Με τη δύναμη του νερού και της παράδοσης

Για να το μάθουμε ακολουθήσαμε τη μικρή τσίγκινη ταμπέλα που βρέθηκε στο δικό μας δρόμο και εκείνη μας οδήγησε στη νεροτριβή του Δεσποτικού Ζίτσας και στον Τάκη Τσούμπρη που μας διαβεβαίωσε ότι οι παραδοσιακοί νερόμυλοι όχι μόνο ζουν και βασιλεύουν, αλλά είναι ό,τι καλύτερο για τα μάλλινα σας.

Πώς λειτουργεί όμως μια νεροτριβή; Το νερό της πηγής οδηγείται μέσω ενός καναλιού προς ένα άνοιγμα στη στέγη του νερόμυλου. Στη συνέχεια περνάει μέσα από κάθετο αγωγό τριών μέτρων και βγαίνοντας μέσα από το στενό άνοιγμα, πέφτει με μεγάλη δύναμη σε μια ευρύχωρη στέρνα. Εκεί τοποθετούνται μάλλινα χαλιά, κουβέρτες και άλλα μάλλινα ρούχα για να πλυθούν. 15 με 20 λεπτά είναι αρκετά αφού το κρυστάλλινο νερό, το οποίο ανανεώνεται φυσικά και γυρίζει διαρκώς τα ρούχα, κάνει όλη τη δουλειά χωρίς την προσθήκη απορρυπαντικών, παρά μόνο με τη μεγάλη πίεση και το οξυγόνο που αυτή απελευθερώνει. Στη συνέχεια τα ρούχα αφαιρούνται από τη στέρνα με τη βοήθεια ενός γάντζου, στραγγίζουν και αφήνονται να στεγνώσουν στον ήλιο για τουλάχιστον μία μέρα. Η νεροτριβή θεωρείται ο πλέον ενδεδειγμένος τρόπος καθαρισμού του μαλλιού, αφού η απουσία χημικών διασφαλίζει τη μακροβιότητά του και η μεγάλη πίεση κάνει τα μάλλινα πιο αφράτα.

Ο νερόμυλος της Γερομήτσιανης, όπως λέγεται η πηγή, χτίστηκε στα τέλη του 18ου αιώνα για να καλύψει τις ανάγκες της ευρύτερης περιοχής και όπως όλοι οι νερόμυλοι την εποχή εκείνη ήταν ζωτικής σημασίας για την καθημερινότητα των κατοίκων, οι οποίοι άλεθαν εκεί τα σιτηρά τους και έπλεναν τα ρούχα και τα στρωσίδια τους που ήταν φτιαγμένα σχεδόν αποκλειστικά από μαλλί. Όπως μας είπε ο κύριος Τάκης, που είναι τέταρτη γενιά στο επάγγελμα, οι οικογένειες ταξίδευαν από τα γύρω χωριά στη νεροτριβή της περιοχής τους για να πλύνουν τα "προικιά" τους και έμεναν εκεί αρκετές μέρες ώστε να προλάβουν να πλυθούν και να στεγνώσουν όλα.

Στις μέρες μας ο μύλος πια σπάνια χρησιμοποιείται -ποιος αλέθει σήμερα τα σιτηρά της χρονιάς του;- η νεροτριβή ωστόσο συνεχίζει να λειτουργεί κανονικά. Μέσα στο καλοκαίρι χαλιά, φλοκάτες, κουβέρτες καταφθάνουν στις τοπικές νεροτριβές από όλη την περιοχή. Ο λόγος; Σίγουρα το κόστος, αφού όπως μας είπε ο κύριος Τάκης, τα να πλύνει κανείς τα μάλλινα χαλιά του σπιτιού του κοστίζει περίπου 10 ευρώ, πολύ φθηνότερα δηλαδή απ' όσο αν τα έπλενε σε ένα σύγχρονο καθαριστήριο. Όμως αναμφισβήτητα παίζει σημαντικό ρόλο και η παράδοση που, μέσα στους αιώνες, έχει εμπεδωθεί πια στην κουλτούρα του τόπου. Από μια άλλη σκοπιά, η παράδοση για άλλη μια φορά μας δίνει μαθήματα οικονομίας, εκμετάλλευσης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και σεβασμού στο περιβάλλον.

Οικονομία, οικολογία, αγάπη για τη φύση ή την παράδοση... όποιος κι αν είναι ο λόγος που θα σας φέρει σε μια νεροτριβή, η επίσκεψή σας θα σας μεταφέρει σε άλλες εποχές και θα σας κάνει να ξανασκεφτείτε την οικιακή οικονομία με άλλους όρους.