FOCUS

20 χρόνια από το δεύτερο πόλεμο του κόλπου και το τέλος του Σαντάμ Χουσεΐν

20 χρόνια από το δεύτερο πόλεμο του κόλπου και το τέλος του Σαντάμ Χουσεΐν
Αμερικανοί στρατιώτες και ηρακινοί πολίτες αποκαθηλώνουν άγαλμα του Σαντάμ Χουσείν AP Photo /Jerome Delay

Στις 19 Μαρτίου του 2003 ο Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών Τζορτζ Μπους o νεότερος με παναμερικανικό διάγγελμα ενημέρωνε τους Αμερικανούς πολίτες αλλά και τον πλανήτη πως οι: «οι δυνάμεις του συνασπισμού των Ηνωμένων Πολιτειών βρίσκονται στο πρώτο στάδιο στρατιωτικών επιχειρήσεων προκειμένου να αφοπλιστεί το Ιράκ, να ελευθερωθούν οι πολίτες του και να υπερασπιστούμε τον πλανήτη από θανάσιμο κίνδυνο».

Ο δεύτερος Πόλεμος του Κόλπου, όπως έμεινε στην ιστορία είχε μόλις ξεκινήσει.

Οι δυνάμεις του συνασπισμού στις οποίες αρχικά μετείχαν αμερικανικά και βρετανικά στρατεύματα βομβάρδισαν τις πρώτες ώρες των μαχών στρατιωτικούς και στρατηγικούς στόχους κυρίως στην Βαγδάτη και στην συνέχεια με χερσαίες επιχειρήσεις κατάφεραν να κάμψουν την αντίσταση των ιρακινών δυνάμεων στο πεδίο.

Μέσα σε 3 εβδομάδες το βασικό σκέλος της στρατιωτικής επιχείρησης των ΗΠΑ στο Ιράκ είχε ολοκληρωθεί με τις αμερικανικές δυνάμεις να καταγράφουν ελάχιστες απώλειες, έχοντας καταλάβει τις σημαντικότερες πόλεις της χώρας. Ο ίδιος ο Σαντάμ Χουσεΐν είχε εγκαταλείψει την Πρωτεύουσα και επικοινωνούσε με τους πολίτες της χώρας του, μέσω μαγνητοφωνημένων μηνυμάτων. Παρά την ήττα του τακτικού στρατού της χώρας, οι μάχες μαίνονταν σε διάφορες περιοχές του Ιράκ ανάμεσα στις δυνάμεις του Συνασπισμού των ΗΠΑ και ομάδες ανταρτών.

Την 1 Μαΐου του 2003 ο Αμερικανός Πρόεδρος ανακοίνωσε το επίσημο τέλος της στρατιωτικής επιχείρησης στην περιοχή. Το ανθρωποκυνηγητό για τον υπ’ αριθμόν ένα εχθρό της Δύσης των αρχών του 21ου αιώνα είχε μόλις ξεκινήσει. Στις 13 Δεκεμβρίου του 2003 η είδηση ήταν πρώτο θέμα σε όλα τα ειδησιογραφία μέσα του πλανήτη. Ο δικτάτορας Σαντάμ Χουσεΐν είχε βρεθεί από Αμερικανούς κομάντος σε μία τρύπα που χωρούσε μόλις έναν άνθρωπο λίγο έξω από την γενέτειρά του, την πόλη Τικρίτ στα βόρεια του Ιράκ.

Τα αίτια του πολέμου και το Γαλλικό όχι

Για τις ΗΠΑ την συγκεκριμένη περίοδο το Ιράκ αποτελούσε τον βασικό εχθρό σε μία περιοχή που είχε ήδη αρκετά ζητήματα με το Ιράν. Στο Ιράκ η ηγεσία των ΗΠΑ προσπάθησε να δομήσει το αφήγημα πως πρόκειται για μία ακόμη χώρα που ετοιμάζεται να αποκτήσει ή διαθέτει ήδη όπλα μαζικής καταστροφής. Στο πρόσωπο του Σαντάμ Χουσεΐν η ηγεσία Μπους βρήκε τον άνθρωπο ο οποίος σύμφωνα με τις ΗΠΑ στήριζε την Αλ Κάιντα, την οργάνωση που έσπειρε τον τρόμο στην καρδιά των Ηνωμένων Πολιτειών με τις τρομοκρατικές ενέργειες της 11ης Σεπτεμβρίου του 2001.

Το Ιράκ όμως όπως θα αποδεικνυόταν σύντομα δεν διέθετε ούτε ίχνος όπλων μαζικής καταστροφής και το κυριότερο ο Σαντάμ Χουσεϊν απεχθανόταν βαθιά την ιδεολογία των ισλαμιστών και τον ίδιο τον Οσάμα Μπιν Λάντεν. Για την συγκεκριμένη επιχείρηση οι ΗΠΑ απευθύνθηκαν σε όλο το νατϊκό τόξο ζητώντας στήριξη. Το πιο «ηχηρό χαστούκι» ήρθε από την Γαλλία του Ζαν Σιράκ ο οποίος είχε ξεκάθαρα και δημόσια δηλώσει πως ο πόλεμος στο Ιράκ ήταν απλά μία μονομερής αμερικανοβρετανική ενέργεια χωρίς βάση. Ο Τόνι Μπλέρ δεν είχε την ίδια άποψη. Ο πόλεμος του 2003 θα «ταλαιπωρήσει» για αρκετά χρόνια τις διπλωματικές σχέσεις Γαλλίας – ΗΠΑ – Βρετανίας.

Η ανάκριση και το τέλος του Σαντάμ Χουσεΐν

Λίγο μετά την σύλληψή του ο Σαντάμ Χουσεϊν οδηγήθηκε σε κρυσφύγετο της CIA στην Βαγδάτη όπου πέρασε μία πολύωρη και άκαρπη ανάκριση από ειδικό κλιμάκιο της αμερικανικής υπηρεσίας.

Το θέμα της ανάκρισης του Ιρακινού Δικτάτορα ήταν ύψιστης σημασίας για την απόδειξη του αφηγήματος του Λευκού Οίκου και το θέμα μετά από πυρετώδεις διαβουλεύσεις ανατέθηκε στο FBI.

Η ομοσπονδιακή υπηρεσία των ΗΠΑ ανέθεσε την ανάκριση σε έναν άγνωστο ακόμη και εντός της υπηρεσίας του πράκτορα ο οποίος αποδείχθηκε τελικώς καθοριστικός για την κατάρρευση του αφηγήματος για τα όπλα μαζικής καταστροφής.

Ο Τζορτζ Πίρο ανέλαβε το έργο να «ξεκλειδώσει» τον νούμερο ένα εχθρό της χώρας του μέχρι εκείνη την εποχή. Ζήτησε από την υπηρεσία του πίστωση χρόνου και μπήκε στην αίθουσα ανακρίσεων πεπεισμένος πως αναλάμβανε το δυσκολότερο έργο της επαγγελματικής του ζωής. Επί 7 μήνες ο Πίρο ανέπτυξε έναν άμεσο κώδικα επικοινωνίας με τον Σαντάμ Χουσεΐν ο οποίος αποκάλυψε πτυχές της πολιτικής και προσωπικής του ζωής άγνωστες μέχρι τότε στις αμερικανικές υπηρεσίες. Ο Δικτάτορας του Ιράν ξεκαθάρισε πως όπλα μαζικής καταστροφής η χώρα του δεν ήταν σε θέση να έχει και λόγω των οικονομικών της αλλά και λόγω της έντασης με το Ιράν.

Ο Σαντάμ είχε αποκαλύψει στην κατάθεσή του πως η φράση «θα χτυπήσουμε τους εχθρούς μας με όπλα που δεν έχουν φανταστεί» που είχε πει το 2001 σε ομιλία του δεν είχε αποδέκτη τους Αμερικανούς αλλά το Θεοκρατικό καθεστώς του Ιράν που απειλούσε να εισβάλλει στην χώρα του. Αναφορικά με την Αλ Κάιντα είχε αστειευόμενος πει στον ανακριτή του αναφερόμενος στον Οσάμα Μπιν Λάντεν: «είναι αδύνατο να εμπιστευτείς άνθρωπο με τέτοια γενειάδα».

Στο πόρισμά του ο Πίρο ανέφερε πως ο Χουσεΐν έλεγε την αλήθεια στα όσα κατέθετε και αυτό αποδείχθηκε και από τις πολύμηνες έρευνες σε ολόκληρη την ιρακινή επικράτεια. Στις πολύωρες καθημερινές του καταθέσεις στον Πίρο και το FBI ο Χουσεΐν δεν επιχείρησε να παρουσιαστεί ως άγγελος παραδεχόμενος δολοφονίες και βασανιστήρια ιρακινών πολιτών και αντιφρονούντων κατά την περίοδο της παντοκρατορίας του στην χώρα. Είχε επίσης προφητικά σημειώσει γνωρίζοντας πως οδεύει προς το τέλος του: «τώρα που θα φύγω εγώ από την μέση θα έρθει το πραγματικό πρόβλημα στην χώρα».

Μετά την δίκη του και τον απαγχονισμό του η Αλ Κάιντα «εισέβαλλε» στην χώρα δημιουργώντας έναν από τους θύλακες που αργότερα θα ηγούνταν της «αραβικής άνοιξης» και της δημιουργίας του ISIS.

Ο νεκροί του πολέμου

Περισσότεροι από 5.000 Αμερικανοί στρατιώτες έχασαν την ζωή τους από το 2003 μέχρι και το 2011 όταν επίσημα οι ΗΠΑ ανακοίνωσαν πως η τερματίζεται η στρατιωτική τους παρουσία στην χώρα. Ο τραγικός απολογισμός για τους αμάχους ακόμη και σήμερα είναι αδύνατο να υπολογιστεί με ακριβή στοιχεία και οι διεθνείς οργανισμοί και οργανώσεις κάνουν λόγο για εκατοντάδες χιλιάδες νεκρούς τόσο από τις αμερικανικές επιχειρήσεις όσο και από την κατάσταση αποσταθεροποίησης που ακολούθησε την λήξη του πολέμου το 2011 και συγκεκριμένα από το 2014 και μετά.