CNNi: Πώς ο ζεστός χειμώνας της Ευρώπης στερεί το μεγάλο ατού του Πούτιν

Η απειλή της διακοπής των προμηθειών ρωσικού φυσικού αερίου στις ευρωπαϊκές χώρες, πολλές από τις οποίες βασίζονται εδώ και χρόνια σε αυτό για τη θέρμανση των νοικοκυριών και την τροφοδοσία των εργοστασίων τους, ήταν ο «άσσος στο μανίκι» του Πούτιν, καθώς ο πόλεμος που ξεκίνησε τον περασμένο Φεβρουάριο, συνεχίζεται και αυτό τον χειμώνα.

Πολίτες από χώρες που δεν βρίσκονται άμεσα σε πόλεμο με τη Ρωσία μπορεί να αναρωτιούνται, καθώς το κρύο άρχισε να γίνεται τσουχτερό, γιατί θυσιάζονται οι ανέσεις και τα προς το ζην τους για λογαριασμό της Ουκρανίας.

Διατυπώθηκε η εκτίμηση ότι οι ηγέτες, νιώθοντας εσωτερική πίεση, θα μπορούσαν να προωθήσουν την άμβλυνση των κυρώσεων ή τη διαμεσολάβηση της ειρήνης με όρους ευνοϊκούς για τη Μόσχα.

«Υπάρχει μια παραδοσιακή άποψη στη Ρωσία ότι ένα από τα καλύτερα πλεονεκτήματά της στον πόλεμο είναι ο γενικός χειμώνας», εξηγεί ο Keir Giles, ανώτερος σύμβουλος συνεργάτης στο think tank Chatham House.

«Σε αυτή την περίπτωση, η Ρωσία προσπάθησε να εκμεταλλευτεί τον χειμώνα για να αυξήσει τη δύναμη ενός άλλου εργαλείου της: του ενεργειακού όπλου. Η Ρωσία βασιζόταν στον παγωμένο χειμώνα για να φέρει την Ευρώπη στα "συγκαλά" της και να πείσει τους πολίτες σε όλη την ήπειρο ότι η υποστήριξη στην Ουκρανία δεν άξιζε τον πόνο στο πορτοφόλι τους», προσθέτει ο Giles.

Αλλά αυτός ο ψυχρός χειμώνας δεν έχει έρθει ακόμα. Η Δυτική και η Κεντρική Ευρώπη απολαμβάνουν έναν πιο ήπιο χειμώνα από τον αναμενόμενο, ο οποίος, μαζί με μια συντονισμένη προσπάθεια για μείωση της κατανάλωσης φυσικού αερίου, έχει αφαιρέσει από τον Πούτιν ένα από τα μεγαλύτερα διαπραγματευτικά χαρτιά του.

Καθώς βαδίζουμε πλέον στο 2023, οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις έχουν τώρα ένα παράθυρο ευκαιρίας να βάλουν τις στρατηγικές τους στη σειρά και να μειώσουν την εξάρτηση από το ρωσικό αέριο προτού να έρθει άλλος ένας χειμώνας.

Κάτι τέτοιο θα μπορούσε να διαδραματίσει κρίσιμο ρόλο στη διατήρηση του ενιαίου μετώπου της Δύσης, καθώς ο πόλεμος συνεχίζεται.

Πόσο, επομένως, διαρκεί αυτό το παράθυρο και ποια βραχυπρόθεσμα μέτρα μπορούν να ληφθούν για να αξιοποιηθεί στο έπακρο;

Ο Άνταμ Μπελ, πρώην αξιωματούχος της βρετανικής κυβέρνησης στον τομέα της ενέργειας, λέει ότι ο ζεστός χειμώνας ουσιαστικά «αγόρασε στην Ευρώπη ένα χρόνο. Ένας πιο κρύος Δεκέμβριος και Ιανουάριος θα είχαν οδηγήσει σε κατανάλωση πολλών από τα αποθέματα φυσικού αερίου της Ευρώπης, κάτι που θα μπορούσε να οδηγήσει σε έλλεψη».

Προειδοποιεί, ωστόσο, σύμφωνα με το CNNi, ότι η απλή αποθήκευση αερίου δεν αρκεί.

«Πρέπει να γίνει περισσότερη δουλειά για την αποτελεσματικότητα. Τα σπίτια και οι επιχειρήσεις χρειάζονται κτήρια που σπαταλούν λιγότερη ενέργεια μέσω της μόνωσης. Οι εταιρείες πρέπει να αλλάξουν τις διαδικασίες παραγωγής μακριά από το φυσικό αέριο».

Οι επικριτές κατηγορούν τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις ότι εστιάζουν υπερβολικά στον έλεγχο της άμεσης τιμής του φυσικού αερίου, αντί να επενδύουν σε μακροπρόθεσμα μέτρα όπως η απόδοση και οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

«Είναι κατανοητό το πολιτικό ένστικτο για την ελάφρυνση της τιμής επειδή αντιμετωπίζει άμεσα τις ανησυχίες κόστους των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων. Αλλά η μείωση της τιμής του φυσικού αερίου αφαιρεί το κίνητρο για μείωση της συνολικής κατανάλωσης», λέει ο Milan Elkerbout, ερευνητής στο Κέντρο Μελετών Ευρωπαϊκής Πολιτικής.

Μεσοπρόθεσμα, η Ευρώπη έχει τώρα την ευκαιρία να εφαρμόσει ορισμένες από τις αλλαγές στις συνήθειες κατανάλωσης ενέργειας που έχουν αποδειχθεί πολιτικά δύσκολες. Οι αντιρρήσεις για τις ανανεώσιμες πηγές, όπως τα χερσαία αιολικά πάρκα και οι επικρίσεις για την τιμή των πολιτικών μηδενικών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα έχουν εκφραστεί υπό νέο πρίσμα, τώρα που το πραγματικό κόστος και η αστάθεια που συνεπάγεται το εισαγόμενο αέριο είναι πιο εμφανείς.

Το αν οι ευρωπαϊκές χώρες θα εκμεταλλευτούν ή όχι αυτή τη σύντομη ευκαιρία για να ενισχύσουν την ενεργειακή τους ασφάλεια είναι ένα εντελώς άλλο θέμα.

Ωστόσο, όσο παράλογο και αν ακούγεται, ενώ οι βόμβες συνεχίζουν να πέφτουν στην Ουκρανία, δεν αποκλείεται η επιστροφή στον παλιό εφησυχασμό και η αποτυχία να υποστηριχθεί η ενεργειακή ανεξαρτησία της Ευρώπης.

Τα ευρωπαϊκά έθνη ήταν ιστορικά απρόθυμα να συγχωνεύσουν την ενεργειακή τους πολιτική και τις αγορές. Οι λόγοι για αυτό κυμαίνονται από το καθαρό προσωπικό συμφέρον (γιατί να επωφεληθεί μια χώρα από τα αποθέματα μιας άλλης;) έως τον έλεγχο των αγορών (για παράδειγμα, γιατί το φθηνότερο LNG από την Ισπανία θα έπρεπε να υπονομεύει τη γαλλική πυρηνική ενέργεια;).

Europe’s warm winter is robbing Putin of a trump card Analysis by Luke McGee, CNN