Έντι Ζεμενίδης στο CNN Greece: Να μην επαναλάβουμε το λάθος των Ιμίων

Τα Ίμια, ήταν μια κρίση που μας βρήκε απροετοίμαστους. Όπως συνέβη στην Αμερική με την 11η Σεπτεμβρίου. Αποτύχαμε να το προβλέψουμε.

Αυτό τονίζει, μιλώντας στο CNN Greece ο Έντι Ζεμενίδης – Εκτελεστικός Διευθυντής του Συμβουλίου Ελληνοαμερικανικής Ηγεσίας (HALC) και προσθέτει πως στο Αιγαίο, δεν πρέπει να επαναλάβουμε το ίδιο λάθος. Δεν πρέπει να είμαστε απροετοίμαστοι. Ιδιαίτερα όταν έχουμε απέναντι μας μια ολόκληρη χώρα, όχι μόνο τον κ. Ερντογάν, γιατί και ο κ. Κιλιντσάρογλου την ίδια πολιτική θα ακολουθήσει.

Άλλωστε η «Γαλάζια Πατρίδα» αποτελεί έμπνευση των Κεμαλιστών. Μια χώρα, λοιπόν, που μας έχει δείξει πολύ καλά τι πιστεύει, ποια είναι η στρατηγική της και ποιο είναι το όραμα της για την περιοχή.

Προσθέτει πάντως, ότι η σημερινή ηγεσία της Ελλάδας δείχνει να έχει πάρει τα μαθήματα της από την ιστορία των Ιμίων. Σίγουρα, εδώ στην Αμερική έχουμε μάθει. Η διασπορά, το ελληνοαμερικανικό λόμπι και οι Έλληνες διπλωμάτες έχουν διδαχθεί από τα Ίμια και αν έρθει μια παρόμοια κρίση δεν θα μας βρει απροετοίμαστους.

Ωστόσο, θα πρέπει να γίνει μια μεγαλύτερη επικοινωνιακή εκστρατεία στα αγγλικά, ώστε να θυμίσουμε σε όλους την ιστορία της κρίσης των Ιμίων. Την παρέμβαση των Ηνωμένων Πολιτειών και του Ρίτσαρντ Χόλμπρουκ, ο οποίος έκανε ό,τι μπορούσε για να μη γίνει πόλεμος.

Δυστυχώς, αυτή την ιστορία τη θυμόμαστε πλέον μόνο εμείς και οι Τούρκοι και όταν γίνεται κάποια αναφορά σε αμερικανικές εφημερίδες ή συζητείται από τους αναλυτές, στέκονται μόνο σε αυτό καθαυτό το περιστατικό των Ιμίων. Οφείλουμε όμως να κάνουμε τώρα μια πολύ μεγάλη προσπάθεια για να φωτίσουμε όλες τις πτυχές της ιστορίας.

Σας ανησυχεί το ενδεχόμενο μιας νέας κρίσης;

Η Τουρκία δεν έχει σταματήσει να αμφισβητεί την ελληνική κυριαρχία. Και δεν το κάνει μόνο με πράξεις αλλά προσπαθεί και με «νόμιμο» τρόπο στέλνοντας επιστολές στα Ηνωμένα Έθνη. Η προσπάθεια αμφισβήτησης γίνεται καθημερινά από την τουρκική πλευρά. Για παράδειγμα, με τις υπερπτήσεις αλλά και με τη ρητορική που χρησιμοποιούν οι Τούρκοι στο εσωτερικό. Όταν βάζουν μέχρι και τον λαό της Τουρκίας να αμφισβητεί την κυριαρχία της Ελλάδας, να πιστεύει ότι υπάρχει κάποια αμφιβολία, η αμφισβήτηση με πράξεις και με επιστολές και με άλλες διπλωματικές διαμαρτυρίες είναι δεδομένη.

Δεν φαίνεται, όμως, ότι έχουν κάποιο σχέδιο για να προκαλέσουν θερμό επεισόδιο.

Προς το παρόν δεν προκύπτει κάτι τέτοιο. Αν συγκρίνουμε, για παράδειγμα, τις προετοιμασίες της Ρωσίας πριν από έναν χρόνο, πριν την εισβολή στην Ουκρανία, δεν βλέπουμε κάποια παρόμοια προετοιμασία από την Τουρκία που να προϊδεάζει για απόβαση σε βραχονησίδα. Αλλά, να θυμηθούμε ότι δεν ήταν ο στρατός της Τουρκίας που προκάλεσε την κρίση στα Ίμια. Πρέπει να αναλογιστούμε, τι θα συμβεί σήμερα αν κάποιος δήμαρχος ή κάποιος δημοσιογράφος πάει σε μια βραχονησίδα ή αν γίνει κάποιο ατύχημα. Υπάρχουν πολλοί παράγοντες και πρόσωπα που μπορούν να πάρουν κάποια πρωτοβουλία, ακόμη χωρίς να το γνωρίζει η κυβέρνηση τους, και να γίνει κάτι που μετά θα ανοίξει το κουτί της Πανδώρας.

Ποια εκτιμάτε ότι θα είναι η αντίδραση των ΗΠΑ;

Επίσημα, οι ΗΠΑ, θα σταθούν στο πλευρό της Ελλάδας. Θα υποστηρίξουμε την Ελλάδα. Τώρα, τι ακριβώς σημαίνει αυτό, θα το δούμε. Σίγουρα θα κάνουν ό,τι μπορούν για να μη γίνει θερμό επεισόδιο. Μετά, αν γίνει κάτι, θα τεθούν άμεσα σε εφαρμογή οι μηχανισμοί αποκλιμάκωσης. Αλλά αν συμβεί κάτι, θα είναι ξεκάθαρα θέμα εισβολής. Και με τη στάση που έχουν πάρει οι ΗΠΑ σχετικά με την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, δεν θα μπορέσουν να πάρουν διαφορετική στάση σε μία πιθανή τουρκική εισβολή στην Ελλάδα.

Πολλοί λένε ότι θα στείλει στρατό. Αυτό δεν είναι και τόσο εύκολο. Αν υπάρχει σε εξέλιξη κάποιο θερμό επεισόδιο, δεν είναι απλή υπόθεση να στείλεις στρατιώτες μέσα στο πεδίο της μάχης.

Αλλά, σίγουρα θα υπάρχει μεγάλη πίεση για κυρώσεις, μεγάλη διπλωματική πίεση για να υποχωρήσει η Τουρκία. Η μεγάλη διαφορά, όμως, είναι ότι η Αμερική δεν θα αντιδράσει όπως μερικά χρόνια πριν. Όταν για παράδειγμα στην κρίση του Ορούτς Ρέις η Ευρώπη επέβαλε οικονομικές κυρώσεις στην Τουρκία, η Αμερική προτίμησε τη διπλωματία. Αν όμως γίνει θερμό επεισόδιο νομίζω ότι οι ΗΠΑ θα σκληρύνουν τη στάση τους. Αλλά θα κάνουν το παν για να μη γίνει.

Μια νέα κρίση με την Ελλάδα θα οδηγήσει σε ρήξη και με τις ΗΠΑ;

Αυτή τη στιγμή οι Τούρκοι δεν έχουν τις καλύτερες σχέσεις με την Αμερική αλλά ούτε και με την Ευρώπη. Αλλά στο τέλος, η Τουρκία χρειάζεται τη Δύση πιο πολύ απ’ ότι η Δύση χρειάζεται την Τουρκία. Η τουρκική οικονομία δεν έχει συνέλθει ακόμη από τις οικονομικές κυρώσεις για την υπόθεση του πάστορα Μπράνσον. Και δεν ήταν και σπουδαίες κυρώσεις. Οι Ένοπλες Δυνάμεις της Τουρκίας δεν μπορούν να συνέλθουν από το «φρένο» έβαλε το Κογκρέσο στην πώληση εξοπλισμών. Δεν έχουν πάρει όπλα από την Αμερική εδώ και τέσσερα χρόνια.

Θα περίμενα όμως ένα πιο σαφές μήνυμα από την Ουάσιγκτον. Καταλαβαίνω ωστόσο, ότι οι ΗΠΑ δεν θέλουν να αποτελέσουν μέρος της προεκλογικής ατζέντας της Τουρκίας.

Νομίζω και ότι η διπλωματία θα αλλάξει μετά τις εκλογές. Όποιος και να βγει. Τα μηνύματα θα είναι πιο ξεκάθαρα. Τώρα, καταλαβαίνουμε όλοι ότι υπάρχει μεγάλο αντιαμερικανικό αίσθημα στην Τουρκία. Δεν θέλουμε να δώσουμε στον Ερντογάν τη δυνατότητα να πει ότι οι Αμερικανοί συντάσσονται με τους «εχθρούς» μας.

Οι Τούρκοι δεν λένε ότι οι Αμερικανοί είναι με τους Έλληνες αλλά ότι οι Αμερικανοί είναι ο εχθρός και οι Έλληνες είναι με το μέρος της Αμερικής. Ότι βάζουν την Ελλάδα να τους «περικυκλώσει». Αλλά ταυτόχρονα, κάνουν μια μεγάλη προσπάθεια να ξανακερδίσουν την Αμερική. Υπάρχουν οικονομικά θέματα όπως και θέματα ενέργειας.

Πιστεύετε ότι η Τουρκία έχει θέση στο ΝΑΤΟ;

Δεν μπορούμε να διώξουμε την Τουρκία από το ΝΑΤΟ. Υπάρχουν ορισμένοι που λένε ότι υπάρχει μηχανισμός αποπομπής αλλά εγώ δεν το θεωρώ σοβαρό αυτό. Ωστόσο τα μέλη του ΝΑΤΟ δεν είναι υποχρεωμένα να της απαντούν θετικά κάθε φορά που η Τουρκία επικαλείται το άρθρο 5 ζητώντας προστασία.

Μπορούμε να πούμε στην Άγκυρα, ότι αν θέλετε να μείνετε στο ΝΑΤΟ και να μας τυραννάτε, εμείς δεν θα σας προστατεύσουμε όταν θα επικαλεστείτε το άρθρο 5. Και τα τελευταία 20 χρόνια, η Τουρκία ζητά τακτικά τέτοια βοήθεια. Οπότε, υπάρχουν πράγματα που μπορούν να γίνουν. Αν η Ευρωπαϊκή Ένωση παγώσει την Τελωνειακή Ένωση, η οικονομία της Τουρκίας θα πέσει από τον γκρεμό.

Δεν θέλουμε να φτάσουμε μέχρι εκεί βέβαια, γιατί φανταστείτε να έχουμε δίπλα μας μια χώρα 80 εκατομμυρίων ανθρώπων που οι μισοί θα θέλουν να γίνουν μετανάστες.

Όμως υπάρχει τρόπος να πιέσεις το καθεστώς Ερντογάν «χτυπώντας» αυτούς που βρίσκονται γύρω του. Παγώνοντας λογαριασμούς, παγώνοντας την εξαγωγή συστημάτων και ανταλλακτικών για τα τουρκικά UAV που κατασκευάζονται κυρίως στις ΗΠΑ, τον Καναδά και την Ουκρανία. Υπάρχουν πολλά όπλα στη φαρέτρα μας.