20 Ιουλίου 1974. Η ημέρα που πλήγωσε την Κύπρο

Περίπου 40.000 χιλιάδες Τούρκοι στρατιώτες υπό τη διοίκηση του αντιστράτηγου Νουρετίν Ερσίν, υλοποιώντας το σχέδιο με το κωδικό όνομα «Αττίλας», εισβάλλουν παράνομα και κατά παράβαση του καταστατικού χάρτη του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών στις βόρειες ακτές της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Καθώς οι σειρήνες αντηχούν οι εν ψυχρώ δολοφονίες αμάχων από την Κερύνεια μέχρι και τη Λευκωσία πληγώνουν την Κύπρο. Οι πληγές παραμένουν ανοικτές 42 χρόνια μετά.

Περίπου 200.000 εκδιώχθηκαν από τα σπίτια τους, έγιναν πρόσφυγες στην ίδια τους τη χώρα καθώς οι Τούρκοι κατακτούν το 65% της καλλιεργήσιμης τότε έκτασης, το 70% του ορυκτού πλούτου, το 70% της τότε βιομηχανίας, το 80% των τουριστικών εγκαταστάσεων στο νησί.

Τραγικός απολογισμός οι 4.000 περίπου νεκροί και οι 1.619 καταγεγραμμένοι αγνοούμενοι. Το προδοτικό πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου 1974 είχε ανοίξει την πόρτα στο κακό. “Αναρωτιέμαι σήμερα, αν τότε εκείνη η ακτή είχε εμπόδια ή ήταν ναρκοθετημένη, τι θα κάναμε;” σχολίασε ο στρατηγός Ντεμιρέλ για την απόβαση στην Κερύνεια μετά το έγκλημα.

Η εισβολή του Αττίλα στις 20 του Ιούλη απoτέλεσε το πρώτο μέρος της κυπριακής τραγωδίας. Στις 14 Αυγούστου του 1974 το έγκλημα ολοκληρώθηκε με την κατοχή της Αμμοχώστου και της χερσονήσου της Καρπασίας.

42 χρόνια μετά την εισβολή και την κατοχή του 36% της ολικής έκτασης της Κύπρου, το νησί εξακολουθεί να μην ξεχνά.

Αν και σωρεία ψηφισμάτων έχουν εκδοθεί από τον ΟΗΕ μέχρι στιγμής έχει σταθεί αδύνατο να βρεθεί μια λύση, όπως επιθυμεί ο κυπριακός λαός. Κυρίως όλοι όσοι από εκείνο το πρωϊνό, στις 05:20, έγιναν πρόσφυγες στη χώρα τους και είδαν τα ανθρώπινα δικαιώματα τους να καταπατώνται τέσσερις δεκαετίες και κάτι ακόμη μετά.

“Υποχρέωση όλων σήμερα” επεσήμανε o κύπριος πρόεδρος Νίκος Αναστασιάδης ως ελάχιστη ένδειξη τιμής προς όσους έδωσαν τη ζωή τους ή και όσους αγνοούνται ακόμα, είναι “μέσα από την ενότητα και τη συλλογική δράση να απαντήσουμε με την απελευθέρωση, την απαλλαγή από τα κατοχικά στρατεύματα, την επανένωση της πατρίδας μας”.

Υπάρχει κάποιο μάθημα που μαθαίνει κανείς από τo παρελθόν ή είχε δίκιο ο Σαρτρ όταν υποστήριζε με σιγουριά ότι “κανένας λαός δεν μαθαίνει από την ιστορία του”;

H Mελίνα Μερκούρη σε διάλογο με την ιστορία

Ένα χρόνο μετά τον “Aττίλα”, τον Ιούλιο του 1975 η Μελίνα Μερκούρη βρίσκεται στην Κύπρο για λογαριασμό της ΕΡΤ. Εκεί σκηνοθετεί η ίδια ένα ντοκιμαντέρ με αφορμή τη συμπλήρωση ενός έτους από την τουρκική εισβολή στην εκπομπή “Διάλογοι”. Το φιλμ αυτό δεν προβλήθηκε ποτέ, για λόγους αδιευκρίνιστους μέχρι τώρα. Η Μελίνα Μερκούρη το αναζήτησε κατ’ επανάληψη, ακόμη και όταν έγινε υπουργός Πολιτισμού αλλά χωρίς αποτέλεσμα.

Τρία χρόνια μετά το θάνατό της στις 6 Μαρτίου 1994 το ντοκιμαντέρ βρέθηκε σχεδόν ακέραιο και προβλήθηκε από την ΕΤ-1 ως φόρος τιμής στην Μερκούρη. Σε αυτό συνομιλεί με Κύπριους, μεταξύ των οποίων είναι και συγγενείς αγνοουμένων, τον Γλαύκο Κληρίδη αλλά και τον αρχιεπίσκοπο Μακάριο.

Tι συνέβη στην Κύπρο; Το οδοιπορικό του Φρέντυ Γερμανού είναι γεμάτο συναίσθημα