Η «ακτινογραφία» των μεταναστευτικών ροών και το προσφυγικό δράμα

Τα στοιχεία από τα αρμόδια όργανα εποπτείας, Frontex και Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών δείχνουν ξεκάθαρα πως από το 2015 μέχρι και σήμερα η Μεσόγειος έχει μετατραπεί σε ένα απέραντο νεκροταφείο για δεκάδες χιλιάδες ψυχές που προτίμησαν να ρισκάρουν την ζωή τους προκειμένου να γλιτώσουν από τον πόλεμο, την ανέχεια, την φτώχεια και σε αρκετές περιπτώσεις την σκλαβιά με την κυριολεκτική έννοια του όρου.

Ποιοι είναι οι δρόμοι εισόδου των διακινητών;

Τουλάχιστον έξι είναι τα γνωστά σημεία από τα οποία σήμερα οι διακινητές επιχειρούν να περάσουν χιλιάδες ανθρώπους στα ευρωπαϊκά εδάφη.

Με βάση τα δεδομένα και την ανάλυση της επιτροπής για το μεταναστευτικό του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών οι δρόμοι εισόδου σήμερα στην Ευρώπη είναι οι ακόλουθοι:

• Από το Μαρόκο προς την Ισπανία
• Από την Αλγερία προς την Ιταλία
• Από την Τυνησία προς Μάλτα και την Ιταλία
• Από την Λιβύη προς Μάλτα, την Ιταλία και την Ελλάδα
• Από την Αίγυπτο προς την Ελλάδα
• Από την Τουρκία προς την Ελλάδα, την Κύπρο και την Ιταλία

Η Frontex στην τελευταία της μελέτη αναφορικά με την προσπάθεια προσφύγων και μεταναστών να μπουν στα ευρωπαϊκά εδάφη ομαδοποιεί τους παραπάνω δρόμους με βάση γεωγραφικά και αριθμητικά κριτήρια.

Σύμφωνα με την Frontex, σήμερα υπάρχουν ο Κεντρικός, ο Ανατολικός και ο Δυτικός τομέας μεταναστευτικών ροών, με τον Κεντρικό Τομέα να απαρτίζουν κυρίως οι χώρες της υπερσαχάριου Αφρικής στις οποίες τα τελευταία τρία χρόνια παρατηρείται σημαντική αύξηση μετακινήσεων αλλά και παράνομης δραστηριότητας διακινητών. Λιβύη, Τυνησία και Αλγερία αποτελούν σήμερα τα τρία σημαντικότερα σημεία δράσης των παράνομων κυκλωμάτων διακίνησης ανθρώπων.

Η εικόνα το 2023

Με βάση τα στοιχεία της Frontex από το 2020 μέχρι και το πρώτο πεντάμηνο του 2023 από τον Κεντρικό διάδρομο επιχειρούν να περάσουν στην Ευρώπη το 51% των προσφύγων και μεταναστών ενώ κοντά στο 40% είναι το ποσοστό των ανθρώπων που επιλέγουν τον ανατολικό (Τουρκία) με τον Δυτικό να παραμένει σταθερά σε επίπεδα κάτω από 10%.

Με βάση τα στοιχεία του 2023 ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών σημειώνει πως τους πέντε πρώτους μήνες του τρέχοντος έτους στην Ευρώπη έχουν επιχειρήσει να εισέλθουν από όλους τους γνωστούς διαδρόμους 72.778 άνθρωποι.

Περισσότεροι από 71.000 από αυτούς έχουν κάνει το ταξίδι μέσω θαλάσσης, αναλαμβάνοντας ένα τεράστιο ρίσκο προκειμένου να μην βρεθούν αντιμέτωποι με συνοριοφύλακες, αστυνομικές αρχές, φράχτες και κυρίως υποδομές για πρόσφυγες και μετανάστες στις οποίες τοποθετούνται αφού ταυτοποιηθούν και αναμένουν την σειρά τους προκειμένου να υποβάλλουν αίτηση ασύλου ή απελαθούν.

Το στοιχείο αυτό καθιστά μειοψηφικό και τον αριθμό των μόλις 1.642 ανθρώπων που έχουν επιχειρήσει να φτάσουν στην Ευρώπη από χερσαίους δρόμους.

Στην ενίσχυση της χρήσης κυρίως των ναυτικών οδών για είσοδο στην Ευρώπη έχει διαδραματίσει σημαντικό ρόλο και ο αυστηρότερος έλεγχος των ροών από την Τουρκία των ελληνικών αρχών.

Σημειώνεται ενδεικτικά πως από το 2015, έτος «έκρηξης» των μεταναστευτικών ροών μέχρι και σήμερα οι επιχειρήσεις από την Τουρκία προς την Ελλάδα έχουν μειωθεί σε ποσοστό που ξεπερνά το 70%.

Η μείωση ροών και επιχειρήσεων προς την χώρα μας δεν ισοδυναμεί με μείωση και της απόπειρας από την πλευρά της Τουρκίας με τους διακινητές να έχουν αυξήσει σημαντικά τα δρομολόγια προς την Κύπρο αλλά και την Ιταλία μέσω τρίτων χωρών (όπως η Λιβύη και η Τυνησία).

Με βάση την ανάλυση που δημοσιεύει ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών από το σύνολο των ανθρώπων που προσπαθούν να φτάσουν σε εδάφη της Ευρωπαϊκής Ένωσης το 20% είναι παιδιά, το 10% γυναίκες και το υπόλοιπο 70% άνδρες.

Αν και ο ΟΗΕ δεν αναλύει περαιτέρω τον κρίσιμο και εξόχως ευαίσθητο αριθμό ειδικά των παιδιών είναι σαφές πως το μεγαλύτερο μέρος από αυτά είναι ασυνόδευτα.

Το μακάβριο τίμημα της ελευθερίας

Το πολύνεκρο, τραγικό ναυάγιο στα ανοιχτά της Πύλου είναι ένα από τα εκατοντάδες που λαμβάνουν χώρα στην Μεσόγειο κάθε χρόνο.

Χιλιάδες είναι οι άνθρωποι που πληρώνουν με την ζωή τους την προσπάθεια για ένα καλύτερο αύριο.

Το 2015 με την έναρξη της μεταναστευτικής κρίσης περισσότεροι από ένα εκατομμύριο άνθρωποι (1.032.408) πέρασαν κυρίως από την Τουρκία στα ελληνικά νησιά του ανατολικού Αιγαίου. 3.771 από αυτούς δεν καταφέραν ποτέ.

Πέρσι με τις μεταναστευτικές ροές να είναι σαφώς μικρότερες από το 2015, από τους 159.000 πρόσφυγες και μετανάστες που ριψοκινδύνευσαν στα νερά της Μεσογείου, 2.439 έχασαν τη μάχη.

Ο αριθμός συγκριτικά με τον συνολικό αριθμό ανθρώπων που επιχείρησε το επικίνδυνο ταξίδι είναι πολύ μεγαλύτερος (ποσοστιαία) από αυτόν του 2015 και αυτό είναι ενδεικτικό τόσο των κάκιστων και άκρως επικίνδυνων μέσων τα οποία διαθέτουν οι διακινητές στους ανθρώπους όσο και των μακρύτερων θαλάσσιων δρόμων που επιλέγουν τα κυκλώματα.

Από το 2015 μέχρι και σήμερα περισσότεροι από 24.000 άνθρωποι έχουν χάσει την ζωή τους στην μετάβαση προς την Ευρώπη.

Για να γίνει απολύτως κατανοητός ο αριθμός, μία πόλη με τον πληθυσμό του Πύργου εξαφανίστηκε στα νερά του Αιγαίου, της Ανατολικής και της κεντρικής Μεσογείου σε διάστημα μικρότερο των οκτώ ετών.