Ράκα: Πλέον ελεύθερη αλλά... και βαριά «λαβωμένη»

Ο εκπρόσωπος Τύπου του SDF ανακοίνωσε την ανάκτηση της στρατηγικής σημασίας πόλης της Συρίας σήμερα, Τρίτη, ύστερα από μία «κύκνεια» μάχη με τους τζιχαντιστές, οι οποίοι εκμεταλλεύτηκαν και το τελευταίο μέσο που είχαν στη διάθεσή τους για να διασώσουν τα κεκτημένα τους.

Η επιχείρηση για την ανακατάληψη της Ράκας ξεκίνησε στις 6 Ιουνίου. Ο συνδυασμός αεροπορικών βομβαρδισμών και χερσαίων επιχειρήσεων υπό την καθοδήγηση του συνασπισμού με την ηγεσία των Αμερικανών, απομόνωσαν την πόλη από τις υπόλοιπες περιοχές του Iσλαμικού Κράτους του Ιράκ και του Λεβάντε (Εγγύς Ανατολή).

Περισσότερες από 3.000 βόμβες έπεσαν στη Ράκα από τον Ιανουάριο, όπως αναφέρει το Al Jazeera, καταστρέφοντας σχολεία, νοσοκομεία και κατοικίες. Στα μέσα Οκτωβρίου η ανθρωπιστική οργάνωση «REACH» ανακοίνωσε πως σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της λιγότερο από το 1% του πληθυσμού της Ράκα, που πριν τον πόλεμο έφτανε τις 300.000, παραμένει πια στις εστίες του. Η πόλη δεν έχει ηλεκτρικό ρεύμα ούτε τρεχούμενο νερό, ενώ και ο τελευταίος φούρνος που λειτουργούσε καταστράφηκε πρόσφατα.

(Μαχητές των Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων μετά την ανακατάληψη/REUTERS/Rodi Said)

Σύμφωνα με το Συριακό Δίκτυο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, από την αρχή της επιχείρησης περισσότεροι από 900 άμαχοι σκοτώθηκαν, οι 570 στις αεροπορικές επιδρομές του συνασπισμού υπό τις ΗΠΑ. Άλλες πηγές αναφέρουν πως ο αριθμός των νεκρών ανέρχεται στους 1.130.

Κατεστραμμένη και έρημη, η Ράκα είναι αντιμέτωπη με ένα αβέβαιο μέλλον. Οι ΗΠΑ και το SDF έχουν διαμηνύσει πως θα παραχωρήσουν την εξουσία της πόλης σε μία τοπική διοίκηση, όμως παραμένει ασαφές το ποια θα είναι η σύσταση και η πολιτική δομή αυτής της διοίκησης. Ποικίλοι εθνικοί και γεωπολιτικοί παράγοντες αναμένεται να δυσχεράνουν την παράδοση της πόλης σε αυτή την οντότητα.

Ράκα: Σκίζει τη μπούρκα της μετά την απελευθέρωση από τους τζιχαντιστές (vids)

Δύο συμβούλια διεκδικούν την πόλη

Δύο διαφορετικά συμβούλια διεκδικούν την εξουσία της πόλης. Το Πολιτικό Συμβούλιο της Ράκα (RCC), που ιδρύθηκε τον Απρίλιο και στηρίζεται από το SDF, και το Επαρχιακό Συμβούλιο της Ράκα (RPC), το οποίο έχει την στήριξη του κύριου αντιπολιτευτικού σώματος της Συρίας, τον Συριακό Εθνικό Συνασπισμό (SNC), με βάση την Τουρκία.

Το RPC ισχυρίζεται πως είναι ο διάδοχος του συμβουλίου που είχε αναλάβει τη διαχείριση της Ράκα το 2013, όταν ο Ελεύθερος Συριακός Στρατός και ισλαμιστικές ομάδες πολιτοφυλακής πήραν τον έλεγχο της πόλης από το καθεστώς της Δαμασκού. Μάλιστα, καταφέρεται κατά του RCC λόγω των δεσμών του με ένοπλη ομάδων Κούρδων, που αποτελούν τον «σκληρό πυρήνα» των Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων. Στην επιχείρηση ανακατάληψης της Ράκα, υπήρξαν φωνές που τους κατηγορούσαν για «εθνοκάθαρση» κατά των Αράβων, κάτι που οι ίδιοι αρνούνται.

(Μαχητές των Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων μετά την ανακατάληψη/REUTERS/Rodi Said)

Οι ηγετικές φυσιογνωμίες του Πολιτικού Συμβουλίου της Ράκα είναι ο Άραβας Mahmoud al-Borsan, ηγέτης φυλής, και η Κούρδισσα Layla Mohammed, πρώην συν-δήμαρχος στην πόλη Tal Abyad, στα σύνορα Συρίας-Τουρκίας. Ο Borsan είναι επικεφαλής της φυλής των Walda, η οποία αναγκάστηκε να μετοικίσει στην επαρχία Hasakah μετά την πλημμύρα των εδαφών της κατά τη διάρκεια των κατασκευαστικών εργασιών του φράγματος του Ευφράτη.

Ακτιβιστής που εγκατέλειψε τη Ράκα όταν κατέβαλαν την πόλη οι τζιχαντιστές, το 2014, επεσήμανε πως το RCC δεν αντιπροσωπεύει τους πολίτες της γενέτειρας του, όμως, υπερέχει του RPC, το οποίο έχει εξοριστεί στην Τουρκία, καθώς παρέχει απτές υπηρεσίες στους εναπομείναντες πολίτες της.

Στα τέλη του Σεπτέμβρη, οι ΗΠΑ επιχείρησαν να συμφιλιώσουν τα δύο συμβούλια και να ιδρύσουν μία κοινή οντότητα. Μέλη τους προσκλήθηκαν στη Ρώμη για να συναντηθούν με αξιωματούχους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όμως σύμφωνα με τον Noah Bonsey, ερευνητή της Διεθνούς Ομάδας Κρίσεων, οι ευρωπαίοι εξέφρασαν επιφυλάξεις ως προς την πιθανότητα συνεργασίας με το RCC, καθώς συνεργάζονταν για χρόνια με τους υποστηρικτές του αντίπαλου συμβουλίου, τον Συριακό Εθνικό Συνασπισμό (SNC).

Οι προσπάθειες συμφιλίωσης ναυάγησαν οριστικά όταν το Επαρχιακό Συμβούλιο της Ράκα αρνήθηκε να συμμετάσχει στις συζητήσεις. Τόσο οι σχέσεις της εν λόγω ομάδας με την Τουρκία, επισημάνθηκε πως έχει βάση της την χώρα, όσο οι στενές επαφές του RCC με τους Κούρδους, τους οποίους οι τούρκοι έχουν χαρακτηρίσει «τρομοκράτες», κατέστησαν αδιανόητη τη συνεργασία.

Το παρασκήνιο και οι αντιπαραθέσεις των δύο συμβουλίων έχουν καταστήσει την τελική επιλογή γρίφο για δυνατούς λύτες.

(Μαχητές των Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων μετά την ανακατάληψη/REUTERS/Rodi Said)

Θα είναι η Ράκα μέρος της Ροζάβα;

Παραμένει άγνωστο αν η Ράκα, εάν τελικώς παραδοθεί στο RCC, θα είναι μέλος της αυτόνομης Ροζάβα, κάτι που ανησυχεί έντονα την Τουρκία. Η Άγκυρα έχει κηρύξει πόλεμο στο Κουρδικό Εργατικό Κόμμα (PKK), σε μία διαμάχη που μετρά ήδη 1.700 νεκρούς, μεταξύ 2016-2017.

Να σημειωθεί πως η ένοπλη ομάδα των Κούρδων των Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων με το PKK, θεωρούνται αδελφικές οργανώσεις.

Τον Μάρτιο αξιωματούχος είχε τονίσει πως η Ράκα θα ενταχθεί κατά πάσα πιθανότητα στη Ροζάβα.

«Η Ράκα είναι μέρος της Συρίας και η Ροζάβα είναι μέρος της Συρίας… Τα συμβούλια που σχηματίστηκαν σε αυτές τις απελευθερωμένες περιοχές θα αποφασίσουν τι είδους διακυβέρνηση θα έχουν», τόνισε ο Mustafa Bali, εκπρόσωπος Τύπου των Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων.