Η αόρατη απειλή και η «ασπίδα»: Ο Έλληνας επιστήμονας πίσω από έρευνα για το διοξείδιο του αζώτου

Μάλιστα στην μεγαλύτερη έκθεση από κάθε άλλη ομάδα ανθρώπων βρίσκονται όσοι είναι πλησιέστερα στις μονάδες εκπομπής του αερίου, δηλαδή οι οδηγοί.

Έρευνα που δημοσιεύθηκε πρόσφατα από το Πανεπιστήμιο του Μπέρμινγχαμ δείχνει πως όσοι βρίσκονται στην κίνηση, μέσα στο αυτοκίνητό τους, εκτίθεται πολλαπλασιαστικά στις συνέπειες του NO2 και κινδυνεύουν από αντίστοιχα περισσότερο.

Πίσω από την συγκεκριμένη έρευνα βρίσκεται ένας Έλληνας επιστήμονας, με ειδίκευση στην αστική ρύπανση και τη ρύπανση εσωτερικών χώρων, ο Δρ. Βασίλης Ματθαίος, ο οποίος μίλησε αποκλειστικά στο CNN Greece τόσο για τα ευρήματα του ίδιου και των συνεργατών του όσο και για το πώς εργάζεται ένας Έλληνας επιστήμονας σε Πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα του εξωτερικού.

Σύμφωνα με τον Δρ. Ματθαίο, ο οποίος πέρα από το Πανεπιστήμιο του Μπέρμινγχαμ ασκεί ερευνητικό έργο και για το Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ:

«Η ατμοσφαιρική ρύπανση έχει αναγνωριστεί ως ο μεγαλύτερος περιβαλλοντικός κίνδυνος για τη δημόσια υγεία με εκατοντάδες χιλιάδες πρόωρους θανάτους ετησίως στην Ευρώπη. Η προστασία μέσα στο αυτοκίνητο είναι σημαντική γιατί το 56% του πληθυσμού της Ευρώπης χρησιμοποιεί το αυτοκίνητο σε καθημερινή βάση ως το νούμερο 1 μέσο μεταφοράς».

Η έρευνα του Έλληνα επιστήμονα επικεντρώθηκε στους τρόπους με τους οποίους είναι δυνατό να προστατευθούμε σήμερα από την συγκεκριμένη αόρατη απειλή και μάλιστα σημειώνει πως ο τρόπος υπάρχει ήδη και το σημαντικότερο δεν κοστίζει ακριβά:

«Τα φίλτρα καμπίνας αυτοκινήτου χωρίζονται κυρίως σε 2 κατηγορίες τα απλά φίλτρα (τα οποία είναι και αυτά που έχουν εγκατεστημένα τα αυτοκίνητα) και τα φίλτρα ενεργού άνθρακα. Τα πρώτα συλλέγουν κυρίως σωματίδια και σκόνη και έχουν ένα άσπρο χρώμα. Τα φίλτρα ενεργού άνθρακα έχουν ένα στρώμα άνθρακα μέσα στο φίλτρο και εκτός από σκόνη και σωματίδια μπορούν να συλλέγουν και αέριους ρύπος (όπως το διοξείδιο του αζώτου) που βγαίνουν απ’ την εξάτμιση του αυτοκινήτου (κυρίως ντίζελ). Η διαφορά στο κόστος μεταξύ τον 2 φίλτρων είναι 10-20 ευρώ» σημειώνει.

Αναφορικά με το πώς διεξήχθη η έρευνα, ο Έλληνας επιστήμονας σημειώνει πως ελέγχθηκαν οι ρύποι σε διαφορετικούς τύπους οχημάτων σε διαφορετικές συνθήκες προκειμένου το πόρισμα να είναι πέρα από σφαιρικό και αδιαμφισβήτητο.

Αναλυτικότερα ο Δρ. Ματθαίος επισημαίνει:

«Στη μελέτη μας μετρήσαμε την ρύπανση μέσα σε διάφορα αυτοκίνητα (ντίζελ, βενζίνη, ηλεκτρικά) με απλά φίλτρα και φίλτρα ενεργού άνθρακα και βρήκαμε ότι η έκθεση στο διοξείδιο του αζώτου καθώς και ο κίνδυνος των δυσμενών επιπτώσεων στην υγεία μπορεί να μειωθεί μέχρι και 87% με τα φίλτρα ενεργού άνθρακα. Όταν τοποθετήσαμε νέα απλά φίλτρα, οι συγκεντρώσεις διοξειδίου του αζώτου παρέμειναν σχεδόν αμετάβλητες μεταξύ του φρέσκου αέρα που εισέρχονταν από το σύστημα εξαερισμού και με τα παράθυρα ανοιχτά. Ωστόσο, με τοποθετημένα φίλτρα ενεργού άνθρακα, τα επίπεδα διοξειδίου του αζώτου στον αέρα του αυτοκίνητου από το σύστημα εξαερισμού ήταν κατά μέσο όρο 6,6 φορές χαμηλότερα από τα επίπεδα με ανοιχτά παράθυρα. Θα πρέπει να επισημάνουμε ότι η διατήρηση του κατάλληλου αερισμού είναι επίσης σημαντική κατά την διάρκεια της οδήγησης για την πρόληψη της υπνηλίας».

Η συγκεκριμένη έρευνα, της οποίας ηγείται ο Έλληνας επιστήμονας, ξεκίνησε το 2020 και ολοκληρώνεται το καλοκαίρι της τρέχουσας χρονιάς.

Ο Δρ. Ματθαίος κατάφερε να εξασφαλίσει χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Ένωση αλλά και να φέρει κοντά το Πανεπιστήμιο του Μπέρμινγχαμ και αυτό του Χάρβαρντ, τα οποία συμφώνησαν τρία χρόνια πίσω να επενδύσουν στο συγκεκριμένο έργο.

Ο Βασίλης Ματθαίος αναφέρει πως το ενδιαφέρον για τα αποτελέσματα του ερευνητικού έργου του ίδιου και της ομάδας του είναι ήδη σημαντικό ειδικά στην Μεγάλη Βρετανία:

«Υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον στην μεγάλη Βρετανία γιατί οι Άγγλοι έχουν αυξημένη περιβαλλοντική συνείδηση καθώς επίσης και πολλά προβλήματα λόγω της ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Υπάρχει επίσης ενδιαφέρον από συμβουλευτικές εταιρείες κυρίως σε μεγάλη Βρετανία και Αμερική οι οποίες με τη σειρά τους συνεργάζονται με αυτοκινητοβιομηχανίες».

Όσο για το πόσο διαφορετικό είναι το έργο για έναν Έλληνα επιστήμονα στο εξωτερικό η απάντηση στον Δρ. Ματθαίο έρχεται εύκολα:

«Η ερεύνα είναι πιο βατή, υπάρχει καλύτερη οργάνωση στα πανεπιστήμια και μεγαλύτερη συνεργασία μεταξύ της ερευνητικής ομάδας χωρίς να υπάρχει φοβία ότι κάποιος θα σου “κλέψει” την ιδέα. Η Ελλάδα δυστυχώς είναι πολύ πίσω στο ζήτημα του περιβάλλοντος και στην σύνδεση των πανεπιστημίων με τον εμπορικό τομέα. Στο εξωτερικό όλη η ανάπτυξη κινείται γύρω από το περιβάλλον των βιώσιμων κοινωνιών ενώ στην Ελλάδα είναι το εντελώς αντίθετο».

Ο Δρ. Βασίλης Ματθαίος είναι διδάκτωρ του πανεπιστημίου του Μπέρμινγχαμ της Μεγάλης Βρετανίας, με υποτροφία από το Ηνωμένο Βασίλειο.

Σήμερα ανήκει και στο ερευνητικό δυναμικό του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ με ειδίκευση στην αστική ρύπανση και ρύπανση εσωτερικών χώρων και τις επιπτώσεις τους στην υγεία.