Τι θα φέρει η επόμενη μέρα στη Γάζα; Η «ζαριά» του Ισραήλ και τα πιθανά σενάρια
Την ώρα που οι διπλωματικές προσπάθειες για την εξομάλυνση της κατάστασης στην Μέση Ανατολή συνεχίζονται και ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, βρίσκεται στο Ισραήλ για συζητήσεις με τον Μπενιαμίν Νετανιάχου, η διεθνής πολιτική σκηνή αγωνιά για τη χερσαία επιχείρηση στη Γάζα αλλά και την επόμενη ημέρα στην περιοχή.
Πώς θα τελειώσει η «παρτίδα» αυτή για τη Γάζα και τους Παλαιστίνιους;
Η απάντηση στο ερώτημα αυτό παραμένει ασαφής…
Ακόμη και αν η Χαμάς αποδυναμωθεί σημαντικά, θα υπάρξει κάποια δύναμη που θα πάρει τη θέση της εντός των παλαιστινιακών εδαφών.
Ποια θα είναι, όμως, αυτή;
Το Ισραήλ απέσυρε τα στρατεύματά του και χιλιάδες πολίτες της από τη Λωρίδα της Γάζας το 2005 και δεν φαίνεται να έχει καμία διάθεση να επιστρέψει ως κατοχική δύναμη -εκτός εάν δεν υπάρχει άλλη λύση.
O Οfir Winter, του Ισραηλινού Ινστιτούτου Εθνικών Μελετών Ασφαλείας, είπε σε συνέντευξή του στο BBC ότι μια αλλαγή στην εξουσία ενδεχομένως να ανοίξει το δρόμο για τη σταδιακή επιστροφή της Παλαιστινιακής Αρχής (PA) στα πολιτικά δρώμενα, μετά από τη βίαιη… έξωσή της από τη Χαμάς το 2007.
Η Παλαιστινιακή Αρχή, που δεν είναι στρατιωτική οργάνωση, ελέγχει αυτή τη στιγμή μόνο ορισμένες περιοχές της Δυτικής Όχθης.
Η επιστροφή της Παλαιστινιακής Αρχής και του ηγέτη της Μαχμούντ Αμπάς θα είναι… ευχής έργο και για την Αίγυπτο, που επιθυμεί διακαώς ένα πιο ρεαλιστικό γείτονα.
Άλλοι αναλυτές υποστηρίζουν, ωστόσο, ότι θα είναι πολύ δύσκολη μια τέτοια «επιχείρηση», καθώς η Παλαιστινιακή Αρχή είναι αδύναμη ακόμη και στη Δυτική Όχθη.
Μάλιστα, μια τέτοια λύση θα μπορούσε μεν να επιλύσει ορισμένα προβλήματα, ωστόσο ενδεχομένως να δημιουργήσει 10 καινούργια.
Ένα άλλο ενδεχόμενο θα ήταν να δημιουργηθεί μια ομάδα που θα διευθύνεται από τους αρχηγούς των φυλών, μη κυβερνητικές οργανώσεις και με εμπλοκή της Αιγύπτου.
Θεωρείται άλλωστε δεδομένο ότι οι κατεστραμμένες υποδομές στη Γάζα θα πρέπει να κατασκευαστούν ξανά από την αρχή, όπως ακριβώς έγινε και μετά από παλαιότερους πολέμους στην περιοχή.
Δεδομένο θεωρείται, επίσης, ότι μετά από την αιματηρή επίθεση στα εδάφη του, το Ισραήλ θα επιβάλλει ακόμη πιο ασφυκτικούς περιορισμούς στη Γάζα.
Την ίδια ώρα, έχουν γίνει εισηγήσεις για πιο φαρδιά ζώνη ασφαλείας στο φράχτη με τη Γάζα, για να προστατευθούν οι ισραηλινές κοινότητες.
Ο Yoram Cohen, πρώην επικεφαλής της κυβερνητικής υπηρεσίας ασφαλείας Σιν Μπετ, υποστηρίζει ότι απαιτείται ζώνη ασφαλείας 2χλμ ενώ ο ισραηλινός στρατός θα πυροβολεί χωρίς δεύτερη συζήτηση όποιον κινείται μέσα σε αυτό το χώρο.
Οι σημαντικές απώλειες και έλλειψη στρατηγικής εξόδου
Παρότι το Ισραήλ έχει έναν από τους πιο αναπτυγμένους και καλοεξοπλισμένους στρατούς στον κόσμο, αρκετοί αναλυτές προειδοποιούν ότι μια χερσαία επιχείρηση στη Γάζα δεν θα είναι… περίπατος.
Οι μαχητές της Χαμάς είναι αποφασισμένοι να υπερασπιστούν τα εδάφη τους, δεν έχουν τίποτα να χάσουν και είχαν και αρκετό καιρό για να προετοιμάσουν τις άμυνές τους.
Οι σκληρές μάχες που θα ακολουθήσουν θα αφήσουν πίσω τους εκατοντάδες -αν όχι χιλιάδες- νεκρούς Παλαιστίνιους ενώ σημαντικές θα είναι και οι απώλειες των ισραηλινών στρατιωτών.
Ακόμη και αν το Ισραήλ καταφέρει τελικώς να κατατροπώσει τη Χαμάς και να την εκδιώξει από τη Γάζα, μια στρατηγική νίκη δεν θα είναι εύκολη.
Και αυτό γιατί η Χαμάς θα παραμείνει μια πολιτική και στρατιωτική δύναμη στην περιοχή, με σημαντική παρουσία στη Δυτική Όχθη και το Λίβανο.
Μάλιστα, από τις περιοχές αυτές -και με τη συνεργασία άλλων αντίστοιχων ομάδων- θα συνεχίσει να εξαπολύει επιθέσεις εναντίον του θανάσιμου εχθρού της.
Την ίδια ώρα, το Ισραήλ θα βρεθεί να έχει υπό τον έλεγχό του την γκρεμισμένη Λωρίδα της Γάζας, που θα ταλανίζεται από μια αδιανόητη ανθρωπιστική κρίση.
Και, όπως εξηγούν αναλυτές του «The New Arab», δεν θα έχει ξεκάθαρη στρατηγική εξόδου από την περιοχή.
Αναγκαστικά, όπως έκανε και στην περίπτωση της Δυτικής Όχθης, θα αναγκαστεί να στραφεί προς τη διεθνή κοινότητα για να ξαναχτιστεί η Γάζα ενώ δεν αποκλείεται να επιχειρήσει επικοινωνία με την Παλαιστινιακή Αρχή, ελπίζοντας ότι δεν θα χρειαστεί να διοικήσει μόνο του την περιοχή, όπως συνέβαινε πριν από τις Συμφωνίες του Όσλο το 1993.
Και θα δεχτεί η Παλαιστινιακή Αρχή να αναλάβει τέτοιο ρόλο; Δύσκολο, δεδομένου ότι το Ισραήλ έχει υποσκάψει την αξιοπιστία του αλλά και την επιρροή του με όσα έχει κάνει στο παρελθόν.
Αξίζει να σημειωθεί ότι οι κυβερνήσεις του Ισραήλ στο παρελθόν επέκτειναν τους οικισμούς τους, έκαναν τα αδύνατα – δυνατά για να απομακρυνθεί το ενδεχόμενο λύσης δύο κρατών και αύξησε τις στρατιωτικές επιχειρήσεις σε παλαιστινιακές πόλεις.
Ακόμη και αν η Παλαιστινιακή Αρχή επιστρέψει τελικά στη Γάζα πίσω από τα ισραηλινά τανκ, είναι μάλλον απίθανο ότι θα καταφέρει να διατηρήσει τον έλεγχο χωρίς μια συνεχιζόμενη ισραηλινή παρουσία στην περιοχή.
Και θα συμφωνήσει ο Αμπάς να αναλάβει τέτοιο ρόλο στη Γάζα;
Επίσης δύσκολο, δεδομένου ότι θα μειωθεί ακόμη περισσότερο η επιρροή του στον πολύπαθο παλαιστινιακό λαό. Ίσως το Ισραήλ θα μπορούσε να… γλυκάνει κάπως την πρόταση, παρέχοντας και ξένα κονδύλια για τη Γάζα.
Δεν αποκλείεται, επίσης, το Ισραήλ να επιχειρήσει να εισάγει το μοντέλο της Δυτικής Όχθης στη Γάζα -κάτι που σύμφωνα με αναλυτές θα οδηγήσει σε ακόμη περισσότερη πολιτική αστάθεια και ανασφάλεια, δεδομένης της μακράς αντιστασιακής ιστορίας της Γάζας.
Μακροπρόθεσμα λοιπόν, η επιστροφή του Ισραήλ στη Γάζα μπορεί να εγκλωβίσει ακόμη περισσότερο τους Ισραηλινούς και τους Παλαιστίνιους σε μια πραγματικότητα ενός κράτους και μιας ατέρμονης σύρραξης και απαρτχάιντ.