οι οποίοι επίσης πάσχουν από έντονο άγχος, λέει ο Ουμπιέτο.

«Υπάρχει μια κρίση ταυτότητας, ανθρώπων που δεν ξέρουν πού να τοποθετηθούν, γιατί οι γονείς τους μπορεί να είναι ενωτικοί και τα αδέλφια τους οπαδοί της ανεξαρτησίας», προσθέτει ο ισπανός ψυχαναλυτής.«Βρίσκονται στη μέση και δεν ξέρουν με ποιον να συνταχθούν, με τους γονείς, με τα αδέλφιά τους ή με κανέναν, χωρίς στην πραγματικότητα να κατανοούν πλήρως την κατάσταση».Αλλά ακόμη και κάποιοι από εκείνους που τα βλέπουν ξεκάθαρα υποφέρουν από άγχος.

Στους δρόμους της κεντρικής Βαρκελόνης, ο 53χρονος Γιόζεπ, ένας μηχανικός και υπέρμαχος της ανεξαρτησίας ο οποίος αρνείται να δηλώσει το επίθετό του για να μην τον αναγνωρίσουν, λέει ότι η Μαδρίτη θέλει να "ταπεινώσει" τους Καταλανούς στρεφόμενη κατά της προσπάθειας των Καταλανών ηγετών για απόσχιση της επαρχίας από την Ισπανία.

Τόσο ο ίδιος όσο και ο πατέρας του υποφέρουν από αϋπνίες «εξαιτίας τους άγχους και της οργής» τους, όπως εξηγεί ο ίδιος και κυρίως μετά τα βίαια επεισόδια που ακολούθησαν το δημοψήφισμα.

Στο άλλο στρατόπεδο, η Νουρία Λάγκο, μια 64χρονη μεταφράστρια, είναι εξίσου οργισμένη.«Είμαι έξαλλη με όλα όσα έχουν συμβεί, με κάνουν να νιώθω ότι δεν είμαι Καταλανή, αλλά εγώ έχω γεννηθεί εδώ, οι γονείς μου είναι θαμμένοι εδώ», λέει.Η Λάγκο μάλιστα προσθέτει ότι την αποκάλεσαν «φασίστρια» επειδή είναι κατά της ανεξαρτησίας. «Δεν αληθεύει αυτό», σχολιάζει.

Μετατραυματικό στρες

Τα πράγματα δυσκολεύουν ακόμη περισσότερο δεδομένου ότι η Βαρκελώνη υπήρξε πολύ πρόσφατα θέατρο τρομοκρατικής επίθεσης, στις 17 Αυγούστου, όταν τζιχαντιστές του Ισλαμικού Κράτους έπεσαν με φορτηγάκι πάνω σε πεζούς στον τουριστικό πεζόδρομο της πόλης Λα Ράμπλα σκοτώνοντας 14 ανθρώπους.

Η Ινγκεμποργκ Πορκάρ, επικεφαλής της Μονάδας Αντιμετώπισης Κρίσεων της Βαρκελώνης, η οποία διαχειρίζεται τέτοιες καταστάσεις και τελεί υπό την αιγίδα του Αυτόνομου Πανεπιστημίου της Βαρκελώνης, λέει ότι έχει δει πολλούς ανθρώπους «που έχουν επηρεαστεί από την επίθεση».

Προσπαθούσαν «να βάλουν τα πράγματα πάλι σε μια σειρά και αυτό άνοιξε εκ νέου τις πληγές από την επίθεση».

«Με κάθε νέα ένταση, όλες οι προσπάθειες να επιστρέψουν σε μια φυσιολογική καθημερινότητα και να σταματήσουν να φοβούνται ακυρώνονται επειδή ένα νέο τραυματικό γεγονός τους υπενθυμίζει το προηγούμενο».

Ακόμη και αν η παρούσα κρίση με τις μαζικές, ειρηνικές διαδηλώσεις, απέχει πολύ από τη βία των επιθέσεων, η Πορκάρ εξηγεί ότι οι πολίτες παραμένουν σε επιφυλακή φοβούμενοι νέα μέτρα της αστυνομίας ή ταραχές.

Αυτό δημιουργεί μια κατάσταση «υπερβολικής εγρήγορσης που δεν είναι κάτι το οποίο επιθυμεί ο κόσμος».Ωστόσο, η κατάσταση επηρεάζει και άλλους Ισπανούς πέραν των κατοίκων της Βαρκελώνης και της Καταλονίας γενικώς, υποστηρίζει ο Γκιγέρμο Φόουσε, καθηγητής Ψυχολογίας στο πανεπιστήμιο της Μαδρίτης Complutense.

Όπως εξηγεί, έχει παρατηρήσει μια «αύξηση στα κρούσματα άγχους» μεταξύ των κατοίκων της πρωτεύουσας.

«Κάποιοι άνθρωποι αισθάνονται ότι η ίδια η ταυτότητά τους δέχεται επίθεση», λέει και προσθέτει ότι «πολλοί δεν μπορούν να αποσυνδεθούν από το θέμα».

Για εκείνον μια καλή λύση θα ήταν η προσφυγή στο χιούμορ.

Τα τρολαρίσματα που κυκλοφορούν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, για παράδειγμα, «είναι εργαλεία για τη μείωση του στρες και την απλούστευση των πραγμάτων και αυτό είναι καλό».

Και είναι βασικό να θυμόμαστε «ότι η ζωή συνεχίζεται, ότι αυτό δεν μας επηρεάζει τόσο όσο φαίνεται».