Πύραυλοι, drone και υβριδικός πόλεμος: Πώς το 2024 άλλαξε την στρατιωτική ιστορία και τα πεδία μαχών

Αυτές οι αλλαγές επηρέασαν όχι μόνο τον τρόπο που τα κράτη αντιμετωπίζουν τις συγκρούσεις, αλλά και το πεδίο της μάχης στο σύνολό του.

Από τη χρήση εξελιγμένων drones μέχρι την αυξανόμενη σημασία του κυβερνοπολέμου, οι στρατηγικές που χρησιμοποιούνται σήμερα είναι αποτέλεσμα ραγδαίων εξελίξεων στους τομείς της τεχνολογίας και της γεωπολιτικής.

Η εξέλιξη της τεχνολογίας πυραύλων

Η ανάπτυξη υπερηχητικών πυραύλων (hypersonic missiles) έχει αλλάξει ριζικά τον τρόπο διεξαγωγής πολεμικών επιχειρήσεων.

Αυτοί οι πύραυλοι, ικανοί να ταξιδεύουν με ταχύτητες που ξεπερνούν τα 5 Mach, καθιστούν τα παραδοσιακά αντιπυραυλικά συστήματα σχεδόν παρωχημένα.

Τον Οκτώβριο του 2024, η Ρωσία χρησιμοποίησε έναν υπερηχητικό πύραυλο τύπου Kinzhal για να πλήξει στρατιωτική βάση στην Ουκρανία, αποδεικνύοντας την ταχύτητα και τη δυσκολία αναχαίτισής του.

Παράλληλα, τον Μάρτιο του 2024, οι ΗΠΑ δοκίμασαν τον δικό τους υπερηχητικό πύραυλο Dark Eagle, ενισχύοντας την παρουσία τους στον Ινδο-Ειρηνικό, για να αντιμετωπίσουν την αυξανόμενη απειλή από την Κίνα.

Εξάλλου, η επίθεση της Ρωσίας, στις 21 Νοέμβρη κατά της ουκρανικής πόλης Ντίπρ, με τον νέο υπερηχητικό πύραυλο Oreshnik, σήμανε συναγερμό στο ΝΑΤΟ.

Σύμφωνα με το CNNi, αποτελεί μια αποφασιστική και επικίνδυνη κλιμάκωση της σύγκρουσης με την Ουκρανία, αλλά και σαφές μήνυμα προς τη Δύση.

Πρόκειται για την πρώτη χρήση του νέου υπερηχητικού βαλλιστικού πυραύλου με πολλαπλές κεφαλές (γνωστοί και ως «οχήματα επανεισόδου πολλαπλών ανεξάρτητων στόχων» ή MIRV).

Η εξέλιξη των drones

Τα drones το 2024 έχουν περάσει σε ένα νέο επίπεδο χρησιμότητας, από απλές αναγνωριστικές αποστολές σε πλήρεις επιχειρησιακές δυνατότητες. Χρησιμοποιούνται πλέον για:

• Αυτονομία: Η Τουρκία, πρωτοπόρος στην τεχνολογία drones με τη σειρά Bayraktar TB3, ανέπτυξε drones ικανά να λειτουργούν σε θαλάσσιες επιχειρήσεις.
• Σμήνη drones (drone swarms): Η Κίνα, κατά τη διάρκεια στρατιωτικών ασκήσεων στη Νότια Σινική Θάλασσα, χρησιμοποίησε σμήνη drones για να εξουδετερώσει εικονικές απειλές από εχθρικά πλοία.

Στη Μέση Ανατολή, το Ισραήλ χρησιμοποίησε drones σμήνη σε επιθέσεις κατά ιρανικών εγκαταστάσεων, αποδεικνύοντας τη δυνατότητα αυτών των τεχνολογιών να διεισδύουν σε πυκνά αντιαεροπορικά δίκτυα.

Παράλληλα η επίθεση της Χεζμπολάχ, κατά του σπιτιού του ισραηλινού πρωθυπουργού, το Σάββατο 19 Οκτωβρίου 2024, ανέδειξε τις δυνατότητες των drone, αλλά και τις αδυναμίες των αντιαεροπορικών συστημάτων: Για μια ακόμη φορά, ένα μη επανδρωμένο όχημα, εισήλθε στον εναέριο χώρο του Ισραήλ, και μπήκε σε περιοχή υψίστης σημασίας, χωρίς να εντοπιστεί και να αναχαιτιστεί, ακόμη και όταν υπήρξε οπτική επαφή, από τους πιλότους ενός ισραηλινού ελικοπτέρου που περιπολούσε στην περιοχή.

«Άλματα» στον υβριδικό πόλεμο

Στις 18 Σεπτεμβρίου, ολόκληρος ο Λίβανος συγκλονίστηκες από ταυτόχρονες εκρήξεις. Σε σπίτια, αυτοκίνητα, μέσα σε αγορές και καταστήματα, σε νοσοκομεία και πανεπιστήμια, εκατοντάδες εκρήξεις, μικρής ισχύος σημειώθηκαν σχεδόν ταυτόχρονα, λίγα λεπτά μετά τις 4 μ.μ.

Βομβητές που χρησιμοποιούσε η Χεζμπολάχ, προκειμένου να μην εντοπίζονται οι τηλεφωνικές επικοινωνίες των μελών της, εξερράγησαν, σκοτώνοντας η τραυματίζοντας δεκάδες ανθρώπους. Τα θύματα της επίθεσης, τυφλώθηκαν ή ακρωτηριάστηκαν, όταν οι βομβητές εξερράγησαν στις τσέπες ή τα χέρια των μελών της Χεζμπολάχ.

• Βίντεο καταγράφουν τις εκρήξεις των βομβητών σε ολόκληρο το Λίβανο

Ακολούθησε την επόμενη ημέρα, κατά την διάρκεια των κηδειών των θυμάτων της προηγούμενης, νέος κύμα εκρήξεων, αυτή την φορά, παγιδευμένων ασυρμάτων που χρησιμοποιούσαν μέλη της Χεζμπολάχ.

Πρόκειται για την μεγαλύτερη συντονισμένη επίθεση κατά συγκεκριμένων στόχων, στην σύγχρονη ιστορία. Στο επίκεντρο της επίθεσης, βρέθηκαν στελέχη της Χεζμπολάχ του Λιβάνου, ενώ ενορχηστρωτής, οι μυστικές υπηρεσίες του Ισραήλ. Οι εκρήξεις αυτές στοίχισαν τη ζωή σε 39 ανθρώπους, ενώ σχεδόν 3.000 τραυματίσθηκαν, σύμφωνα με τις λιβανικές αρχές.

Το μέγεθος της υβριδικής επίθεσης, ο σχεδιασμός και η εκτέλεση, προκαλούν δέος: Σύμφωνα με πηγές των New York Times, που εκφράστηκαν υπό τον όρο να μην κατονομαστούν, οι μυστικές υπηρεσίες του Ισραήλ κατάφεραν να παγιδεύσουν με μικρές ποσότητες εκρηκτικής ύλης βομβητές της κατασκευάστριας Gold Apollo της Ταϊβάν προτού φτάσουν στον Λίβανο.

• «Τρύπημα» στην καρδιά της Χεζμπολάχ: Η υβριδική επίθεση με εκρήξεις σε βομβητές και ασυρμάτους

Μερικές δεκάδες γραμμάρια εκρηκτικής ύλης -ως και 57 γραμμάρια- τοποθετήθηκαν πλάι στην μπαταρία των βομβητών αυτών, μαζί με πυροκροτητές, διευκρινίζεται στο δημοσίευμα. Πάνω από 3.000 δείγματα, κυρίως του μοντέλου AP924, είχαν παραγγελθεί από το λιβανέζικο κίνημα στην εταιρεία Gold Apollo της Ταϊβάν, πάντα κατά τους Times.

Η επιχείρηση της Μοσάντ, αποτελεί την μεγαλύτερη μέχρι τώρα επίθεση που χρησιμοποιήθηκαν υβριδικά μέσα, αλλάζοντας και με αυτόν τον τρόπο, την διεξαγωγή των πολεμικών επιχειρήσεων.

Κυβερνοπόλεμος: Το Αόρατο Μέτωπο

Ο κυβερνοπόλεμος πλέον αποτελεί βασικό μέρος κάθε σύγχρονης πολεμικής στρατηγικής.

Κράτη αλλά και μη κρατικοί παράγοντες επιτίθενται σε κρίσιμες υποδομές (ηλεκτρικά δίκτυα, τηλεπικοινωνίες, τραπεζικά συστήματα) προκαλώντας χάος χωρίς τη χρήση παραδοσιακών όπλων.

Το Ιράν πραγματοποίησε μια σειρά κυβερνοεπιθέσεων εναντίον ισραηλινών εταιρειών ύδρευσης, προκαλώντας σοβαρά προβλήματα στη διανομή νερού.

Ταυτόχρονα, οι Ηνωμένες Πολιτείες, σε απάντηση, φέρονται να εξαπέλυσαν κυβερνοεπίθεση που παραβίασε τα συστήματα ιρανικών εγκαταστάσεων εμπλουτισμού ουρανίου.

Την ίδια ώρα, στην Ευρώπη, από σιδηρόδρομους, υπουργεία, μέχρι και αστυνομικές δυνάμεις, δέχθηκαν κυβερνοεπιθέσεις, με τους χάκερ να χρησιμοποιούν ολοένα και συνθετότερους μηχανισμούς.

Τεχνητή Νοημοσύνη στη Στρατηγική

Η τεχνητή νοημοσύνη (AI) χρησιμοποιείται πλέον για ανάλυση δεδομένων, σχεδιασμό στρατηγικών και ακόμα και την αυτοματοποίηση πεδίου μάχης.

Η Ινδία ανέπτυξε ένα σύστημα AI που συνδυάζει δορυφορικά δεδομένα και ανάλυση πεδίου μάχης για να προβλέπει κινήσεις του πακιστανικού στρατού κατά μήκος των συνόρων στο Κασμίρ.

Αντίστοιχα, το ΝΑΤΟ αξιοποίησε την τεχνητή νοημοσύνη για τον έλεγχο των μετακινήσεων ρωσικών δυνάμεων στην Ανατολική Ευρώπη.

Στις 3 Απριλίου 2024, το CNNi, μετέδωσε την πληροφορία, ότι ο ισραηλινός στρατός, χρησιμοποιούσε Τεχνητή Νοημοσύνη, για να επιλέξει στόχους στη Γάζα.

Ισραηλινοί αξιωματούχοι, τους οποίους επικαλέστηκαν τα ισραηλινά μέσα που δημοσιοποίησαν την έρευνα, δήλωσαν ότι το εργαλείο που χρησιμοποιούν οι ισραηλινές Ένοπλες Δυνάμεις, βασίζεται στην τεχνητή νοημοσύνη ονομάζεται «Lavender» και ήταν γνωστό ότι είχε ποσοστό σφάλματος 10%.

Ο ισραηλινός στρατός «δεν χρησιμοποιεί σύστημα τεχνητής νοημοσύνης που εντοπίζει τρομοκράτες ή προσπαθεί να προβλέψει εάν ένα άτομο είναι τρομοκράτης», ανέφερε σε δήλωσή του ο IDF.

«Οι αναλυτές του χρησιμοποιούν μια βάση δεδομένων, σκοπός της οποίας είναι η διασταύρωση πηγών πληροφοριών, προκειμένου να παράγουν ενημερωμένες πληροφοριών για τους στρατιωτικούς πράκτορες», αναφέρει.

Ασύμμετρες Τακτικές και Χρήση Πολιτικών Υποδομών

Οι πολεμικές αναμετρήσεις και το 2024, μετατοπίστηκαν μέσα σε πόλεις ή πυκνοκατοικημένες περιοχές, με στόχο τη δημιουργία σύγχυσης και τη δυσκολία διαχωρισμού εχθρικών από φιλικούς στόχους.

Στην Αφρική, οργανώσεις όπως η Αλ Σαμπάμπ συνέχισαν να συνδυάζουν επιθέσεις μικρής κλίμακας με κυβερνοεπιθέσεις κατά τραπεζικών δικτύων στην Κένυα.

Οι πολεμικές συγκρούσεις το 2024 χαρακτηρίστηκαν από την αυξανόμενη συμμετοχή χωρών όπως οι ΗΠΑ, η Κίνα, η Ρωσία, το Ιράν, η Ινδία και το Ισραήλ, που επένδυσαν σημαντικά στην τεχνολογία.

Τα κράτη αυτά βρίσκονται στην πρώτη γραμμή των νέων στρατηγικών, θέτοντας τα θεμέλια για την επόμενη γενιά πολέμων.

Παράλληλα, μικρότερα κράτη, εξελίσσονται σε περιφερειακές δυνάμεις, αξιοποιώντας τις νέες τεχνολογίες για να κερδίσουν στρατηγικά πλεονεκτήματα.