Πώς φτάνει κανείς να γίνει serial killer; Οι ειδικοί απαντούν

Ο Ντένις Ρέιντερ, ο Τζον Γουέιν Γκέισι, ο Τζέφρι Ντάμερ, ο Άλμπερτ ΝτεΣάλβο και ο Τεντ Μπάντι είναι μερικοί μόνο από τους περισσότερους από 3.600 κατά συρροή δολοφόνους που έχουν καταγραφεί στις Ηνωμένες Πολιτείες μέχρι το 2020, σύμφωνα με το Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν.

Το CNNi μίλησε με τρεις εγκληματολογικούς ψυχολόγους και ειδικούς σε θέματα serial killer, σε μια προσπάθεια να καταλάβουμε τι κάνει τους ανθρώπους να γίνονται κατά συρροή δολοφόνοι. Πρόκειται για τους Δρ. Σκοτ Μπον – εγκληματολόγο και συγγραφέα, Δρ. Λούις Σλέσιντζερ – καθηγητή εγκληματολογικής ψυχολογίας στο John Jay College of Criminal Justice, Δρ. Κάθριν Ράμσλαντ – καθηγήτρια εγκληματολογικής ψυχολογίας και ποινικής δικαιοσύνης στο Πανεπιστήμιο DeSales.

Οι κατά συρροή δολοφόνοι γεννιούνται έτσι ή είναι προϊόντα του περιβάλλοντός τους;

Δρ. Σκοτ Μπον: Πιθανότατα είναι ένας συνδυασμός των δύο. Οι ψυχοπαθείς γεννιούνται έτσι, ενώ οι κοινωνιοπαθείς έχουν διαμορφωθεί μέσα στην κοινωνία. Υπάρχει ένα φάσμα, δεν είναι άσπρο-μαύρο.

Δρ. Λούις Σλέσιντζερ: Είναι άγνωστο. Αλλά υπάρχει μια πολύ ισχυρή νευροβιολογική συνιστώσα στις κατά συρροή σεξουαλικές δολοφονίες, επειδή το σεξουαλικό ένστικτο είναι βιολογικά καθορισμένο.

Δρ. Κάθριν Ράμσλαντ: Αν μελετήσετε μια μεμονωμένη περίπτωση, μπορείτε να εντοπίσετε τις επιρροές, αλλά δεν μπορείτε να γενικεύσετε από αυτή την περίπτωση σε όλες τις άλλες. Μπορεί να βρείτε κάποια κοινά στοιχεία σε πολλές περιπτώσεις, όπως η κακοποίηση ή οι κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις, αλλά αυτό δεν θα ισχύει για όλους τους κατά συρροή δολοφόνους.

Πώς ξέρετε ότι ένας δολοφόνος είναι serial killer;

Δρ. Σκοτ Μπον: Ένας κατά συρροή δολοφόνος αφήνει συνεπή σημάδια, συνεπή στοιχεία που δείχνουν ότι έχεις να κάνεις με το ίδιο άτομο.

Δρ. Λούις Σλέσιντζερ: Οι κατά συρροήν σεξουαλικοί δολοφόνοι πολύ συχνά κάνουν πράγματα με το σώμα πέραν του αναγκαίου για να σκοτώσουν ένα άτομο, όπως το να αφήνουν το θύμα σε εξευτελιστική στάση με τα πόδια ανοιχτά και με αντικείμενα χωμένα μέσα ή κάτι τέτοιο. Και αυτό επειδή η δολοφονία από μόνη της δεν είναι ψυχοσεξουαλικά επαρκής. Έτσι, πρέπει να προχωρήσουν πέρα από το να σκοτώσουν για να ικανοποιήσουν τον εαυτό τους.

Ποιοι παράγοντες επηρεάζουν ένα άτομο να γίνει κατά συρροή δολοφόνος;

Δρ. Κάθριν Ράμσλαντ: Υπάρχει μεγάλη ποικιλία, από ένα εύρος κινήτρων, υπόβαθρων, ηλικιών και συμπεριφορών, μέχρι διαφορές στη φυσιολογία, το φύλο, την ψυχική κατάσταση και τις αντιλήψεις που επηρεάζουν τη συλλογιστική και τις αποφάσεις. Κάθε άτομο επεξεργάζεται με μοναδικό τρόπο μια δεδομένη κατάσταση στη ζωή του και κάποιοι έλκονται προς τη βία. Οποιοσδήποτε παράγοντας – κακοποίηση, παραμέληση, παρέκκλιση, εκφοβισμός – μπορεί να έχει διαφορετικές επιδράσεις σε διαφορετικούς ανθρώπους και οι νέες εμπειρίες μπορούν να τροποποιήσουν τις αντιλήψεις θετικά ή αρνητικά.

Υποφέρουν όλοι οι κατά συρροή δολοφόνοι από κάποιο τραύμα;

Δρ. Σκοτ Μπον: Μπορεί να υπάρχει συσχέτιση με τραύματα της παιδικής ηλικίας, αλλά δεν αρκούν για να μετατρέψουν κάποιον σε κατά συρροή δολοφόνο. Είναι πολυάριθμοι παράγοντες που μπορούν να γίνουν η τέλεια καταιγίδα που θα κάνει κάποιον serial killer.

Δρ. Λούις Σλέσιντζερ: Οι περισσότεροι άνθρωποι θέλουν να αναζητήσουν ένα σημείo καμπής στη ζωή κάποιου που θα εξηγήσει αυτή τη συμπεριφορά. Αλλά δεν πρόκειται να το βρείτε. Η κακή ανατροφή και τα παιδικά ψυχικά τραύματα σίγουρα δεν βοηθούν. Όμως χιλιάδες άνθρωποι πέρασαν φριχτά φρικτά παιδικά χρόνια και δεν ξεκίνησαν να σκοτώνουν ανθρώπους κατά συρροή.

Είναι όλοι οι κατά συρροή δολοφόνοι ψυχοπαθείς;

Δρ. Σκοτ Μπον: Δεν είναι όλοι οι ψυχοπαθείς κατά συρροή δολοφόνοι και δεν είναι όλοι οι κατά συρροή δολοφόνοι ψυχοπαθείς. Το να είναι κάποιος ψυχοπαθής από μόνος του δεν τον κάνει κατά συρροή δολοφόνο. Πρέπει να συμβεί και κάτι άλλο. Ο εγκέφαλος ενός ψυχοπαθούς serial killer λειτουργεί διαφορετικά από έναν φυσιολογικό ανθρώπινο εγκέφαλο. Επεξεργάζονται διαφορετικά τα ερεθίσματα στον μετωπιαίο λοβό του εγκεφάλου τους με αποτέλεσμα να μην έχουν σχεδόν καθόλου έλεγχο των παρορμήσεων.

Πολλοί ψυχοπαθείς λειτουργούν απίστευτα καλά στην κοινωνία, επειδή είναι πολύ προσανατολισμένοι στους στόχους τους. Περιγράφονται ως πολύ οργανωμένοι, πολύ πειστικοί, πολύ υπομονετικοί. Αυτά είναι χαρακτηριστικά ενός σπουδαίου αρχιτέκτονα ή ενός σπουδαίου πωλητή, αλλά και ενός ψυχοπαθούς δολοφόνου.

Δρ. Λούις Σλέσιντζερ: Πολλοί φαντάζονται τους κατά συρροή σεξουαλικούς δολοφόνους ως σατανικές ιδιοφυΐες με IQ 180, που μιλούν πέντε γλώσσες. Τίποτα δεν θα μπορούσε να απέχει περισσότερο από την αλήθεια. Η συντριπτική πλειονότητα είναι ανειδίκευτοι, άνεργοι, άνθρωποι που κάνουν δουλειές του ποδαριού. Ο Τεντ Μπάντι είναι μια εξαίρεση.

Τι είναι ένας κατά συρροή σεξουαλικός δολοφόνος;

Δρ. Σκοτ Μπον: Οι σεξουαλικές ορμές, η σεξουαλικότητα και η διέγερση διαπλέκονται και συστρέφονται με την πρόκληση σωματικής βλάβης, τον σαδισμό, το αίμα και την εμμονή με τον πόνο και τον θάνατο. Όταν συμβαίνει αυτό, ξεκινά μια πορεία που οδηγεί κάποιον να γίνει σεξουαλικός σαδιστής. Αυτό δεν συμβαίνει από τη μια μέρα στην άλλη. Κανείς δεν ξυπνάει ένα πρωί και λέει: «Σήμερα είναι μια υπέροχη μέρα για να γίνω κατά συρροή δολοφόνος». Αυτές οι παρορμήσεις αρχίζουν να παίρνουν σάρκα και οστά γύρω στην εφηβεία, ίσως και νωρίτερα, στα 11 ή 12 χρόνια.

Γίνεται σαν μια φαντασίωση που παίζει ξανά και ξανά στο μυαλό τους καθ' όλη τη διάρκεια της εφηβείας και στην πρώιμη ενηλικίωση. Συχνά το συνδυάζουν με τον αυνανισμό, οπότε φαντασιώνονται ότι κάνουν τρομερά πράγματα στους ανθρώπους, δεσμά και βιασμούς και δολοφονίες, και διεγείρονται σεξουαλικά. Αυτό φτάνει τελικά σε αυτό που μου αρέσει να αποκαλώ σημείο καμπής, συχνά στις αρχές έως τα μέσα της δεκαετίας των 20, όπου αυτή η φαντασίωση δεν μπορεί πλέον να ζει μόνο στις ονειροπολήσεις τους. Πρέπει να την κάνουν πράξη, να ζήσουν οπωσδήποτε αυτή την εμπειρία. Και τότε είναι που σκοτώνουν για πρώτη φορά.

Δρ. Λούις Σλέσιντζερ: Πολλοί φυσιολογικοί άνθρωποι έχουν σεξουαλικές φαντασιώσεις που τις κρατούν για τον εαυτό τους. Το ερώτημα λοιπόν είναι, αν υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός ανθρώπων με πολύ αποκλίνουσες σεξουαλικές φαντασιώσεις που ερεθίζονται π.χ. προκαλώντας πόνο σε άλλους, γιατί τότε μόνο ένας μικρός αριθμός ανθρώπων ενεργεί; Δεν ξέρουμε. Αλλά αυτό που φαίνεται να συμβαίνει είναι ότι υπάρχει ένα έναυσμα, μια απώλεια κάποιου είδους, η οποία ξεκινάει τη δράση. Η απώλεια της εργασίας, η απώλεια μιας σχέσης είναι τα δύο πράγματα που τείνουν να την πυροδοτούν στους άνδρες. Και, παρεμπιπτόντως, αυτή είναι μια ανδρική υπόθεση. Δεν υπάρχουν γυναίκες κατά συρροή σεξουαλικές δολοφόνοι.

Είναι όλοι οι κατά συρροή δολοφόνοι και σεξουαλικοί δολοφόνοι;

Δρ. Λούις Σλέσιντζερ: Ο Τεντ Μπάντι, ο Ντένις Ρέιντερ, ο Στραγγαλιστής της Βοστώνης, ο Τζακ ο Αντεροβγάλτης – αυτοί είναι κατά συρροή σεξουαλικοί δολοφόνοι. Οι κατά συρροή δολοφόνοι γενικά, θα μπορούσαν να είναι επαγγελματίες εκτελεστές ή άνθρωποι της υγειονομικής περίθαλψης, όπως νοσοκόμες που σκοτώνουν ασθενείς. Αν πάτε σε οποιαδήποτε κρατική φυλακή, θα βρείτε αρκετούς ανθρώπους που στην εγκληματική τους καριέρα μπορεί να έχουν σκοτώσει δύο, τρία ή περισσότερα άτομα.

Δρ. Κάθριν Ράμσλαντ: Αυτό που προσδιορίζει έναν κατά συρροή δολοφόνο είναι μια συγκεκριμένη συμπεριφορά: να έχει σκοτώσει δύο ή περισσότερα θύματα σε τουλάχιστον δύο περιστατικά. Βλέπουμε συμπεριφορές κοινές σε ορισμένα υποσύνολα, αλλά με το να βάζουμε στο ίδιο τσουβάλι όλους τους δράστες που έχουν διαπράξει δύο ή περισσότερους φόνους, τους υπεραπλουστεύει.

Υπάρχουν σημάδια που υποδηλώνουν ότι κάποιος μπορεί να είναι κατά συρροή σεξουαλικός δολοφόνος;

Δρ. Λούις Σλέσιντζερ: Υπάρχουν 10 ανησυχητικά σημάδια, που σε συνδυασμό υποδηλώνουν τον κίνδυνο για έναν πιθανό σεξουαλικό δολοφόνο:

1. Η κακοποίηση στην παιδική ηλικία είναι το νούμερο ένα, καθώς βρίσκεται στο υπόβαθρο σχεδόν όλων των κατά συρροή σεξουαλικών δολοφονιών στον ένα ή στον άλλο βαθμό.
2. Ακατάλληλη σεξουαλική συμπεριφορά της μητέρας. Τα αγόρια πρέπει να βλέπουν τις μητέρες τους ως ασεξουαλικές. Όταν ένα έφηβο αγόρι βλέπει τη μητέρα του να συμπεριφέρεται σεξουαλικά, αυτό είναι πολύ, πολύ αποσταθεροποιητικό.
3. Παθολογικό ψέμα και χειραγώγηση.
4. Σαδιστική φαντασίωση με παρόρμηση για δράση.
5. Σκληρότητα προς τα ζώα, ιδιαίτερα προς τις γάτες, επειδή η γάτα είναι γυναικείο σύμβολο.
6. Η ανάγκη για έλεγχο και κυριαρχία επί των άλλων.
7. Επαναλαμβανόμενοι εμπρησμοί.
8. Ηδονοβλεψία, φετίχ και διαρρήξεις με σεξουαλικά κίνητρα.
9. Απρόκλητες επιθέσεις σε γυναίκες, σχετιζόμενες με γενικευμένα μισογυνικά συναισθήματα.
10. Ενδείξεις τελετουργικής συμπεριφοράς.

Οι κατά συρροή δολοφόνοι έχουν ενοχές ή επίγνωση ότι αυτό που κάνουν είναι λάθος;

Δρ. Σκοτ Μπον: Οι κατά συρροή δολοφόνοι που μπορεί να είναι ψυχοπαθείς ή κοινωνιοπαθείς έχουν αντικοινωνικές διαταραχές της προσωπικότητας για τις οποίες δεν υπάρχει θεραπεία. Ξεχωρίζουν το σωστό από το λάθος, απλά δεν τους νοιάζει. Οι νόμοι της κοινωνίας και η ηθική μας δεν σημαίνουν τίποτα γι' αυτούς. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι κατά συρροή δολοφόνοι σχεδόν ποτέ δεν είναι σε θέση να χρησιμοποιήσουν το ελαφρυντικό της παραφροσύνης όταν πάνε σε δίκη, επειδή δεν είναι κλινικά ή νομικά παράφρονες. Απλώς αδιαφορούν για τους νόμους της κοινωνίας και για τον πόνο των άλλων.

Πώς μπορούν οι κατά συρροή δολοφόνοι να έχουν διπλή ζωή τόσο εύκολα;

Δρ. Σκοτ Μπον: Το πρόβλημα είναι ότι οι Τεντ Μπάντι, οι Τζον Γουέιν Γκέισι και οι Ντένις Ρέιντερ αυτού του κόσμου αναμειγνύονται τόσο εύκολα στην κοινωνία επειδή είναι χαμαιλέοντες. Έχουν αυτή την ικανότητα να γυρίζουν τον διακόπτη και να μετατρέπονται από οικογενειάρχες σε σαδιστές δολοφόνους. Γιατί αυτό που κάνουν ονομάζεται ψυχολογική διαμερισματοποίηση. Πρόκειται για την ικανότητα να διαχωρίζουμε εντελώς πτυχές της ζωής μας που φαίνονται αντιφατικές. Ο Ντένις Ρέιντερ (γνωστός ως ο δολοφόνος BTK) ήταν μέλος της Λουθηρανικής Εκκλησίας, πρόεδρος του εκκλησιαστικού συμβουλίου, αρχηγός προσκόπων, επιτυχημένος πατέρας και σεβαστός άνθρωπος στην πόλη, ο οποίος έτυχε να είναι και ένας από τους πιο σαδιστικούς, φρικτούς κατά συρροή δολοφόνους του 20ού αιώνα.

Πώς μπορούν λοιπόν να συνυπάρχουν αυτά τα δύο πράγματα; Μέσω αυτής της διαδικασίας διαμερισματοποίησης διαχωρίζονται εντελώς, και δεν υπάρχει καμία αντίφαση, κανένα δίλημμα. Είναι απλώς δύο εντελώς διαφορετικά πράγματα.

Με πληροφορίες από: What causes someone to become a serial killer? It’s a malignant combination of factors, experts say by Alaa Elassar, CNN