Πόλεμος στην Ουκρανία: Το 2023 θα είναι πραγματικά δύσκολο για την Ευρώπη
Πριν από έναν χρόνο περισσότεροι από 100.000 Ρώσοι στρατιώτες είχαν συγκεντρωθεί στα σύνορα με την Ουκρανία τόσο στα ανατολικά όσο και σε Βορρά (Λευκορωσία) και Νότο (Κριμαία). Η Ευρώπη 365 ημέρες πριν έδειχνε σχεδόν σίγουρη πως η Ρωσία δεν θα εφάρμοζε κάτι ακραίο.
Ήταν τέτοια μάλιστα η βεβαιότητα πως τελικά το Κρεμλίνο «ήταν μόνο λόγια» που όταν δύο μήνες μετά τον ερχομό του 2022 τελικώς η Ρωσία εισέβαλε από πέντε διαφορετικά μέτωπα στην Ουκρανία, μόνο η Γαλλία και η Μεγάλη Βρετανία είχαν τα αντανακλαστικά να προχωρήσουν σε άμεση ενίσχυση των Ουκρανών, τουλάχιστον μέχρι να φτάσουν στο Κίεβο τα πρώτα αμερικανικά οπλικά συστήματα.
Η Ευρώπη δεν ήταν έτοιμη να ακούσει τα όσα ο Λευκός Οίκος σχεδόν εμμονικά επαναλάμβανε μέρα παρά μέρα για τις ρωσικές προθέσεις και την επικείμενη εισβολή. Δεν ήταν λίγοι οι ηγέτες της γηραιάς ηπείρου που είχαν μάλιστα σε «ημιεπίσημο» τόνο κάνει λόγο για αμερικανικές «κορώνες» και προσπάθεια κλιμάκωσης ακόμη και πρόκλησης προς την πλευρά της Μόσχας.
Με τον ερχομό του 2023 και περισσότερες από 200.000 νεκρούς στα πεδία των μαχών, εκατομμύρια εκτοπισμένους αμάχους και τεράστια τμήματα της ανατολικής Ουκρανίας κατεστραμμένα μερικώς ή ολοσχερώς η Ευρώπη φαίνεται να έχει κατανοήσει την ουσία: η Ρωσία του Βλαντίμιρ Πούτιν ήταν, είναι και μπορεί να γίνει εξαιρετικά και επικίνδυνα απρόβλεπτη. Παραδόξως η ρωσική εισβολή έφερε στο ίδιο επίπεδο όχι μόνο τις ΗΠΑ και την Ευρώπη αλλά και τους 27 μεταξύ τους, μαύρη εξαίρεση σχεδόν «παραδοσιακά» τα τελευταία 8 χρόνια η Ουγγαρία του Βίκτορ Όρμπαν.
Σήμερα η Ευρώπη αν και γνωρίζει τον κίνδυνο, αν και έχει καταφέρει να αντιμετωπίσει επί 10 μήνες τις προκλήσεις που ο πόλεμος δημιούργησε σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να πιστέψει πως γνωρίζει το τι ακολουθεί. Και αυτό από μόνο του είναι ήττα. Είναι ήττα γιατί ως φαίνεται κυρίως το πολιτικό προσωπικό της γηραιάς ηπείρου δεν ήταν έτοιμο για ένα κάκιστο σενάριο.
Δεν ήθελε όχι να το μελετήσει αλλά ούτε και να σχεδιάσει απαντήσεις σε κάτι το οποίο ήταν για την άλλη άκρη του Ατλαντικού ξεκάθαρο. Η Ευρώπη μέσα σε ένα χρόνο δεν έχασε κάποιον πόλεμο αλλά είναι σίγουρο πως έχει χάσει κάποιες σημαντικές μάχες. Μπορεί οι μυστικές υπηρεσίες της Ρωσίας να «παραμύθιασαν» των Πούτιν πως μέσα σε 10 μέρες το Κίεβο θα είναι νέα ρωσική «αποικία» αλλά η Ευρώπη «αγόρασε» και η ίδια το συγκεκριμένο παραμύθι.
Οι απαντήσεις έρχονταν προς την Μόσχα μετά από κάθε ρωσική ακρότητα, όπως αυτές στην Μαριούπολη ή την Μπούτσα, αλλά ποτέ δεν υπήρξε μηχανισμός αποτροπής ή ουσιαστικής απάντησης. Οι ευρωπαϊκές κυρώσεις μάλιστα έρχονταν με τέτοια καθυστέρηση που σε κάποιες περιπτώσεις έφερνα και «μειδίαμα» στα μεγάλα κεφάλια εντός του Κρεμλίνου.
Έκανε όμως τελικά κάτι σωστά η Ευρώπη; Η απάντηση έστω και στατιστικά θα έπρεπε να είναι ναι. Στην ουσία του πράγματος παραμένει ένα τεράστιο «ίσως». Η ενεργειακή απεξάρτηση από την ρωσική ενέργεια ήταν ένα θαρραλέο αν και επιβεβλημένο εδώ και δεκαετίες βήμα. Το κόστος θα είναι μεγάλο και θα πρέπει να βρεθεί τρόπος να πληρωθεί βαθμιαία καθώς ο πληθωρισμός και η ύφεση φαντάζουν ως εν δυνάμει εφιαλτική εξέλιξη για την επόμενη πενταετία.
Η Ευρώπη θα πρέπει όμως μετά τις πρώτες κινήσεις να προχωρήσει τόσο σε αυτοκριτική όσο και αυτοκάθαρση. Οι προτάσεις του Εμανουέλ Μακρόν για ευρωπαϊκό στρατό και Σύνταγμα θα πρέπει κάποια στιγμή να λάβουν ως απάντηση ένα ξεκάθαρο ναι ή όχι καθώς κάθε άλλη απάντηση θα είναι στα επίπεδα της φαιδρότητας.
Όσοι επίσης από τους 27 εξακολουθούν να επιλέγουν την δική τους αποκλειστικά γραμμή κατά το δοκούν θα πρέπει να επωμιστούν το βάρος των επιλογών τους. Η Ένωση θα πρέπει να αποφασίσει φέτος είτε να υπηρετήσει τον βασικό της σκοπό ή θα μπει σε περίοδο πραγματικής παρακμής και η Ρωσία θα είναι απλά η αφορμή.