«Πρώτα απ’ όλα, θέλει υπομονή» - Η ιστορία πίσω από τον κύβο του Ρούμπικ

Αρχικά όμως, ο Ρούμπικ δεν είχε συνειδητοποιήσει ακριβώς τι είχε στα χέρια του όταν εφηύρε το ιδιοφυές, μπερδεμένο παζλ αντιστοίχισης χρωμάτων, αναφέρει το BBC. Άλλωστε δεν είχε επινοήσει τον κύβο του ως παιχνίδι, αλλά ως εργαλείο διδασκαλίας για τους φοιτητές του.

Το 1974 εργαζόταν ως καθηγητής αρχιτεκτονικής στο Κολέγιο Εφαρμοσμένων Τεχνών της Βουδαπέστης. Ήθελε να δημιουργήσει κάτι με το οποίο θα μπορούσε να κάνει τους φοιτητές του να σκεφτούν δημιουργικά πάνω στις γεωμετρικές μορφές και τις χωρικές σχέσεις.

«Πρώτα απ' όλα θέλει υπομονή. Είναι πολύ χρήσιμη για να λύσετε ένα πρόβλημα. Στη συνέχεια χρειάζεται κάποια χωρική μνήμη, τρισδιάστατη μνήμη», δήλωσε ο ίδιος στην εκπομπή «Wogan» του BBC το 1986. «Για να απομνημονεύσεις σε ποια σύνθεση βρίσκεσαι και πού είναι τα κομμάτια και ούτω καθεξής».

Ο πρώτος κύβος

Το πρωτότυπό του ήταν ένας ξύλινος εξάπλευρος κύβος που αποτελούνταν από μικρότερους κύβους. Αρχικά προσπάθησε να ανοίξει τρύπες στους κύβους για να τους συνδέσει μεταξύ τους με λαστιχάκια, αλλά συνεχώς διαλυόταν. Έτσι, σχεδίασε έναν κρυφό μηχανισμό που συγκρατούσε τον κύβο στη θέση του, ενώ επέτρεπε στους επιμέρους μικρότερους κύβους του να περιστρέφονται. Πρόσθεσε ένα διαφορετικό χρώμα σε κάθε πλευρά του κύβου για να κάνει ορατή την κίνηση.

Στη συνέχεια τον έστριψε, ανακατεύοντας τα χρώματα και προσπάθησε να επαναφέρει τον κύβο στην αρχική του κατάσταση, όπου κάθε πλευρά εμφάνιζε ένα μόνο χρώμα.

Την πρώτη φορά του πήρε σχεδόν ένα μήνα για να τα καταφέρει. Έτσι, έγινε ο πρώτος άνθρωπος που έλυσε τον κύβο του Ρούμπικ. Υπολογίζεται ότι μόνο το 1% των ανθρώπων μπορεί να λύσει τον γρίφο χωρίς καμία βοήθεια.

Δοκίμασε το πρωτότυπό του στους φοιτητές του, αφήνοντάς τους να επεξεργαστούν τις δικές τους λύσεις, και τους άρεσε πολύ. Κι έτσι, τον Ιανουάριο του 1975, αποφάσισε να υποβάλει αίτηση για ουγγρικό δίπλωμα ευρεσιτεχνίας.

Λόγω των κατασκευαστικών περιορισμών της σχεδιασμένης οικονομίας στην κομμουνιστική Ουγγαρία εκείνη την εποχή, τα πρώτα χρόνια οι λάτρεις του «μαγικού κύβου» όπως είχε ονομαστεί, ήταν σχεδιαστές, αρχιτέκτονες και μαθηματικοί εντός της χώρας.

Όταν όμως έκανε το ντεμπούτο του στην Έκθεση Παιχνιδιών της Νυρεμβέργης το 1979, και τον αγόρασε η Ideal Toy Corporation, απογειώθηκε.

Παγκόσμιο φαινόμενο

Το 1980 άρχισε να πωλείται διεθνώς ως «κύβος του Ρούμπικ» και σάρωσε την αγορά παιχνιδιών, γοητεύοντας ανθρώπους όλων των ηλικιών.

Η φήμη του εξαπλώθηκε γρήγορα, με εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο να προσπαθούν να λύσουν τον γρίφο, και ένα σωρό βιβλία να κυκλοφορούν με στρατηγικές επίλυσης. Ακολούθησαν διεθνείς διαγωνισμοί για την πιο γρήγορη επίλυση, πυροδοτώντας την τρέλα του ανταγωνιστικού speedcubing, η οποία συνεχίζεται μέχρι σήμερα.

Υπολογίζεται ότι μέχρι το 1982 είχαν πωληθεί περισσότεροι από 100 εκατομμύρια κύβοι του Ρούμπικ, με αμέτρητες άλλες απομιμήσεις του να κυκλοφορούν για να καλύψουν τη ζήτηση του κοινού. Ο κύβος κοσμούσε μπλουζάκια και αφίσες, εμφανίζονταν σε στίχους τραγουδιών, ενώ είχε ακόμη και τη δική του τηλεοπτική σειρά κινουμένων σχεδίων, «Rubik, the Amazing Cube».

Σήμερα, η παγκόσμια τρέλα ναι μεν έχει καταλαγιάσει, ωστόσο η απήχηση του κύβου στην ποπ κουλτούρα επιμένει. Συνεχίζει να εμφανίζεται στην τέχνη και τη γλυπτική, και μπορεί να τον δει κανείς σε ταινίες όπως οι «Στο μυαλό του Τζον Μάλκοβιτς», «WALL-E» και «Spider-Man: Μέσα στο Αραχνοσύμπαν» ή σε τηλεοπτικές σειρές από το «Family Guy» μέχρι το «Νόμος και Τάξη» και το «The Big Bang Theory». Υπάρχει ακόμη και ένα ντοκιμαντέρ του Netflix, «The Speed Cubers», για τη φιλία μεταξύ δύο αστέρων στον κόσμο του ανταγωνιστικού speedcubing.

Οι κύβοι του Ρούμπικ εξακολουθούν να πωλούνται, με τους αφοσιωμένους οπαδούς να σημειώνουν συνεχώς νέα ρεκόρ, λύνοντας τον κύβο με κλειστά μάτια, κάτω από το νερό, σε ελεύθερη πτώση με αλεξίπτωτο ή καθώς κάνουν ζογκλερικά.

Λόγω του πλήθους των απομιμήσεων με την πάροδο των ετών, είναι δύσκολο να γνωρίζουμε τον ακριβή αριθμό των κύβων που πωλήθηκαν, αλλά οι εκτιμήσεις κάνουν λόγο για περισσότερα από 400 εκατομμύρια μέχρι σήμερα. Ο Ρούμπικ εγκαινίασε ένα ίδρυμα για την υποστήριξη υποσχόμενων νέων εφευρετών στην Ουγγαρία και δημιούργησε το δικό του στούντιο σχεδιάζοντας έπιπλα και παιχνίδια, όπως το «φίδι του Ρούμπικ». Αλλά καμία άλλη του δημιουργία δεν εξελίχθηκε στο φαινόμενο που έγινε ο κύβος.