Σαν σήμερα: 19 Δεκεμβρίου - Ο «θάνατος του εμποράκου» ξεκινά από το «Μινιόν» και τον «Κατράντζο»

Τα ξημερώματα της 19^ης Δεκεμβρίου 1980, δύο ταυτόχρονες πυρκαγιές καταστρέφουν ολοσχερώς δύο από τα ιστορικότερα πολυκαταστήματα της Αθήνας, το «Μινιόν» και το «Κατράντζος» μέσα στην εορταστική περίοδο.

Προφανώς δεν πρόκειται για σύμπτωση, λίγο αργότερα, στις 22 Δεκεμβρίου, την ευθύνη για την τοποθέτηση εκρηκτικών μηχανισμών αναλαμβάνει η νεοεμφανιζόμενη ομάδα «Επαναστατική Οργάνωση Οκτώβρης 80», που ήταν παρακλάδι του ΕΛΑ.

Με προκήρυξή της η οργάνωση αναφέρει: «Κάθε επιχείρηση, έτσι και αυτές στηρίζονται στην εκμετάλλευση των προλετάριων. Τα αφεντικά εκμεταλλεύονται την ανάγκη των προλετάριων να έχουν ένα εισόδημα για να ζήσουν και τους στριμώχνουν στο μεροκάματο, την αλλοτρίωση και τη μιζέρια».

Η φωτιά είχε τέτοια ένταση που από το Μινιόν απέμεινε μόνο ο σκελετός, ενώ το κτίριο του Κατράντζου κατέρρευσε. Ο ιδιοκτήτης του «Μινιόν» Γιάννης Γεωργακάς υπολόγισε σε 2 δισεκατομμύρια δραχμές μόνο το εμπόρευμα που χάθηκε, ενώ, όπως είπε τότε ο ίδιος, το κατάστημα ήταν ασφαλισμένο μόνο για 200 εκατομμύρια δραχμές.

Όλοι εναντίον όλων

Πρωθυπουργός ήταν τότε ο Γεώργιος Ράλλης, καθώς λίγο νωρίτερα ο Κωνσταντίνος Καραμανλής έχει μεταπηδήσει στην Προεδρία. Ο Ράλλης, ο οποίος είναι ήδη αντιμέτωπος με τον «καλπασμό» του ΠΑΣΟΚ προς την εξουσία, φτάνει σοκαρισμένος στο σημείο και παρακολουθεί τις αγωνιώδεις προσπάθειες της πυροσβεστικής να μην εξαπλωθεί η φωτιά στα γύρω κτίρια. Έτσι κι αλλιώς τα δύο καταστήματα ήταν χαμένα.

Ο Ανδρέας Παπανδρέου κατηγόρησε την κυβέρνηση ότι «επιτρέπει σε παρακρατικά και εγκληματικά στοιχεία να επιδίδονται σε καταστροφές που θίγουν επαγγελματίες και εργαζόμενους, καθώς και τη γαλήνη του κόσμου». Ο Ράλλης κατηγόρησε τον πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ για «εκμετάλλευση του τραγικού γεγονότος».

Οι διαστάσεις της καταστροφής είναι τεράστες και επηρεάζουν όλο το φάσμα της οικονομικής, κοινωνικής και πολιτικής ζωής του τόπου.

Οι εμπρησμοί στέλνουν στην ανεργία τουλάχιστον 1.500 εργαζόμενους στις δυο επιχειρήσεις, ενώ πλήττουν καίρια και εκατοντάδες άλλες μικρότερες· η τεράστια πλειοψηφία των εμπορευμάτων του «Μινιόν» και του «Κατράντζου» προέρχονται τότε από μικρές βιοτεχνίες με εγχώριες πρώτες ύλες.

Εκτός από τα δύο πολυκαταστήματα, κλείνουν εν μέσω της εορταστικής περιόδου και δεκάδες μικρές επιχειρήσεις που βρίσκονται σε διπλανά κτίρια. Στη Βουλή, η συζήτηση για τους εμπρησμούς επισκιάζει εκείνη για τον προϋπολογισμό και η αστυνομία κάνει δεκάδες συλλήψεις, αλλά στην πραγματικότητα δεν έχει στα χέρια της απολύτως τίποτε.

Σρις 22 Δεκεμβρίου, η προκήρυξη της «Επαναστατικής Οργάνωσης Οκτώβρης 80» εξηγεί με εντυπωσιακά πρωτόλεια επαναστατική φρεσεολογία το λόγο που επέλεξε τα δύο καταστήματα: «στις αποθήκες φορτώνουν και ξεφορτώνουν τόνους κάθε μέρα, στις πωλήσεις ορθοστασία, το κολατσιό στο πόδι και στα κλεφτά, όλη τη μέρα πρέπει με το χαμόγελο στα χείλη να εξυπηρετείς τους πελάτες (δεν μπορεί να έχεις δικά σου προβλήματα και δική σου διάθεση, πάνω απ’ όλα το πρόσωπο του καταστήματος)».

Είναι λίαν αμφίβολο εάν και οι ίδιοι είχαν καταλάβει το μέγεθος της ζημιάς που θα έκαναν, αλλά και τις προεκτάσεις της όχι τόσο στα «μεγάλα αφεντικά», αλλά αντίθετα, στη ραχοκοκκαλιά της ελληνικής κοινωνίας, τον μικροέμπορο.

Ο γραφολόγος της ελληνικής αστυνομίας λέει ότι η προκήρυξη στέλνεται από τον ίδιο τύπο γραφομηχανής με αυτές που πετάχτηκαν στη δολοφονία του Μάλλιου, αλλά από διαφορετικό μοντέλο. Η «17 Νοέμβρη» αρνήθηκε κάθε συμμετοχή της στην ενέργεια, αφήνοντας υπονοούμενα για τους εμπνευστές και τους στόχους της: «Γιατί πράγματι, ή αυτές οι ενέργειες ήταν επιτυχημένες, οπότε δεν θα πρέπει να αφήσουμε σούπερ μάρκετ όρθιο -γιατί πρόκειται για πολύ εύκολες πρακτικά ενέργειες χωρίς πολλά ρίσκα που απαιτούν απλώς μια ωρολογιακή εμπρηστική- ή είναι λαθεμένες ενέργειες, οπότε θα πρέπει να ξεκαθαρίσουμε τους λόγους και τις συνέπειές τους και να τις εγκαταλείψουμε το γρηγορότερο».

Ο θάνατος του ελληνικού λιανεμπορίου

Μέχρι σήμερα παραμένει στην πραγματικότητα ανοιχτό το ποιοι και γιατί μεθόδευσαν μια τέτοιας έκτασης καταστροφή και με ποιο σκοπό, εάν η οργάνωση έγρασε όντςω μόνη της ή εάν πίσω από την άγνωστη ομάδα υπήρχαν σκοτεινότερα οφέλη και προθέσεις.

Το βέβαιο είναι ότι ο εμπρησμός των πολυκαταστημάτων «Μινιόν» και «Κατράντζος Σπορ» εκείνο το βράδυ, αλλά και η πυρπόληση των επιχειρήσεων «Κλαουδάτος» στην πλατεία Δημαρχείου, «Ατενέ» στην οδό Σταδίου, «Δραγώνας» στην οδό Αιόλου, και «Λαμπρόπουλος» στον Πειραιά το επόμενο εξάμηνο, οδηγούν σε κατάρρευση το εμπορικό κέντρο της πρωτεύουσας κάτι που έχει άμεσες και πολύ δυσάρεστες συνέπειες στον εμπορικό κόσμο της χώρας.

Το ελληνικό λιανεμπόριο δέχεται το πρώτο ισχυρό πλήγμα, ενώ θα ακολουθήσουν πάρα πολλά. Σταδιακά η εγχώρια παραγωγή πεθαίνει και αντικαθίσταται από εισαγόμενα μεγαθήρια.

Το «Μινιόν» των παιδικών μας χρόνων γίνεται το ένα ή το άλλο Μall. Και η κάπως άχαρη κούκλα του βιοτέχνη της γωνίας, γίνεται Barbie. Είναι πράγματι ένας πολύ πιο λαμπερός κόσμος.

Και είναι ακριβώς ο κόσμος που περιέγραφε η «Επαναστατική Οργάνωση Οκτώβρης 80» στην προήρυξή της...

Σαν σήμερα: Η 19η Δεκεμβρίου στην Iστορία

1944, Λος Άντζελες. Ο Τσάρλι Τσάπλιν (αριστερά, μπροστά) συζητά με το δικηγόρο του πριν καταθέσει σε δικαστήριο του Λος Άντζελες. Η Τζόαν Μπέρι κατέθεσε αγωγή κατά του Τσάπλιν, ζητώντας του να αναγνωρίσει ως δικό του το 14 μηνών παιδί της.

1894. Αρχίζει η Δίκη Ντρέιφους. Ο γαλλοεβραίος αξιωματικός του πυροβολικού Άλφρεντ Ντρέιφους κατηγορείται -αδίκως όπως θα αποδειχθεί- για προδοσία. Θα τον υπερασπιστεί με το γνωστό κείμενό του, με τον τίτλο «Κατηγορώ», ο Εμίλ Ζολά.

1915, Γεννιέται η Εντίθ Τζιοβάνα Γκασιόν, Γαλλίδα τραγουδίστρια που έμεινε στην ιστορία γνωστή ως Εντίθ Πιάφ.

1933, Αβάνα. Πυροσβέστες σβήνουν τη φωτιά στο κτήριο που στεγάζει τα γραφεία της El Pais, μιας από τις μεγαλύτερες εφημερίδες της Κούβας. Η φωτιά ξέσπασε όταν πλήθος ανθρώπων εισέβαλλε στο κτήριο και το λεηλάτησε. Έξι άνθρωποι σκοτώθηκαν και 13 τραυματίστηκαν στην επίθεση.

1939, Νέα Υόρκη. Το πλήθος έχει συγκεντρωθεί έξω από το θέατρο Astor, στο Μπρόντγουέϊ, για την πρεμιέρα της ταινίας «Όσα παίρνει ο άνεμος».

1949, Μπερχτεσγκάντεν. 3.000 στρατιώτες από τη φρουρά του Χίτλερ φύλαγαν αυτό το κολοσσιαίο κτήριο στο όρος Μπερχτεσγκάντεν, στη Γερμανία. Στη φωτογραφία φαίνονται τα ερείπια του στρατοπέδου των SS, δίπλα στο σπίτι του ίδιου του Χίτλερ. Οι ζημιές έχουν γίνει από τους ίδιους τους Γερμανούς που πυροδότησαν εκρηκτικούς μηχανισμούς κατά την υποχώρησή τους.

1973, Νάπολι. Ο Ρίτσαρντ Μπάρτον και η Σοφία Λόρεν στα γυρίσματα της ταινίας «The Voyage», στην οποία πρωταγωνιστoύν υπό τις σκηνοθετικές οδηγίες του Βοτόριο ντε Σίκα.

1972, Ειρηνικός Ωκεανός. Η κάψουλα του Apollo 17 προσθαλασσώνεται στον Ειρηνικό Ωκεανό, σηματοδοτώντας το τέλος των αποστολών της σειράς Apollo στη σελήνη.

1980. Πυρπολούνται τα πολυκαταστήματα Μινιόν και Κατράντζος στο κέντρο της Αθήνας. Το συμβάν αποδίδεται σε τρομοκρατική ενέργεια.

1984, Πεκίνο. Η Βρετανή Πρωθυπουργός, Μάργκαρετ Θάτσερ, υπογράφει στο Πεκίνο το έγγραφο παράδοσης του Χονγκ Κονγκ στην Κίνα.

2.000, Γερμανία. Σε φάρμα στο Κέμπεν της Γερμανίας, μια σε κάθε 80 αγελάδες βγήκε θετική στο τεστ για την ασθένεια των «τρελών αγελάδων», στην πρώτη καταγεραμμένη τέτοια περίπτωση στη Βαυαρία. Οι Ευρωπαίοι έχουν πάθει πανικό με την εξάπλωση της ασθένειας, φοβούμενοι ότι μπορεί να περάσει στους ανθρώπους, με τη μορφή της εκφυλιστικής ασθένειας Creutzfeldt-Jakob. Η ασθένεια ξεκίνησε το 1995 από τη Βρετανία, αλλά πρόσφατα ίχνη της έχουν διαπιστωθεί και στην Ισπανία και τη Γαλλία.

2.000, Μεξικό. Το ηφαίστειο Ποποκατεπέτλ βγάζει καπνό και στάχτη. Το ηφαίστειο στέκεται πάνω από την πόλη του Μεξικού και όταν ξεκίνησε η έκρηξη, οι κάτοικοι που είχαν αρνηθεί να εκκενώσουν τα σπίτια τους άρχισαν να τρέχουν αναζητώντας καταφύγιο.