Χωρίς τους Αιγύπτιους ψαράδες θα τρώγαμε “μόνο κατεψυγμένα”

Λίγα μέτρα έξω από τη μεγάλη αίθουσα της ιχθυόσκαλας είναι ο μώλος με τα καΐκια. Ακούς παντού φωνές στα ελληνικά που μπερδεύονται με αραβικά και σε κάποιον που δεν ξέρει, αυτό προκαλεί έκπληξη. Σχεδόν το σύνολο των αλιεργατών που δουλεύουν στα σκάφη μέσης αλιείας είναι Αιγύπτιοι καθώς εδώ και χρόνια οι Έλληνες εγκατέλειψαν το επάγγελμα. Οι μόνοι Έλληνες που έχουν απομείνει είναι οι πλοιοκτήτες και οι καπετάνιοι των σκαφών. Να λοιπόν και ένας από τους λόγους για τους οποίους εξακολουθούμε να τρώμε φθηνό ψάρι. Το χαμηλό κόστος των πληρωμάτων.

Ο Βαγγέλης Αραπάκης, πρόεδρος του Αλιευτικού Συλλόγου “Αιγαίο” που εκπροσωπεί τους ιδιοκτήτες μηχανότρατων και γρι γρι δεν το παραδέχεται γιατί όπως λέει οι μισθοί είτε για Έλληνες είτε για αλλοδαπούς είναι οι ίδιοι, με τη διαφορά ότι δεν βρίσκεις πια Έλληνες ψαράδες. Που σημαίνει ότι για να βρεις, μάλλον θα σου κοστίσει κάτι παραπάνω, ενώ ο μισθός για έναν Αιγύπτιο ψαρά, έχει πολύ μεγαλύτερη αγοραστική δύναμη στην Αίγυπτο όπου και πάει σχεδόν στο σύνολό του.

“Ο μισθός είναι εντάξει αλλά μην περιμένεις και πολλά”, θα μου πει ο Μοχάμεντ που
βρίσκεται είκοσι χρόνια στην Ελλάδα. “Δεν είναι όπως παλιά αλλά περισσεύει κάτι. Μου αρέσει πολύ η Ελλάδα αλλά μου λείπει η οικογένειά μου. Είμαι παντρεμένος, έχω δύο παιδιά και τους βλέπω τρεις μήνες το χρόνο, όταν σταματά η αλιευτική περίοδος στην Ελλάδα. Θα ήθελα να τους φέρω εδώ αλλά πάλι δεν θα τους βλέπω γιατί ταξιδεύουμε συνέχεια και θα λείπω από το σπίτι. Της αρέσει πολύ της γυναίκας μου στην Ελλάδα αλλά αν τη φέρω θα είναι μόνης της.”

"Εδώ και δεκαπέντε χρόνια δεν υπάρχει κανένας Έλληνας ψαράς στα καΐκια λέει ο Μαχέρ. Πηγή: CNN Greece

Δύσκολες συνθήκες δουλειάς

Η δουλειά στη θάλασσα δεν έχει ωράριο γι αυτό και οι Αιγύπτιοι ψαράδες μένουν μέσα στα καΐκια. Εκεί κοιμούνται, εκεί μαγειρεύουν, εκεί πλένουν τα ρούχα τους, εκεί περνούν με λίγα λόγια σχεδόν όλη τους τη ζωή όταν βρίσκονται στην Ελλάδα. Ο καπετάνιος φροντίζει για το φαγητό τους και ότι χρήματα βγάζουν τα στέλνουν στις οικογένειες τους. Τον λίγο ελεύθερο χρόνο που μπορεί να έχουν, κι αυτός στην περίπτωση που το καΐκι δεν βγει για ψάρεμα και δεν υπάρχουν δουλειές που έχουν να κάνουν με τη φροντίδα του σκάφους, βγαίνουν για καμία βόλτα στον Πειραιά ή μιλούν με τις οικογένειες και τα παιδιά τους στο skype.

“Πριν είκοσι χρόνια στα καΐκια ήμασταν τρεις-τέσσερις Έλληνες και άλλοι τόσοι Αιγύπτιοι. Τα τελευταία χρόνια δεν θα βρεις κανέναν Έλληνα” μας λέει σε άπταιστα ελληνικά ο Μαχέρ ή Μάκης όπως τον “έχουν πολιτογραφήσει” φίλοι και συνάδελφοί του. “Είναι σκληρή δουλειά και δεν θέλουν να δουλέψουν”.
“Ίσως να μην τους έχει κάνει ακόμη η ανάγκη να δουλέψουν σε αλιευτικά σκάφη” θα μας πει ο κ. Αραπάκης.

Τα χρόνια της οικονομικής ευφορίας το αλιευτικό επάγγελμα ακολούθησε τη μοίρα και των υπολοίπων σκληρών επαγγελμάτων στην Ελλάδα, όπως για παράδειγμα οι οικοδομικές και αγροτικές εργασίες. Οι Έλληνες τις απέφευγαν γιατί υπήρχαν αλλού δουλειές και οι ξένοι έχοντας ανάγκη πήγαιναν και πηγαίνουν με “σπασμένα” μεροκάματα. Στην αλιεία τα πράγματα ωστόσο είναι πιο οργανωμένα αν και στο παρελθόν έχουν υπάρξει καταγγελίες και απεργίες για εργατικά ζητήματα με αποκορύφωμα την απεργία των αλιεργατών στην Μηχανιώνα το 2010. Από το 1981 υπάρχει ειδική σύμβαση μεταξύ Ελλάδας και Αιγύπτου για την μετάκληση αλιεργατών για τα ελληνικά σκάφη.

Στη δεκαετία του ‘90 ο αριθμός των Ελλήνων ψαράδων μειωνόταν διαρκώς και όλο και περισσότεροι Αιγύπτιοι έρχονταν στην Ελλάδα για δουλειά. Η περιοχή από την οποία κατάγονται στην συντριπτική τους πλειοψηφία είναι το Eσμπέτ Ελ Μποργκ ένα ψαροχώρι 70.000 κατοίκων που διαθέτει τον μεγαλύτερο αλιευτικό στόλο της Αιγύπτου ή από την Νταμιέτα. Θεωρούνται οι καλύτεροι ψαράδες στη Μεσόγειο και πολύ καλοί στη συνεργασία.

O Mέμη δούλεψε αρκετά χρόνια στη θάλασσα και τώρα έχει άδεια παραμονής και δουλεύει ως πλανόδιος ιχθυοπώλης. "Η δουλειά είναι πεσμένη" θα μας πει.

Προσπάθειες για επιστροφή των Ελλήνων στο επάγγελμα

Ο μισθός με τον οποίο έρχονται είναι 680 ευρώ και αυξάνεται κοντά στα 1000 ευρώ ανάλογα με τις ψαριές και σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να αυξηθεί ανάλογα με την ειδικότητα. Από το 2005 ασφαλίζονται στον ΟΓΑ ενώ πριν ήταν στο ΙΚΑ και αυτό είναι το μεγάλο τους παράπονο καθώς οι μεγάλη πλειοψηφία έχει πολλά χρόνια στην Ελλάδα και οι εισφορές πριν το 2005 πάνε ουσιαστικά χαμένες.
Ο κάθε καπετάνιος χρησιμοποιεί κάθε σεζόν τους ίδιους αλιεργάτες και μόνο αν κάποιος αποσυρθεί αντικαθίσταται. Αυτός είναι και ο λόγος που στην ιχθυόσκαλα μπορείς να βρεις ψαράδες που έχουν στην Ελλάδα ακόμη και 30 χρόνια.

Τα 1000 και τα 1200 ευρώ για ένα Αιγύπτιο ψαρά είναι καλά λεφτά δεδομένης της αγοραστικής δύναμης που έχουν στην Αίγυπτο όπου το κατά κεφαλή ΑΕΠ δεν ξεπερνά τα 4000 δολάρια. Για την Ελλάδα όμως, με αυτές τις συνθήκες εργασίας - ουσιαστικά το να είσαι μόνιμα στη θάλασσα - και με ασφάλιση ΟΓΑ τα χρήματα είναι οριακά. Σύντομα στην Ελλάδα θα ξεκινήσει τη λειτουργία της η πρώτη σχολή για εκπαίδευση αλιεργατών η οποία μάλιστα στόχο έχει να βρίσκει δουλειά στους αποφοίτους της. Μένει να φανεί αν ο κλάδος θα προσελκύσει και πάλι εργαζόμενους, Έλληνες ή αλλοδαπούς, που ζουν στην Ελλάδα.

“Το μεγάλο μας πρόβλημα αυτή τη στιγμή είναι ότι αν συμβεί κάτι και σταματήσουν ξαφνικά να έρχονται Αιγύπτιοι ψαράδες, το μεγαλύτερο μέρος του στόλου θα σταματήσει καθώς δεν υπάρχει στη χώρα μας εξειδικευμένο προσωπικό” λέει ο κ. Αραπάκης.
“Στην Ελλάδα μας αρέσει και ερχόμαστε για καλύτερη ζωή θα μας πει ένας ακόμη αλιεργάτης στο μώλο της ιχθυόσκαλας. Όπως οι Έλληνες πάνε σε άλλες χώρες έτσι κι εμείς. Αν δεν μας άρεσε δεν θα ερχόμασταν. Κάποια στιγμή παλαιότερα είχαμε προβλήματα με τη Χρυσή Αυγή αλλά τώρα πλέον όχι.”

Το ότι εξακολουθούμε να τρώμε σήμερα φρέσκο ψάρι, το χρωστάμε στα εργατικά χέρια των Αιγυπτίων αλιεργατών. Πηγή: CNN Greece

Στοχοποίηση και προβλήματα

Η αλήθεια είναι ότι στα παρελθόν η Χρυσή Αυγή είχε πραγματοποιήσει αρκετές επισκέψεις στην ιχθυόσκαλα ενώ ο υπόδικος βουλευτής Γιάννης Λαγός μιλώντας δημόσια στο Πέραμα είχε στοχοποιήσει τους Αιγύπτιους ψαράδες λέγοντας συγκεκριμένα: «Έχουμε γίνει δέκτες παραπόνων για θέματα που υπάρχουν εδώ στην Ιχθυόσκαλα στο Κερατσίνι. Για όλα αυτά τα θέματα με τους Αιγύπτιους, που μπαίνουν κάνουν ότι θέλουν, που πουλάνε τα ψάρια τους όπως θέλουν, τα παίρνουν απ' όπου θέλουν και γενικά δεν δίνουν λογαριασμό σε κανέναν, εμείς τους λέμε ότι από εδώ και πέρα θα δίνουν λογαριασμό στη Χρυσή Αυγή και στους Έλληνες πολίτες».

Συναντήσαμε τον Αμχέτ στην ιχθυόσκαλα και πήγαμε μαζί του μέχρι το Πέραμα όπου έχει ψαράδικο. Ο Αχμέτ δούλεψε δύο με τρία χρόνια στα καΐκια και μετά πήρε άδεια παραμονής και άνοιξε το ιχθυοπωλείο. Ζει ήδη αρκετά χρόνια στην Ελλάδα και στο Πέραμα όπου έχει το ψαράδικο του, είναι πολύ αγαπητός και τον γνωρίζουν όλοι. Και αυτός, όπως όλοι οι συμπατριώτες του, έχει αφήσει την οικογένειά του στην Αίγυπτο.

Το σπίτι του Αχμέτ ήταν αυτό που το 2012 δέχθηκε επίθεση από ομάδα ατόμων στο Πέραμα ένα βράδυ, με αποτέλεσμα ένα συνάδελφός του Αιγύπτιος να ξυλοκοπηθεί άσχημα και να καταλήξει στο νοσοκομείο. Ο ίδιος ο Αχμέτ, γλύτωσε με μικρές αμυχές. Η υπόθεση αυτή ερευνάται αυτό το διάστημα στο πλαίσιο της δίκης της Χρυσής Αυγής. “Στην αρχή ήθελα να φύγω. Φοβόμουν ότι μπορεί να ξαναέρθουν και θα μπορούσαν να με σκοτώσουν. Αλλά είδα την αγάπη των ανθρώπων στο Πέραμα και τη συμπαράστασή τους και είπα ότι θέλω να μείνω και να πεθάνω στην Ελλάδα. Αιγύπτιοι και Έλληνες ζήσαμε πάντα αγαπημένοι, είτε εδώ είτε στην Αίγυπτο και θα συνεχίσουμε”.