Η παράξενη επιστήμη πίσω από το καλοκαιρινό μαύρισμα
Για πολλούς που κάνουν ηλιοθεραπεία είναι εδώ και καιρό μια μυστηριώδης ιδιορρυθμία της επιστήμης – γιατί το μαύρισμά μας εμφανίζεται μόνο ώρες - ή και μέρες - αφού φύγουμε από την παραλία; Τώρα οι ερευνητές ισχυρίζονται ότι έχουν την απάντηση – και αυτό οφείλεται σε δύο ανταγωνιστικές διαδικασίες στα κύτταρα του δέρματoς μας.
Όταν εκτιθέμεθα στις ακτίνες UV του ήλιου, η αρχική απόκριση του σώματος είναι να δώσει προτεραιότητα στην αποκατάσταση της βλάβης του DNA στα κύτταρα, ισχυρίζονται οι επιστήμονες.
Αλλά για λίγες ώρες αυτή η απόκριση αναστέλλει έναν άλλο μηχανισμό που είναι υπεύθυνος για τη μελάγχρωση του δέρματος - πιο γνωστό ως μαύρισμα. Η νέα μελέτη πραγματοποιήθηκε από μια ομάδα βιολόγων στο Πανεπιστήμιο του Τελ Αβίβ στο Ισραήλ, οι οποίοι προηγουμένως είχαν διαπιστώσει ότι η ηλιοθεραπεία μπορεί να τονώσει τη λίμπιντο σας και να σας κάνει να θέλετε σεξ.
«Η μελάγχρωση του δέρματος διακόπτεται μετά την έκθεση στον ήλιο, ωστόσο ο μηχανισμός πίσω από αυτήν την παύση είναι άγνωστος», αναφέρουν στο έγγραφό τους, που δημοσιεύτηκε στο Journal of Investigative Dermatology. Οι συγγραφείς εξηγούν τους δύο μηχανισμούς σε κυτταρικό επίπεδο που προστατεύουν το δέρμα από την έκθεση στην επικίνδυνη υπεριώδη ακτινοβολία.
Η πρώτη επιδιορθώνει το DNA στα κύτταρα του δέρματος που έχουν καταστραφεί από την ακτινοβολία, ενώ η δεύτερη περιλαμβάνει αυξημένη παραγωγή μελανίνης, μια φυσική χρωστική ουσία στο σώμα που δίνει επίσης στα μαλλιά και στα μάτια ένα σκούρο χρώμα.
Η μελανίνη – που παράγεται και διανέμεται από ειδικά κύτταρα που ονομάζονται μελανοκύτταρα – σκουραίνει το δέρμα για να το προστατεύσει από μελλοντική έκθεση στην ακτινοβολία.
Πειράματα στο εργαστήριο τόσο με ποντίκια όσο και με ιστούς δέρματος ζώων έδειξαν την αναστολή της ATM - με άλλα λόγια την αφαίρεση των επιπέδων της πρωτεΐνης - που προκαλείται από μελάγχρωση.
«Αυτή η διαδικασία πιθανότατα αξιοποιεί τα στοιχεία του μηχανισμού μελάγχρωσης για να μεγιστοποιήσει τις πιθανότητες επιβίωσης του κυττάρου χωρίς μεταλλάξεις μετά από έκθεση στην ακτινοβολία», είπε ο καθηγητής Carmit Levy του πανεπιστημίου του Τελ Αβίβ.
Η ομάδα πιστεύει ότι η μελέτη τους θα μπορούσε να βοηθήσει μελλοντική έρευνα για την προστασία του δέρματος και τελικά να βοηθήσει στην πρόληψη του καρκίνου του δέρματος. Ο χειρισμός του τρόπου λειτουργίας των πρωτεϊνών και της αλληλεπίδρασης μεταξύ των δύο μηχανισμών θα μπορούσε να προστατεύσει καλύτερα τα κύτταρα του δέρματος από τη βλάβη του DNA ή να αυξήσει τη μελάγχρωση.
Είναι γνωστό ότι η έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία από τον ήλιο και τις ξαπλώστρες μπορεί να βλάψει το DNA στα κύτταρα του δέρματός σας και να προκαλέσει καρκίνο του δέρματος.
Εάν με την πάροδο του χρόνου συσσωρευτεί αρκετή βλάβη στο DNA, μπορεί να προκαλέσει τα κύτταρα να αρχίσουν να αναπτύσσονται ανεξέλεγκτα, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε καρκίνο του δέρματος. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο το NHS και άλλοι οργανισμοί υγείας συνιστούν την εφαρμογή αντηλιακού στο δέρμα κάθε δύο ώρες για βέλτιστη προστασία.
Ένας τύπος UV ακτινοβολίας που ονομάζεται UVB καίει τα ανώτερα στρώματα του δέρματος (την επιδερμίδα), προκαλώντας ηλιακά εγκαύματα, ενώ η ακτινοβολία UVA είναι αυτή που κάνει τους ανθρώπους να μαυρίζουν.
Οι ακτίνες UVA διεισδύουν στα κατώτερα στρώματα της επιδερμίδας, όπου ενεργοποιούν τα μελανοκύτταρα για την παραγωγή μελανίνης.