Ξεχασμένες Κρίσεις: Χιλιάδες τραυματίες και περιστατικά παιδικού υποσιτισμού στη δυτική Μοσούλη

Μέσα και γύρω από τη Μοσούλη υπάρχει έλλειψη ιατρικών πόρων για την περίθαλψη του μεγάλου αριθμού των ασθενών, ενώ τα ασθενοφόρα που μεταφέρουν τα επείγοντα περιστατικά σε νοσοκομεία έξω από την πόλη δεν μπορούν να ανταποκριθούν στον αριθμό των τραυματιών ούτε να διανύσουν μεγάλες αποστάσεις για να μεταφέρουν τους ασθενείς που χρειάζονται περαιτέρω περίθαλψη.

«Η ανάγκη για επείγουσα ιατρική φροντίδα έχει αυξηθεί δραστικά» λέει η Δρ Isabelle Defourny, Διευθύντρια αποστολών των Γιατρών Χωρίς Σύνορα. «Έχουμε ομάδες που εργάζονται 24 ώρες το 24ωρο για την περίθαλψη των αντρών, γυναικών και παιδιών που έχουν τραυματιστεί από σφαίρες, εκρήξεις και οβίδες. Υπάρχουν και άλλα επείγοντα περιστατικά που απαιτούν ταχεία ιατρική φροντίδα, όπως οι έγκυες γυναίκες που πρέπει να κάνουν καισαρική.»

Έλλειψη ακόμα και σε πόσιμο νερό

Στις αρχές Μαρτίου, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα άρχισαν να βλέπουν παιδιά από τη δυτική Μοσούλη με σοβαρό υποσιτισμό. Πραγματοποιήθηκαν ταχείες εκτιμήσεις υποσιτισμού σε δύο καταυλισμούς για ανθρώπους που είχαν εκτοπιστεί πρόσφατα. Σύμφωνα με ανθρώπους που είχαν φύγει από τη δυτική Μοσούλη και μίλησαν στους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα, δεν υπάρχει πλέον βρεφικό γάλα, παρατηρείται έλλειψη τροφίμων και πόσιμου νερού, ενώ οι συνθήκες αναμένεται να επιδεινωθούν τώρα που έχουν αποκοπεί οι οδοί ανεφοδιασμού. Αυτό οδήγησε τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα να δημιουργήσουν ένα κέντρο θεραπευτικής σίτισης στο νοσοκομείο τους στο Qayyarah.

«Πρέπει επειγόντως να προσφερθεί περίθαλψη για τον υποσιτισμό και να παρέχεται επαρκής βοήθεια σε τρόφιμα στους εκτοπισμένους από τη δυτική Μοσούλη όταν φτάνουν» τονίζει η Δρ Defourny.

Ένας χειρουργός στο πρόχειρο νοσοκομείο τραυμάτων των Γιατρών Χωρίς Σύνορα νότια της Μοσούλης το περιέγραψε ως μία από τις πιο δύσκολες εμπειρίες στη μακρά θητεία του στους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα: «Η κατάσταση εδώ είναι πραγματικά κρίσιμη. Κάθε περιστατικό που έρχεται στο χειρουργείο είναι σοβαρό και σχεδόν μέρα πάρα μέρα έχουμε να αντιμετωπίσουμε μαζικές απώλειες».

Χθες ήταν ήσυχα: Δεχτήκαμε μόνο 20 ασθενείς με τραύματα με πολέμου

Στις 19 Φεβρουαρίου 2017, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα δημιούργησαν και ξεκίνησαν να λειτουργούν ένα αυτοσχέδιο νοσοκομείο τραυμάτων με χειρουργική μονάδα σε ένα χωριό νότια της Μοσούλης. Αποτελείται από δύο χειρουργεία, μία μονάδα εντατικής φροντίδας, μία αίθουσα για επείγοντα περιστατικά, μία πτέρυγα εσωτερικών ασθενών και άλλες απαραίτητες υποστηρικτικές εγκαταστάσεις. Αφότου άρχισε να λειτουργεί, η δομή έχει δεχτεί περισσότερους από 915 ασθενείς. Πάνω από τους μισούς τραυματίες ήταν γυναίκες (241 ασθενείς) και παιδιά κάτω των 15 ετών (240 ασθενείς).

Ακολουθούν μαρτυρίες από δύο χειρουργούς των Γιατρών Χωρίς Σύνορα που εργάζονται στο πρόχειρο κέντρο τραυμάτων, οι οποίες καταγράφηκαν στις 18 Μαρτίου:

Δρ Reginald, Βέλγου χειρουργού 66 ετών

Μετά την τελευταία του βάρδια στο πρόχειρο νοσοκομείο τραυμάτων των Γιατρών Χωρίς Σύνορα λίγα χιλιόμετρα νότια της Μοσούλης, o Δρ. Reginald περιγράφει τις έξι εβδομάδες που πέρασε εκεί ως την πιο δύσκολη κατάσταση που έχει αντιμετωπίσει στη μακρά θητεία του στους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα.

«Έχω βρεθεί σε πολλούς άλλους πολέμους: Συρία, Λιβερία, Αγκόλα, Καμπότζη. Δεν είχα ξαναδεί όμως κάτι τέτοιο. Κάθε περιστατικό που έρχεται στο χειρουργείο είναι σοβαρό και σχεδόν μέρα πάρα μέρα έχουμε να αντιμετωπίσουμε μαζικές απώλειες.

Οι ασθενείς μας είναι άντρες και γυναίκες κάθε ηλικίας και έχουν κάθε είδους τραύμα πολέμου: από ελεύθερους σκοπευτές, από όλμους, από αεροπορικές επιδρομές, από νάρκες ή άλλου είδους εκρήξεις. Όλοι διακινδυνεύουν τη ζωή τους για να φύγουν από μια πόλη που πολιορκείται.

Ο καιρός ήταν άσχημος, με γκρίζα σύννεφα και λίγη βροχή, οπότε δεχτήκαμε 20 ασθενείς με τραύματα πολέμου. Όταν όμως οι καιρικές συνθήκες είναι καλές, έχουμε τεράστιες εισροές τραυματισμένων αντρών, γυναικών και παιδιών. Όταν έχει συννεφιά ή βρέχει, δεχόμαστε λιγότερους ανθρώπους. Πλέον κοιτάμε την πρόγνωση του καιρού για να προετοιμαστούμε καλύτερα και να ξέρουμε πότε να περιμένουμε μαζικές απώλειες.

Ένα ηλιόλουστο απόγευμα άρχισαν να φτάνουν τα ασθενοφόρα, το ένα πίσω από το άλλο. Συνήθως οι σταθμοί σταθεροποίησης κοντά στο πεδίο της μάχης μάς ειδοποιούν όταν παραπέμπουν σταθεροποιημένους ασθενείς στο κέντρο μας. Εκείνη τη μέρα όμως, εξαιτίας του χάους, αυτό δεν συνέβη. Ήταν πολύ δύσκολα. Αναγκαστήκαμε να παραπέμψουμε αλλού ορισμένους ασθενείς, γιατί δεν είχαμε χώρο για να τους περιθάλψουμε όλους, αλλά εργαστήκαμε αδιάκοπα μαζί με τους Ιρακινούς γιατρούς και νοσηλευτές. Έξω είχε λιακάδα, αλλά δεν είδαμε καθόλου τον ήλιο, καθώς χειρουργούσαμε τον έναν ασθενή μετά τον άλλο μέχρι τις 5 το πρωί. Στο τέλος είχαμε δεχτεί περίπου 100 ασθενείς και ήμασταν εξαντλημένοι. Εκείνη τη μέρα επιβεβαιώθηκε ότι η χειρουργική μονάδα μας είναι μια χειρουργική δομή πρώτης γραμμής. Αργότερα ανοίξαμε και δεύτερο χειρουργείο για να αυξήσουμε τη δυναμικότητά μας.

Φτάνοντας στο τέλος των έξι εβδομάδων της αποστολής μου, είμαι σοκαρισμένος από τον αριθμό των οικογενειών που ξεκληρίστηκαν εξαιτίας του πολέμου. Γονείς που μας εκλιπαρούσαν να σώσουμε τον γιο ή την κόρη τους γιατί ήταν το μόνο μέλος της οικογένειας που είχε μείνει ζωντανό. Είμαι εντυπωσιασμένος από τη δύναμη των Ιρακινών, από τη γενναιοδωρία και τη σκληρή δουλειά των Ιρακινών συναδέλφων μας. Χωρίς αυτούς δεν θα μπορούσαμε να κάνουμε τίποτα απ' όλα αυτά.»

Δρ Ahmed*: Ιρακινός ορθοπεδικός χειρουργός

«Χθες το πρωί δεχτήκαμε μια τετραμελή οικογένεια: μητέρα, πατέρας και δύο μικρά αγόρια. Είχαν τραυματιστεί όλοι από όλμο. Η μητέρα και ο πατέρας ήταν ήδη νεκροί, οπότε ασχοληθήκαμε για ώρες με τα δύο αδέλφια. Όμως το τραύμα στο κεφάλι του μικρότερου αγοριού ήταν πολύ βαρύ, οπότε καταφέραμε να σώσουμε μόνο τον εννιάχρονο αδελφό του. Αναρωτιέμαι πώς κατάφερε να επιζήσει. Όμως αναρωτιέμαι και πώς θα επιβιώσει τώρα. Από ολόκληρη την οικογένεια, είναι ο μόνος που έμεινε.

Στη συνέχεια, χθες το απόγευμα δεχτήκαμε ένα άλλο αγόρι, δέκα χρονών. Το έφεραν με το αριστερό του πόδι σχεδόν ακρωτηριασμένο από όλμο. Πήγαμε κατευθείαν στο χειρουργείο, αλλά είχε χάσει πολύ αίμα στη διαδρομή για το νοσοκομείο. Κάναμε μια ορθοπεδική επέμβαση διάρκειας δύο ωρών, ύστερα ο συνάδελφός μου έκανε μια λαπαροτομία που κράτησε άλλη μία ώρα, όμως τη νύχτα πέθανε.

Προσπαθούμε να κάνουμε ό,τι μπορούμε, μερικές φορές όμως δεν είναι αρκετό. Αν μπορούσα, θα έβγαζα φωτογραφία κάθε ασθενή που φροντίζω για να αφηγηθώ την ιστορία του και να τον θυμάμαι. Εδώ χειρουργώ μόνο τα κόκκινα περιστατικά, αλλά θα ήθελα να κάνω περισσότερα. Θα ήθελα επίσης να παρακολουθώ τα κίτρινα περιστατικά, αυτά που παραπέμπουμε σε άλλες δομές. Θα ήθελα να τα φροντίζω, να κάνω ό,τι μπορώ για να βοηθήσω αυτούς τους ανθρώπους που έχουν υποφέρει τόσο πολύ.»

*Το όνομα δεν είναι το πραγματικό