Η Βρετανική Αυτοκρατορία αντεπιτίθεται

Μία ώρα αργότερα, η βρετανική λίρα βυθίστηκε σαν πέτρα στα 1,32 δολάρια, ο χρυσός εκτοξεύτηκε 5% και όλοι γίναμε μάρτυρες ενός βαθμιαίου ξεπουλήματος στις ασιατικές χρηματαγορές.

Η μεγάλη υπόθεση –βασισμένη σε μια εκ των υστέρων ελπίδα ότι η Βρετανία θα παρέμενε μέλος της ΕΕ– αποδείχθηκε λανθασμένη κατά τρόπο τρομερό.

Ο Χάρι Μπρόντμαν (Harry Broadman) διευθυντής του Κέντρου για τις Παγκόσμιες Επιχειρήσεις και τις Αναδυόμενες Αγορές (Center on Global Enterprise and Emerging Markets) στο Johns Hopkins University είπε ότι η ψήφος ενδεχομένως να οδηγήσει σε μεγάλη αναθεώρηση των όσων έχουν επιτευχθεί στην ΕΕ.

«Το Brexit αναμφίβολα θα εισάγει τα υπόλοιπα κράτη–μέλη της ΕΕ σε μια περίοδο ζυμώσεων για οφέλη και τα κόστη της ΕΕ όπως έχει δομηθεί και διοικείται σήμερα», είπε ο Μπρόντμαν.

Στις 8:00 τοπική ώρα είχε ξεκαθαρίσει ότι το Brexit ήταν γεγονός. Υπάρχουν πολλές οπτικές γωνίες στην ιστορία του βρετανικού δημοψηφίσματος, αλλά δύο από αυτές κυριάρχησαν: το χάσμα ανάμεσα στα νεότερα και μεγαλύτερα σε ηλικία μέλη του εκλογικού σώματος και η ψήφος ανάμεσα στην επαρχιακή και την κοσμοπολίτικη Βρετανία

Αλλά, το αδιαμφισβήτητο δεδομένο ήταν ότι πάνω από 17 εκατομμύρια Βρετανών ψήφισαν υπέρ της εξόδου. Δεν θα ήταν λάθος να πούμε ότι ποτέ δεν άρεσε στην πλειοψηφία το ευρωπαϊκό μοντέλο που είχε οικοδομηθεί μετά από την Πτώση του Τείχους και το οποίο δημιούργησε το θεωρούμενο ως γιγαντιαίο υπερκράτος των Βρυξελλών, που μετέφερε τις πολιτικές αποφάσεις εκτός συνόρων.

Όταν κατέρρευσε ο κομμουνισμός, Ευρωπαίοι ηγέτες όπως ο Γερμανός Χέλμουτ Κολ (Helmut Kohl) και ο Γάλλος Φρανσουά Μιτεράν (Francois Mitterrand) έσπευσαν να διατηρήσουν τη σταθερότητα, προσφέροντας ελπίδα στα κράτη της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης. Κινήθηκαν γρήγορα για να στήσουν μία ενιαία αγορά 300 εκατομμυρίων πολιτών σε δώδεκα χώρες. Τα εμπορικά φράγματα θα έπεφταν, το εργατικό δυναμικό θα μετακινούνταν ελεύθερα και ένα κοινό νόμισμα θα εισαγόταν με το πλήρωμα του χρόνου.

Έχοντας καλύψει το ξεκίνημα αυτής της ενιαίας αγοράς στις αρχές της δεκαετίας του ’90, ήταν φανερό ότι η ελεύθερη μετακίνηση εργαζομένων και το ενιαίο νόμισμα δεν θα περνούσε στην πλειοψηφία των Βρετανών.

Όπως ανακαλύψαμε την Παρασκευή, οι ψηφοφόροι έβλεπαν με τόσο μεγάλη απαξίωση την «Ευρώπη», που έστρεψαν την πλάτη τους στην τεράστια αγορά των 740 εκατομμυρίων καταναλωτών με ΑΕΠ σωρευτικής αξίας 18 τρισ. δολαρίων.

Ίσως οι μεγαλύτεροι ψηφοφόροι να έχαψαν τα λεγόμενα τύπων σαν τον Μπόρις Τζόνσον (Boris Johnson) και τον Νάιτζελ Φάρατζ (Nigel Farage) ότι ήταν ώρα να επανέλθουν οι ένδοξες ημέρες της Βρετανικής Αυτοκρατορίας και να ξαναχτιστούν οι εμπορικές σχέσεις με δικούς τους όρους· μία χώρα κάθε φορά.

Νωρίς το πρωί της Παρασκευής, ο Φάρατζ ζήτησε να ανακηρυχθεί η 23η Ιουνίου ως Ημέρα Ανεξαρτησίας.

Σύμφωνα με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (και πάμπολλους άλλους) η έξοδος θα έχει μεγάλο κόστος. Σε μια νηφάλια αποτίμηση των όσων έρχονται, το ΔΝΤ είπε ότι η Βρετανία θα διολισθήσει πιθανότατα στην ύφεση με αύξηση της ανεργίας, καθήλωση των πραγματικών μισθών, ενώ τόσο οι τιμές των κατοικιών όσο και οι άμεσες ξένες επενδύσεις θα υποχωρήσουν.

Η συμβουλευτική JLL ανέφερε ότι οι συναλλαγές στη στεγαστική αγορά είχαν πέσει σε ποσοστό 20% το πρώτο πεντάμηνο του 2016 εν όψει του δημοψηφίσματος. Με τόσο μεγάλη αβεβαιότητα είναι δύσκολο να περιμένει κανείς ότι αυτό θα αλλάξει.

Στην νικητήρια ομιλία του, ο Φάρατζ πρόσθεσε ότι ο πόλεμος κατά των πολυεθνικών και των εμπορικών τραπεζών έχει κερδηθεί και πως είναι ώρα να δοθεί προτεραιότητα στον βρετανικό λαό.

Αυτό δεν μοιάζει με τη γλώσσα μιας χώρας που έχτισε την εμπορική της αυτοκρατορία στη διάρκεια των αιώνων, κερδίζοντας με κόπο τη φήμη μιας ανοιχτής και αξιόπιστης οικονομίας.

Το Ηνωμένο Βασίλειο κατατάσσεται ένατο με όρους ανταγωνιστικότητας, σύμφωνα με το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ και είναι η ένατη μεγαλύτερη εξαγωγική οικονομία στον κόσμο. Σχεδόν το μισό των εξαγωγών της (47%) κατευθύνονται προς την Ευρωπαϊκή Ένωση· είναι πολύ μεγάλη αυτή η τρύπα που θα πρέπει να γεμίσει.

Η Βρετανία κατατάσσεται πέμπτη παγκοσμίως ως προορισμός άμεσων ξένων επενδύσεων με 40-50 δισ. δολάρια κατά μέσο όρο ετησίως την περασμένη δεκαετία. Μεγάλοι παίκτες, όπως οι Tata, Nissan, Toyota και Airbus, κατασκευάζουν προϊόντα σε βρετανικό έδαφος. Αυτός είναι και ένας λόγος που η ανεργία 5% στη Βρετανία είναι η μισή σε σχέση με τον μέσο όρο των ποσοστών ανεργίας στην ΕΕ.

Πολλοί πιστεύουν ότι πάνω από τη Βρετανία και τις μελλοντικές επενδύσεις στη χώρα θα μπεί ένα μεγάλο ερωτηματικό, έως ότου αποσαφηνιστεί η κατάσταση. Γίνονται συζητήσεις για μεταφορά τραπεζών στην ηπειρωτική Ευρώπη, για πτώση των τιμών στη στεγαστική αγορά και για κρατικά επενδυτικά ταμεία που αναζητούν νέους ορίζοντες.

Στην ακμή της η Βρετανία ήλεγχε τη μεγαλύτερη αυτοκρατορία –περί τα 450 εκατομμύρια ανθρώπων. Αλλά σήμερα είναι μια χώρα 65 εκατομμυρίων, η οποία αναζητά να επανιδρύσει τους εμπορικούς δεσμούς που με ασφάλεια απολάμβανε ως μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

* John Defterios is CNNMoney Emerging Markets Editor