30 χρόνια από τον «Μαύρο Ιανουάριο» του Αζερμπαϊτζάν

Η 20η Ιανουαρίου του 1990 αποτελεί ένα σημαντικό ορόσημο στην πορεία προς την ανεξαρτησία του Αζερμπαϊτζάν. Επισήμως χαρακτηρισμένη ως Εθνική Ημέρα Πένθους, είναι επίσης μια μέρα εθνικής υπερηφάνειας για τη χώρα του νοτίου Καυκάσου.

Οι ρίζες της τραγωδίας του Ιανουαρίου χρονολογούνται από το 1988. Λόγω της επιδείνωσης της σύγκρουσης με τους Αρμένιους στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ ένα εθνικό κίνημα σηκώθηκε στο Αζερμπαϊτζάν και η κατάσταση στη χώρα έγινε τεταμένη. Από το 1988 το εθνικό κίνημα για την ελευθερία εντάθηκε και εξελίχθηκε σε διαμαρτυρία ενάντια στην πολιτική της Σοβιετικής Ένωσης με χιλιάδες ανθρώπους να έχουν κατέβει στην κεντρική πλατεία και στους δρόμους του Μπακού.

Η βίαιη καταστολή του άμαχου πληθυσμού του Μπακού από τις σοβιετικές δυνάμεις, στις 20 Ιανουαρίου 1990, είχε ως αποτέλεσμα να σκοτωθούν 131 άνθρωποι, να τραυματιστούν σοβαρά άλλοι 744, ενώ αγνοείται η τύχη τεσσάρων και συνελήφθησαν 400 άτομα.

Ο λαός του Αζερμπαϊτζάν αποκαλεί αυτήν την τραγωδία «Μαύρο Ιανουάριο». Σοβιετικοί αξιωματούχοι δήλωσαν δημοσίως ότι σκοπός της παρέμβασης των σοβιετικών στρατευμάτων ήταν να εμποδίσει την απομάκρυνση της σοβιετικής κυβέρνησης του Αζερμπαϊτζάν από το εθνικό κίνημα.

Η αιματηρή καταστολή στο Μπακού από τους σοβιετικούς στρατιώτες αποτελούσε παράλληλα προειδοποίηση προς άλλα απελευθερωτικά κινήματα, όχι μόνο του Αζερμπαϊτζάν, αλλά και στις άλλες δημοκρατίες της Σοβιετικής Ένωσης.

Η 20η Ιανουαρίου ήταν η πρώτη και ηθική νίκη στο μονοπάτι που οδήγησε τους Αζέρους στην ανεξαρτησία.

Ο «Μαύρος Ιανουάριος» αποδείχθηκε ότι ήταν η αρχή του τέλους της σοβιετικής κυριαρχίας στο Αζερμπαϊτζάν και άνοιξε το δρόμο για την αποσύνθεση της Σοβιετικής Ένωσης. Παρά τα αιματηρά γεγονότα στο Μπακού, η 20^η Ιανουαρίου 1990 θεωρείται μια σελίδα ηρωισμού στην ιστορία του Αζερμπαϊτζάν.

Σε αυτή την πραγματικά κρίσιμη στιγμή για τη Δημοκρατία, ο ηγέτης του Αζερμπαϊτζάν Χαϊντάρ Αλίγεφ έκανε μια ιστορική ομιλία στη Μόσχα, στην οποία ονόμασε την απόφαση της Ανώτατης Σοβιετικής ηγεσίας να στείλει στρατεύματα στο Μπακού ως «απάνθρωπη, αντιδημοκρατική και αντι-συνταγματική πράξη» και ζήτησε να τιμωρηθούν «όλοι όσοι εμπλέκονται στην τραγωδία». Αργότερα, με πρωτοβουλία του, η απόφαση για την πολιτικο-νομική εκτίμηση της τραγωδίας της 20ής Ιανουαρίου υιοθετήθηκε από το Κοινοβούλιο του Αζερμπαϊτζάν.

Φέτος, συμπληρώνονται 30 χρόνια από τα αιματηρά επεισόδια της 20ης Ιανουαρίου. Ο «Μαύρος Ιανουάριος» έχει γραφτεί στην Ιστορία του Αζερμπαϊτζάν ως ημέρα μάχης και έδωσε ισχυρή ώθηση στον αγώνα του λαού του για την ανεξαρτησία.