Τι άφησαν οι πρόσφυγες στο «πορτοφόλι» της πλατείας Βικτωρίας;

Επιβιώνει όποιος προσαρμόζεται καλύτερα. Η δαρβινική θεωρία βρήκε εφαρμογή στην τοπική οικονομία της Βικτώριας, όταν η Μαρία αντί για χυμό έβαλε στο μίξερ «σίρμους», ο Αντώνης αντί για νερά γέμισε τα ψυγεία με «απ» και αντί για σουβλάκια χοιρινά ο Λουτσιάνο ξεπούλησε σε γύρο κοτόπουλο. Όλοι πληρώθηκαν στην ώρα τους. «Πρώτες εβδομάδες της κρίσης που δεν είχαμε φέσια», λένε οι μαγαζάτορες.

Μεγαλύτερος τζίρος κι απ' τους Ολυμπιακούς Αγώνες

Μέχρι να μεταφερθούν οι πρόσφυγες, ο Τάσος Μπούμπαλος, ιδιοκτήτης περιπτέρου επί της πλατείας, δεν πουλούσε παγωτό αλλά «μπαστανί»: «Μάθαμε να τα μιλάμε κιόλας τα αφγανικά», λέει. Προκειμένου να εξυπηρετήσει τους εκατοντάδες Σύρους και Αφγανούς, τους μήνες αιχμής έφτασε να δουλεύει 18ώρες την ημέρα.

«Τα περίπτερα είχαν όφελος. Κάναμε μεγαλύτερο τζίρο από το καλοκαίρι των Ολυμπιακών Αγώνων», αναφέρει και ξεκινάει τους υπολογισμούς στο κομπιουτεράκι του: «Με τους πρόσφυγες πουλούσα 200 νερά τη μέρα, τα 4πλάσια σε σχέση με πριν και τις διπλάσιες κάρτες κινητής τηλεφωνίας. Εβγαζα 3.000 ευρώ την εβδομάδα μόνο από κάρτες ενώ πριν έρθουν ήμουν στα 1.500».

Συνάδελφός του σε γειτονικό περίπτερο, ο Νίκος δεν προλάβαινε να γεμίζει το ψυγείο με νερά. «Πούλησα 50% περισσότερα νερά, μπισκότα γεμιστά και πατατάκια», λέει και προσθέτει ότι έγιναν ανάρπαστα τα ενεργειακά ποτά.

«Εκανα ανεφοδιασμό σε energy drinks κάθε μέρα ενώ πριν έρθουν οι μετανάστες, μόνο μία φορά την εβδομάδα». Απέναντί του ο Αντώνης, ο τρίτος περιπτεράς της πλατείας υπολογίζει αύξηση περίπου κατά 15%.

«Βοηθούσαμε όπως μπορούσαμε»

«Είχαμε κέρδος αλλά παράλληλα χαλάσαμε πολύ ρεύμα και νερό. Γιατί είχαμε τις πόρτες ανοιχτές, για να βοηθήσουμε τους ανθρώπους», επισημαίνει η Μαρία Τσιτουραούλη, συνιδιοκτήτρια του ναργιλέ-μπαρ στην πλατεία Βικτωρίας.

Από τα τραπέζια του πέρασαν εκατοντάδες πρόσφυγες, οι οποίοι συνδύαζαν συνήθως ένα φλιτζάνι ζεστό τσάι με τη φόρτιση του κινητού τους.

«Από εκεί που έφτιαχνα 10-20 τσάγια την ημέρα ξαφνικά έπρεπε να φτιάξω 100. Εβραζα, όμως, και γάλατα για τα παιδιά και ό,τι ήθελαν. Τους άφηνα και λούζονται στον νιπτήρα της τουαλέτας. Βοηθούσαμε όπως μπορούσαμε. Μάθαμε και τί είναι το σίρμους, είναι ο χυμός μπανάνας με γάλα».

Μέρος του κέρδους προήλθε, σύμφωνα με την ίδια, και από τους ευαισθητοποιημένους πολίτες που συχνά πλήρωναν τους λογαριασμούς στα τραπέζια: «Μπήκε μια μέρα ένας Ελβετός και κέρασε όλο το μαγαζί: “Από μένα”, είπε και τα πλήρωσε όλα. Ηρθαν κι άλλοι και πλήρωναν για να βοηθήσουν».

Την ίδια εμπειρία είχε και ο Γρηγόρης Γιαννόπουλος, ιδιοκτήτης φούρνου στην έξοδο του σταθμού: «Τα έσοδα προήλθαν κυρίως από τους ανθρώπους που στήριξαν τους μετανάστες και όχι από τους ίδιους τους πρόσφυγες. Εμπαινε μέσα ένας έπαιρνε 100 τυρόπιτες», αναφέρει. Το μαγαζί του ήταν πρώτο σε προτίμηση, για τις τυρόπιτες και τα πεϊνιρλί και τα έσοδά του αυξήθηκαν περίπου κατά 5%. Το ίδιο ποσοστό αύξησης, σημείωσε και το οπωροπωλείο του Γιάννη Πούλου, επί της πλατείας: «Μας άφησαν κάποια χρήματα», σχολιάζει.

Μέχρι να στηθούν οι σκηνές στην πλατεία, το ψητοπωλείο του Λουτσιάνο ήταν γνωστό για την κρύα μπύρα και το σουβλάκι χοιρινό.

«Με τους Αφγανούς, το χοιρινό έπεσε εντελώς και ανέβηκε το κοτόπουλο. Πούλησα 25% παραπάνω νερά, ενώ αυξήθηκαν κατά 70% οι πωλήσεις στα energy drinks. Και να φανταστείς κοστίζει 2 ευρώ το ένα», λέει ο ψήστης. «Εμαθα να λέω κι ευχαριστώ στη γλώσσα τους: “Τασικούρ”».

«Δεν σταματάγαμε να γεμίζουμε καρτοκινητά», λέει υπάλληλος σε παράρτημα εταιρείας κινητής τηλεφωνίας στη Βικτώρια.

«Εκδόθηκαν περίπου 400 νέοι αριθμοί σε μια εβδομάδα, από εκεί που συνήθως βγάζαμε περίπου 50». Ενώ σε γειτονικό κατάστημα άλλης εταιρείας, η υπεύθυνη υπάλληλος περιγράφει ουρές προσφύγων να περιμένουν για να βάλουν μονάδες στο κινητό, χωρίς όμως να έχει εικόνα για την αύξηση των εσόδων.

Πόσο κοστίζει να είσαι άνθρωπος;

«Τώρα έφυγαν και οι πρόσφυγες, έφυγαν και οι Ελληνες και έχουμε μείνει μόνοι», συμφωνούν όλοι. «Ελπίζουμε να γυρίσουν οι σταθεροί μας πελάτες», λένε οι μαγείρισσες του εστιατορίου στην πάνω πλευρά της πλατείας.

Ο συνδυασμός που έκανε θραύση στο μαγειρείο τους το καλοκαίρι ήταν κοτόπουλο με πατάτες και τσάι «παρόλο που κοστίζει 5 ευρώ η μερίδα», ενώ σύμφωνα με τους περιπτεράδες σημειώθηκε ζήτηση σε τρεις μάρκες τσιγάρων «τις πιο οικονομικές».

«Ηρθαν μια περίοδο που δεν είχαμε δουλειά. Πιτσιρικάδες είναι, είχαν τα λεφτά της μαμάς και του μπαμπά...», αναφέρει ο ιδιοκτήτης του ψητοπωλείου.

«Εμείς χάσαμε τουρίστες, αλλά μείναμε σταθεροί», λέει ο κύριος Βασίλης που εργάζεται επί 25 χρόνια στο ξενοδοχείο "Victory Inn" δίπλα στην πλατεία Βικτωρίας. Τις ημέρες της μεγάλης κρίσης νοίκιασε δωμάτια «σε περίπου 70 Σύρους». Πληρώθηκε από όλους και δεν παρατήρησε καμία καταστροφή.

Διακόσια μέτρα από την πλατεία, στα «σπίτια» της οδού Φυλής και των παραδρόμων, οι πόρτες σπανίως ανοιγοκλείνουν.

«Δε μας βλέπεις; Φουμάρουμε. Ψυχή δεν μπαίνει», λέει η «μαντάμ» που συζητάει με την συνάδελφό της σε ένα μπαλκονάκι. «Τον Αύγουστο τώρα που το λες, κάτι κινήθηκε. Εγώ δέχομαι μετανάστες, γιατί εδώ οι περισσότεροι δεν τους παίρνουν. Είναι μόνο για Ελληνες. Είχα Αφγανούς πολλούς», λέει η μία.

«Σε εμένα δεν κινήθηκε τίποτα», προσθέτει η δεύτερη και θυμάται ένα περιστατικό: «Ηρθε μια παρέα από Αφγανάκια και μου λέει "sleep". Για sleep παρακάτω, εδώ έχει μόνο κρεβατάρα».

Στην πλατεία της προσφυγιάς, βρήκε τη δική του θέση και το παρεμπόριο με εκπροσώπους... τα κοράκια των φορτιστών.

Πρόκειται για τους επιτήδειους που είχαν στήσει παραμάγαζα στα στενά γύρω από την πλατεία, για να εξυπηρετήσουν τους βιαστικούς. Αυτούς που ήθελαν άμεσα γέμισμα μπαταρίας και δεν μπορούσαν να περιμένουν στην ουρά για μια πρίζα, στην καφετέρια, το σουπερμάρκετ και τα περίπτερα που εξυπηρετούν ακόμα και σήμερα, όσους έχουν απομείνει.

Ο Μοχάμαντ και οι φίλοι του, ισχυρίζονται ότι έδιναν κάθε μέρα 2 ή 2,5 ευρώ μόνο για "battery". Το καλοκαίρι του ξεριζωμού τους κοστολογήθηκε μέχρι και ανάγκη να πουν ένα γεια στους γονείς τους που έμειναν πίσω.

Πριν μετακινηθούν στην πλατεία Βικτωρίας οι πρόσφυγες αποβιβάζονται με πλοίο της γραμμής στο λιμάνι του Πειραιά, με την κάμερα του CNN Greece να έχει βρεθεί σε άφιξη προσφύγων στις τάξεις των οποίων κυριαρχεί το συναίσθημα της ανακούφισης και της προσμονής.