Η έκκληση της Ελλάδας για ελάφρυνση του χρέους

Ο πρωθυπουργός της Ελλάδας Αλέξης Τσίπρας έχει τραβήξει την προσοχή σε αναζήτηση οικονομικής ανακούφισης. Αυτή είναι η ομοβροντία του προς τους Ευρωπαίους πιστωτές εν όψει των διαπραγματεύσεων και των τοπικών πολιτικών προκλήσεων.

«Η Ελλάδα έχει τηρήσει το δικό της μέρος της συμφωνίας και περιμένει το ίδιο από τους εταίρους της. Δεν αναζητούμε απλώς, απαιτούμε και περιμένουμε συγκεκριμένα μέτρα που θα καταστήσουν το χρέος βιώσιμο ως μέρος της συμφωνίας που εφαρμόζουμε».

Με αυτά τα σκληρά λόγια στη συνέντευξή του στην εφημερίδα RealNews, κάποιος θα μπορούσε να υποθέσει ότι ο πρωθυπουργός επιδιώκει μια τολμηρή αντεπίθεση εν όψει της δεύτερης αξιολόγησης. Οι συζητήσεις συνδέονται με τις αμφιλεγόμενες εργασιακές μεταρρυθμίσεις σε μια χώρα που παλεύει να ξαναμπεί σε ανάπτυξη. Η ελληνική οικονομία μεγεθύνθηκε με ένα πενιχρό 0,3% στο β’ τρίμηνο, αλλά τουλάχιστον διέψευσε τις περισσότερες εκτιμήσεις ότι θα συρρικνωθεί.

Η έκκλησή του αφορά στην ελάφρυνση του χρέους. Μετά από πολλά προγράμματα διάσωσης, ο μακροπρόθεσμο δημόσιο χρέος της Ελλάδας έχει εκτοξευθεί από το 120% του ΑΕΠ στο 177% πέρυσι, σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στις Βρυξέλλες, με την προοπτική να κορυφωθεί στο 180% το 2016

Το ποσοστό της ανεργίας παραμένει σε επίπεδα ρεκόρ στο 23,5% με την ανεργία των νέων διπλάσια. Επίσης, ο Τσίπρας παραπονιέται ότι οι απαιτήσεις των πιστωτών για πρωτογενές πλεόνασμα της τάξης του 3,5% του ΑΕΠ μετά το 2018 δεν είναι ρεαλιστικές, κάτι που οι περισσότεροι οικονομολόγοι θεωρούν ότι στραγγαλίζει κάθε ελπίδα αξιοπρεπούς ανάκαμψης. Το πρωτογενές πλεόνασμα είναι μέτρο της δημοσιονομικής υγείας της χώρας χωρίς να συνυπολογίζονται οι δανειακές υποχρεώσεις.

Αυτό το καλοκαίρι ο πρωθυπουργός πράγματι βρήκε υποστήριξη στη μάχη του για το χρέος από μια ασυνήθιστη πηγή στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Σε μια ευρέως αγνοημένη έκθεση από το Γραφείο Εσωτερικής Αξιολόγησης του Ταμείου, αυτό έκανε μια αμβλεία αξιολόγηση κοιτώντας τον πίσω καθρέφτη.

«Μια εκ των προτέρων αναδιάρθρωση του χρέους θα ήταν καλύτερη για την Ελλάδα παρόλο που αυτό δεν ήταν αποδεκτό από τους ευρωεταίρους της», εξιστόρησαν οι συντάκτες της. Όπως λέει μια παλιά παροιμία, «κάλλιο αργά παρά ποτέ», αλλά το εκλογικό σώμα του Τσίπρα θα θεωρήσει αυτό το mea culpa γλυκόπικρο.

Ενώ το ΔΝΤ είναι σε μεγάλο βαθμό αντιδημοφιλές για το μήνυμα της λιτότητας που πουλά από τότε που ξεδιπλώθηκε η κρίση, τον περασμένο Μάιο άρχισε να πραγματοποιείται μια αλλαγή. Η γενική διευθύντρια του Ταμείου Κριστίν Λαγκάρντ έγραψε στα δεκαεννέα μέλη της Ευρωζώνης υποστηρίζοντας ότι η αναδιάρθρωση του χρέους θα πρέπει να μπει στο τραπέζι.

Αυτό το μήνυμα αγνοήθηκε σε μεγάλο βαθμό, κυρίως γιατί η Γερμανία ως ο μεγαλύτερος πιστωτής της Ευρωζώνης δεν θέλει να ανοίξει τους κρουνούς στη νότια Ευρώπη. Αν δοθεί στην Ελλάδα μια «ειδική συμφωνία», τότε πιθανότατα η Ισπανία, η Πορτογαλία, η Κύπρος και η Ιταλία θα έρθουν να χτυπήσουν την πόρτα της Ευρωζώνης για παρόμοια μεταχείριση.

Ο νεαρός αριστερός ηγέτης δεν είναι αρχάριος στο να επιβιώνει από τις απρόσμενες πολιτικές αλλαγές της οικονομικής κατάρρευσης. Έχοντας δει την οικονομία να συρρικνώνεται κατά 25% σε έξι χρόνια, γνωρίζει πολύ καλά ότι υπάρχει αληθινός κίνδυνος να χάσει την τοπική υποστήριξη. Αυτοαποκαλούμενοι αναρχικοί έχουν βγει στους δρόμους, διαμαρτυρόμενοι για το σημερινό στάτους κβο και γενικά οι Έλληνες υποφέρουν από μεταρρυθμιστική κόπωση. Έτσι, προσπαθεί να παραμείνει ένα βήμα μπροστά, χρησιμοποιώντας τη βρετανική ψήφο για Brexit για να αποφύγει ως συνήθως το πάρε δώσε.

Ο Τσίπρας παρομοίασε τις Βρυξέλλες με «έναν υπνοβάτη που κατευθύνεται στον γκρεμό», αναφέροντας ότι η αποχώρηση της Βρετανίας θα έπρεπε να αποτραπεί και «είτε θα ξυπνούσε την ΕΕ είτε θα σηματοδοτούσε την αρχή του τέλους της».

Η αρχική ανταπόκριση μετά από τη βρετανική ψήφο ήταν η πιθανή επανεκτίμηση του ευρωπαϊκού μοντέλου. Αυτή ήταν η έκκληση του Ματέο Ρέντσι, του Ιταλού ηγέτη που επίσης υποφέρει άσχημα από τις επίμονα αναιμικές επιδόσεις της G7 χώρας του.

Ακόμα και η Γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ στα αρχικά της σχόλια έκανε λόγο για «κρίσιμη καμπή, ιστορική στιγμή», αλλά έκλεισε την εβδομάδα μετά το Brexit λέγοντας ότι κάθε χώρα κινείται από τα δικά της συμφέροντα.

Εδώ βρίσκεται η πρόκληση για την Ελλάδα και τους άλλους με τις ανιαρές επιδόσεις. Η πολιτική στο σύνολό της είναι τοπική. Δεν είναι εύκολο να μαντρώσει κανείς 28 χώρες της ΕΕ. Το κοινό καλό για την αναζωογόνηση μιας υγιούς αγοράς ποτέ δεν βρέθηκε ψηλά στον κατάλογο και, όπως εννόησε η Μέρκελ, ποτέ δεν θα βρεθεί.

Έπρεπε να αγωνιστεί αυτήν την εβδομάδα στις τοπικές εκλογές, ένα καλό βαρόμετρο για όσα έρχονται με τις εθνικές εκλογές του χρόνου. Ο αντικαγκελάριός της Ζίγκμαρ Γκάμπριελ έπληξε την πανοπλία της Σιδηράς Κυρίας της Γερμανίας, υποστηρίζοντας ότι η μεταναστευτική πολιτική και η πολιτική ενσωμάτωσης έχουν αποτύχει στην οικονομικά γενναιότερη χώρα της Ευρώπης.

Σε αυτό το πλαίσιο, το βγει στην επιφάνεια ο Έλληνας πρωθυπουργός κάτω από αυτό το βουνό χρέους είναι Ηράκλειος Άθλος.

*John Defterios is CNNMoney Emerging Markets editor