Ο «άγνωστος» Μάρκος Βαμβακάρης

Ο «άγνωστος» Μάρκος Βαμβακάρης

Ο Μάρκος Βαμβακάρης, ήθελε να φύγει από τη ζωή «με το μπουζούκι στο χέρι και το τραγούδι στα χείλη». Στο νησί του τη Σύρο, οι συντοπίτες του, τον αποκαλούσαν «Φράγκο», γιατί οι γονείς του ήταν Καθολικοί. Όλοι όμως οι Έλληνες τον φώναζαν «πατριάρχη» γιατί έκανε γνωστό στο ευρύ κοινό το ρεμπέτικο τραγούδι και καθιέρωσε την ορχήστρα με τα μπουζούκια και τους μπαγλαμάδες. Τα γραμμόφωνα άρχισαν να παίζουν στα σαλόνια εκτός από οπερέτες και τα βαριά ρεμπέτικα.

Όλοι στις γειτονιές της Αθήνας και της Σύρας τραγουδούσαν και δάκρυζαν με τα τραγούδια του. Άλλωστε οι στίχοι ήταν κατάθεση ψυχής του Μάρκου, ενός φτωχόπαιδου που άφησε το σχολειό για να δουλέψει σκληρά. Ενός ανθρώπου που βίωσε δύο Παγκόσμιους Πολέμους, μεγάλους έρωτες, απογοητεύσεις, ασθένειες αλλά και μεγάλες επιτυχίες. Μετουσίωνε όλο το φάσμα των ανθρωπίνων συναισθημάτων σε αριστουργήματα, που παραμένουν ακόμη και σήμερα επίκαιρα και σιγοψιθυρίζονται στα χείλη.

«Όταν ακούς τα τραγούδια του Μάρκου είναι σαν να βλέπεις εικόνες. Αυτή ήταν η ζωή του», λέει στο CNN Greece, o γιος του μεγάλου μουσικοσυνθέτη, Στέλιος. Τα τραγούδια του μιλούν για την αγάπη, τον έρωτα, την ομορφιά, την αδικία, τις κοινωνικές διακρίσεις, τη φτώχεια και αντικατόπτριζαν τα συναισθήματα και τα βιώματα του μέσου Έλληνα κατά «πέτρινα χρόνια» του πρώτου μισού του 20ου αιώνα.

Για να χρησιμοποιήσουμε έναν σύγχρονο όρο ο Μάρκος Βαμβακάρης, ήταν αντιστάρ συνθέτης και ερμηνευτής. Ακόμη και όταν έπαιζε μπροστά σε χιλιάδες κόσμου, δεν κοίταζε ποτέ το κοινό του. Ήταν αφοσιωμένος στη μουσική του και προσηλωμένος στο μπουζούκι του.

Το CNN Greece, ταξίδεψε στην Σύρο εκεί που γεννήθηκε ο Μάρκος Βαμβακάρης και περπάτησε στις γειτονικές του Πειραιά που αγάπησε ο μεγάλος μουσικοσυνθέτης. Στην Άνω Σύρο ξεναγηθήκαμε στο Μουσείο που φέρει το όνομά του και φιλοξενεί προσωπικά αντικείμενά του. Σε μια γειτονιά της ευρύτερης περιοχής του Πειραιά, συναντήσαμε έναν από τους τρεις γιους του, τον Στέλιομουσικός και ο ίδιος, «ποτισμένος» από τα γεννοφάσκια του με στίχους και ρεμπέτικες μελωδίες. Φωτίζει άγνωστες και ανθρώπινες στιγμές του πατέρα του. Το CNN Greece, φέρνει στο φως ηχητικό ντοκουμέντο με τον Μάρκο Βαμβακάρη να παίζει μπουζούκι και να μιλά.

Πηγή: CNN Greece/Κάτια Τσιμπλάκη

Πηγή: CNN Greece/Κάτια Τσιμπλάκη

Χειρόγραφα του Μ. Βαμβακάρη που εκτίθενται στο μουσείο που φέρει το όνομά του στην Άνω Σύρο.

Ο γιος του Στέλιος μας μιλά και για τον μεγάλο παιδικό έρωτα του πατέρα του, τη Φραγκοσυριανή, η οποία, όπως λέει, πέθανε πριν από περίπου δύο μήνες. «Ήταν μαγκιόρα γυναίκα με όλη τη σημασία της λέξης και υπήρχε ειδύλλιο σφοδρό», αποκαλύπτει και προσθέτει ότι γι αυτήν είχε γράψει και άλλα τραγούδια όπως το «άδικα με κατακρίνουν, είμαι αθώος, το φωνάζω και το διαλαλώ». Ο Μάρκος Βαμβακάρης λάτρευε τη φύση, τα λουλούδια, τα καναρίνια που τα παρακολουθούσε ώρες ατέλειωτες να κελαηδούν, τις γυναίκες και κάθε τι ωραίο.

Το κοστούμι, τα υποδήματα, το γραμμόφωνο και άλλα προσωπικά αντικείμενα του Μάρκου Βαμβακάρη.

Ο Μάρκος Βαμβακάρης ήταν ο «πατριάρχης» του ρεμπέτικου τραγουδιού, τον οποίο είχε αφορίσει η ρωμαιοκαθολική εκκλησία μετά το διαζύγιο που πήρε από την πρώτη του γυναίκα, τη Ζιγκοάλα, όπως την αποκαλούσε. Ο ίδιος ήταν βαθιά θρησκευόμενος. Είχε καρφιτσωμένη στην φανέλα του, στο αριστερό μέρος της καρδιάς, ένα κόκκινο φυλαχτό και ένα «ματάκι». Εκφραζόταν με τους στίχους και τη μουσική του. Στην αρχή της καριέρας του ήταν επιφυλακτικός για τις δυνατότητές του. Ακόμη και όταν το 1933 πήγε για πρώτη φορά στο studio, μετά την πιεστική παρότρυνση του Σπύρου Περιστέρη για να ηχογραφήσει το πρώτο του τραγούδι, το «Καραντουζένι», δεν πίστευε ότι είχε καλή ποιότητα φωνής.

Πηγή: CNN Greece/Κάτια Τσιμπλάκη.

Πηγή: CNN Greece/Κάτια Τσιμπλάκη.

Προσωπικά αντικείμενα του Μάρκου Βαμβακάρη.

«Άμα έχεις λεφτά ντρέπεσαι ποτές; Εγώ καταλαβαίνω ότι όταν έχεις λεφτά δεν ντρέπεσαι. Και εκείνος που δεν έχει λεφτά, που είναι φουκαράς, ντρέπεται. Πάντα ντρέπεται. Μα ό,τι και να λάχει πάντα ντρέπεται…», λέει ο Μάρκος Βαμβακάρης στο ηχητικό ντοκουμέντο που φέρνει στο φως το CNN Greece.

Ο Μάρκος Βαμβακάρης λάτρευε την πατρίδα του τη Σύρο και ύμνησε τις ομορφιές της. Η μόνη περιοχή που δεν αναφέρθηκε ποτέ ήταν τα πολυφωτογραφημένα Βαπόρια. Πρόκειται για την αριστοκρατική συνοικία που κατοικούσε η ελίτ της εποχής. Καπεταναίοι, εφοπλιστές, αριστοκράτες, μεγαλοαστοί.

Το διαβατήριο του Μάρκου Βαμβακάρη.

Η συνέντευξη του Στέλιου Βαμβακάρη στο CNN Greece

- Περιγράψτε μας πώς ήταν σαν άνθρωπος ο Μάρκος Βαμβακάρης.
«Ήταν αρωγός των ανθρώπων. Βοηθούσε τους ανθρώπους να περνούν καλά και τους αγαπούσε. Έφτιαχνε τραγούδια για να τα κάνει "κουστούμια" στις ψυχές των ανθρώπων. Είχε δηλαδή φλέβα ποιητική και ελληνική».

-Ποια ήταν η πηγή έμπνευσής του;
«Ήταν οι γυναίκες. Ήταν οι περιστάσεις που τύχαιναν στη ζωή του και οτιδήποτε τον άγγιζε και το έβλεπε, το έκανε τραγούδι. Ήταν πολύ εύκολο να βάλει πάνω στους στίχους του μουσική και να κάνει τραγούδια».

Πηγή: CNN Greece/Κάτια Τσιμπλάκη.

Πηγή: CNN Greece/Κάτια Τσιμπλάκη.

Εικόνες από το Μουσείο Μάρκου Βαμβακάρη στην Άνω Σύρο.

-Είχε επίγνωση του ταλέντου του και του μεγαλείο του;
«Το έλεγε στο τέλος, όταν μάζεψε όλο το υλικό. Όταν έβλεπε όλο τον κόσμο και τον πλησίαζαν καθηγητές Πανεπιστημίου, μεγάλοι ποιητές και τον έλεγαν δάσκαλο, του φαινόταν περίεργο και σιγά σιγά… μου έλεγε εμένα όταν θα πεθάνω θα δεις ποια είναι η αξία μου. Κάθε Κυριακή με τον αδελφό μου τον Ντομένικο μας έκανε κατήχηση. Μας μίλαγε για τα τραγούδια του, τι έγραφε το πρωί και κάθε Κυριακή πρωί τα συγκέντρωνε και μας μάζευε - όπως πάνε στην Εκκλησία - και μας έκανε το κατηχητικό».

-Ποια ήταν η πιο δύσκολη στιγμή του;
«Η πιο δύσκολη στιγμή που πέρασε ο Μάρκος ήταν η αρρώστια του. Κατέρρευσε και δεν μπορούσε να εργαστεί να βγάλει το μεροκάματο. Είχε τρία παιδιά και ήταν υποχρεωμένος να μπει σε ένα πλαίσιο που δεν του άξιζε. Καταρρακώθηκε και έκανε πράγματα που ήταν άσχημα για αυτόν».

Πηγή: CNN Greece/Κάτια Τσιμπλάκη.

Πηγή: CNN Greece/Κάτια Τσιμπλάκη.

Το ρολόι, το δακτυλίδι, η βέρα, τα μανικετόκουμπα του Μάρκου Βαμβακάρη (αριστερά).

Ο Μάρκος Βαμβακάρης ήταν ο πρώτος ροκάς

-Διαβάζοντας σχόλια στο internet κυρίως από νέους ανθρώπους πολλοί τον χαρακτηρίζουν ως τον πρώτο ροκά. Συμφωνείτε με αυτόν τον χαρακτηρισμό;
«Συμφωνώ πάρα πολύ γιατί τα τραγούδια του Μάρκου είναι έτσι φτιαγμένα για να μπορείς να τα πλάσεις. Μπαίνουν τα ροκ στοιχεία. Μπαίνουν τα μπλουζ στοιχεία. Το τραγούδι μπορείς να το δώσεις όπως θέλεις…. Από ροκ, από μπουζούκια, από μπαγλαμάδες. Είναι μια φλέβα που δεν μπορώ να στην εξηγήσω.

-Για ποιον έγραψε τη Φραγκοσυριανή;
«Η Φραγκοσυριανή (έκρυβε από τη μάνα μου… δεν ήθελε να φανερωθεί,γιατί ήταν γυναικάς, του άρεσαν πολύ οι γυναίκες και κάθε μια γυναίκα που γνώριζε έγραφε ο Μάρκος, την έκανε τραγούδι), ήταν μια πατριώτισσά του η οποία πέθανε πριν από δυο μήνες. Ήταν μια πανέμορφη γυναίκα οποία μόλις την είδε το είπε».