Γ. Παυλάκης στο CNN Greece: H νόσος Χ θα προέλθει από τη γρίπη των πτηνών ή μία νέα γρίπη

Ο ειδικός αναφερόταν, φυσικά, στο νέο υποθετικό σενάριο το οποίο υποστηρίζει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, αλλά και αρκετοί επιστήμονες, αναφορικά με το ενδεχόμενο μιας νέας πανδημίας, που είναι η νόσος X.

Από τη συνέντευξη του κ. Παυλάκη στο CNN Greece εξάγονται δύο στοιχεία με ιδιαίτερη αξία.

• Πρώτον οφείλουμε να οικοδομήσουμε ανθεκτικά και βιώσιμα υγειονομικά συστήματα, με ταυτόχρονη εκπαίδευση των πολιτών

• Δεύτερον, δεν έχει κανένα νόημα, όταν αναφερόμαστε είτε στη νόσο Χ, είτε σε άλλη επιδημία, να τρομοκρατούμε τους ανθρώπους. Άλλωστε η εμπειρία από τους 37.000 νεκρούς της COVID-19 είναι νωπή ακόμη…

Ο κ. Παυλάκης εκτιμά ότι η πιο πιθανή επόμενη επιδημία, η περίφημη νόσος Χ- η οποία τις τελευταίες εβδομάδες ακούγεται ολοένα και περισσότερο- μπορεί να είναι μία καινούρια γρίπη, ή μία νέα μορφή γρίπης των πτηνών.

Ωστόσο, δεν γνωρίζουμε, αν η καινούρια νόσος Χ θα είναι μια μορφή γρίπης ούτε αν θα είναι ήπια ή πιο θανατηφόρος.

Όπως επίσης δεν γνωρίζουμε πότε ακριβώς θα χτυπήσει ούτε εάν θα διαθέτουμε τα κατάλληλα διαγνωστικά εργαλεία ή φάρμακα για να την αντιμετωπίσουμε.
Μπορεί να είναι τελείως καινούρια νόσος ή μια παλαιότερη.

Ο ΠΟΥ βάπτισε το 2018 τη νόσο Χ

«Νόσος Χ» είναι η ονομασία που έδωσε ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) για μια νόσο που θα προκαλέσει μια καινούρια πανδημία. Αυτό έγινε το 2018 και ήταν αποτέλεσμα μακροχρόνιων διαβουλεύσεων και προηγούμενης πείρας. Ο ΠΟΥ απλά υπογράμμισε το γεγονός, ότι οι επιδημίες συνεχίζουν να ταλανίζουν την ανθρωπότητα και ότι καινούριες επιδημίες είναι σχεδόν σίγουρο ότι θα ξεσπάσουν τα επόμενα χρόνια.
Αυτό είναι αποτέλεσμα πολλών παραγόντων, οι κυριότεροι από τους οποίους είναι η εισβολή των ανθρώπων στις τελευταίες παρθένες περιοχές της γης, η καταστροφή και βίαιη αλλαγή των βιοτόπων και η κλιματική καταστροφή που βρίσκεται σε εξέλιξη και απειλεί τον πλανήτη. Επίσης, ο τρόπος της ζωής μας, με μεγάλες πυκνότητες πληθυσμού σε μεγαλουπόλεις, τα μαζικά και γρήγορα ταξίδια και η συγκατοίκηση ανθρώπων και ζώων.

Όχι τρομοκρατία με θολές ανακοινώσεις

Ο Δρ. Παυλάκης συστήνει προς όλους, υπευθυνότητα, συνέπεια και συνέχεια, όταν μιλάμε για το ενδεχόμενο μιας νέας πανδημίας, και προσθέτει:

«Δεν είναι σωστό να τρομοκρατούμε τον κόσμο με θολές ανακοινώσεις για επικείμενους κινδύνους. Αντίθετα, θα πρέπει να επισημάνουμε τους πραγματικούς μακροχρόνιους κινδύνους και τις αιτίες τους. Πρέπει να προετοιμάσουμε μακροχρόνια τους πολίτες καθώς και τα υγειονομικά συστήματα, για καινούριες επιδημίες. Χωρίς σωστή εκπαίδευση των πολιτών, κανένα σύστημα δημόσιας υγείας δεν θα μπορέσει να αποδώσει τα μέγιστα. Δυστυχώς, είμαστε μακριά από αυτό το σημείο, και οι πολίτες πέφτουν θύματα παραπληροφόρησης και ψευδοπροφητών.

Ένα ερώτημα που πρέπει να θέσουμε είναι, εάν υπάρξει μία καινούρια επιδημία, πόσο θα πειθαρχήσει το κοινό;

Αξίζει να τονίσουμε ότι οι Έλληνες ανταποκρίθηκαν εξαιρετικά στην πρώτη φάση της πανδημίας COVID και χωρίς υπερβολή, θα έλεγα ότι βγήκαν σοφότεροι από τη σοβαρή αυτή κρίση δημόσιας υγείας, ακόμη και από την οικονομική κρίση. Ίσως τα δεινά της υπερδεκαετούς κρίσης λειτούργησαν θετικά για την αντιμετώπιση των δεινών της πανδημίας του SARS CoV-2, κάνοντας τον πληθυσμό πιο προσεκτικό».

Η τραυματική εμπειρία του COVID και οι 37.000 νεκροί

Η έμφαση πάντως θα πρέπει να δίνεται στην προετοιμασία των υγειονομικών συστημάτων, ώστε να μπορούν να αντιμετωπίσουν επιτυχώς τις επερχόμενες δοκιμασίες.

Έχει σημασία να τονίσουμε ότι ο κόσμος έχει τραυματική εμπειρία από τον SARS CoV-2, επομένως δεν είναι σωστό να πετάμε κορώνες, σε σχέση με την έλευση της νόσου Χ αλλά να κάνουμε σοβαρή προετοιμασία για την αντιμετώπισή της.

Οι καινούριες τεχνολογίες που έχουμε στη διάθεσή μας για εμβόλια, θεραπείες και διαγνωστικά, είναι πολύ σημαντικές γι’ αυτό το σκοπό.

Πρέπει να μάθουμε όλοι από τις επιτυχίες αλλά και από τα λάθη και τις παραλείψεις της εποχής του COVID -19 ώστε να μην τα επαναλάβουμε. Πρέπει να σταθούμε με σεβασμό απέναντι στους 37.000 νεκρούς από τον COVID-19, και να προσπαθήσουμε για καλύτερο αποτέλεσμα στο μέλλον.

Οι καινούριες γρίπες…

Αναφερόμενος στις νέες υγειονομικές προκλήσεις που θα κληθούμε να αντιμετωπίσουμε μελλοντικά, ο κ. Παυλάκης, επισημαίνει ότι ο κίνδυνος είναι διαρκής για τα επόμενα πολλά χρόνια να μας επισκεφθεί μία πανδημία, γεγονός που σημαίνει ότι θα πρέπει να είμαστε έτοιμοι.

Αξίζει να σημειωθεί ότι περίπου κάθε 15 χρόνια, κατά μέσο όρο, μετά τη μεγάλη πανδημία γρίπης του 1918-1921, εμφανίζονται σημαντικά καινούρια στελέχη του ιού της γρίπης, τονίζει ο καθηγητής.

Αυτά τα στελέχη, έκαναν καινούριες πανδημίες γρίπης με εκατομμύρια θύματα και χρειάστηκαν καινούρια εμβόλια.

Αλλά εκτός από την νέα γρίπη, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να αναδυθεί ξαφνικά ένας τελείως άγνωστος μολυσματικός παράγοντας.

Πώς, όμως, αντιμετωπίζουμε μία νέα επιδημία που προκύπτει ξαφνικά, χωρίς να έχουμε ούτε εμβόλια, ούτε φάρμακα ούτε διαγνωστικά;

Η πρώτη περίοδος θα είναι καθοριστική, όπως μας έδειξε η αποτυχία μας με τον κορωνοϊό.

Aν είχε σταματήσει στην Κίνα, τώρα η παγκόσμια κατάσταση θα ήταν διαφορετική. Για παράδειγμα τον ιό SARS 1 τον σταμάτησαν στην πρώτη φάση της επιδημίας, προτού προλάβει να επεκταθεί παγκόσμια.

Ο COVID-19, η πρώτη νόσος Χ

Σε άλλο σημείο της συζήτησής μας, ο καθηγητής Παυλάκης, υπογραμμίζει ότι ο κορωνοϊός ήταν και είναι η πρώτη νόσος Χ της καινούριας εποχής.

Μάλιστα στις ΗΠΑ υπήρχε από πολλά χρόνια συνειδητοποίηση ότι υπήρχαν επιθέσεις από πολλούς ιούς, οι οποίοι ήταν υπεύθυνοι για πολλές καινούριες και επικίνδυνες επιδημίες.

Το γεγονός αυτό, έστρεψε τους υπεύθυνους, να στήσουν υγειονομικές δομές, προκειμένου να αντιμετωπίσουν τις νέες επιδημίες.

Πολλά διδάγματα βγήκαν από την πανδημία του AIDS και από τα τρομοκρατικά χτυπήματα του 2000.

Ο ΠΟΥ άρχισε παράλληλες και συμπληρωματικές κινήσεις πριν περίπου 10 χρόνια που κατέληξαν στην αναγγελία για παγκόσμια προετοιμασία για τη νόσο X.

Η τελική αποκρυστάλλωση έγινε το 2018.

Ανάμεσα στα καμπανάκια κινδύνου που χτύπησαν τα τελευταία 20 χρόνια, ήταν ο ιός Έμπολα, καθώς και οι ιοί SARS 1 και ΜΕRS (όλοι πιο θανατηφόροι από τον SARS-CoV-2).

Είμαστε τυχεροί που εμποδίσαμε την παγκόσμια διάδοση τους μέχρι σήμερα.

Τα υγειονομικά συστήματα καθώς και η παγκόσμια συνεργασία ήταν σημαντικά γι’ αυτό.

Σχολιάζοντας την ιστορία της πανδημίας, τώρα που αφήνουμε πίσω μας την βαριά υγειονομική κρίση του COVID, ο καθηγητής επισημαίνει, ότι ήταν αναμφισβήτητα ανθρώπινο σφάλμα που αφήσαμε τον κορωνοϊό να επεκταθεί τόσο πολύ, δημιουργώντας πολλά στελέχη.

Κανένας στον κόσμο δεν είχε ανοσία στον κορωνοιό και πήρε «φωτιά» όπως τα στάχια.

Οι καραντίνες δεν ήταν επαρκείς, γιατί τα καινούρια στελέχη του κορωνοϊού έγιναν πολύ πιο μεταδοτικά.

Ουσιαστικά με την έλλειψη προσοχής μας, δώσαμε στον ιό τα μέσα, για να συνεχίσει να υφίσταται, να αλλάζει συνέχεια, και να μας ταλαιπωρεί.

Κάθε φορά που είχαμε ανοσία, ένας καινούριος ιός προκαλούσε ένα δεύτερο κύμα.

Δυστυχώς τα εμβόλια και τα φάρμακα που έχουμε δεν σταματούν ριζικά τον ιό.
Θα πάρει πολύ καιρό για να μετριάσουμε τον κίνδυνο με τα διαθέσιμα εμβόλια, θεραπείες και διαγνωστικά.

Κλιματική κρίση και δημόσια υγεία

Αναφορικά με την κλιματική κρίση και πόσο μπορεί να επηρεάσει τη δημόσια υγεία, ο καθηγητής Γιώργος Παυλάκης, υποστηρίζει ότι ο άνθρωπος λειτουργεί κακοποιητικά απέναντι στο περιβάλλον και στο οικοσύστημα, με αποτέλεσμα το Μεγάλο μας Σπίτι- δηλαδή το περιβάλλον, να μας εκδικείται.

Αναφέρει χαρακτηριστικά:

«Καταστρέφουμε το περιβάλλον και όσο το πιέζουμε φέρνουμε τα αντίθετα αποτελέσματα, με ανυπολόγιστες συνέπειες και σε εμάς και στα άγρια ζώα. Αρκεί να σας πω, ότι μόνο οι νυχτερίδες είναι φορείς, επιπλέον χιλιάδων ιών. Όσο πιέζουμε το περιβάλλον και λειτουργούμε κακοποιητικά απέναντί του, θα έχουμε καινούριους ιούς και αλλά και παθογόνα»

Στο σημείο αυτό, θα πρέπει να σημειώσουμε ότι η Ελλάδα τα πήγε καλύτερα από άλλες χώρες της ΕΕ τον πρώτο χρόνο της πανδημίας του SARS CoV-2 και καταποντίστηκε μετά.

Τον δεύτερο χρόνο της πανδημίας, όταν είχαμε εμβόλια και φάρμακα, είχαμε χειρότερα σκορ από την πρώτη περίοδο».

Αυτό κατέδειξε όλες τις μακροχρόνιες αδυναμίες του υγειονομικού συστήματος.
Μέχρι το καλοκαίρι του 2021 η Ελλάδα είχε 13.000 καταμετρημένους νεκρούς, ενώ τον επόμενο χρόνο είχε 17.000 περίπου.

Άλλες χώρες βελτίωσαν τις επιδόσεις τους, ενώ η Ελλάδα δεν τα κατάφερε.

«Ο ΕΟΔΥ, ενώ θα έπρεπε να λειτουργήσει δυναμικά ως ισχυρός υγειονομικός θεσμός και να θωρακίσει τη δημόσια υγεία, δυστυχώς δε διαθέτει τα μέσα που απαιτούνται και που χρειάζεται» κατέληξε λέγοντας ο καθηγητής Γιώργος Παυλάκης