Σαν σήμερα: 11 Δεκεμβρίου - Περλ Χάρμπορ: Η πορεία προς ένα «αναπόφευκτο λάθος»

Γενικά οι άνθρωποι κάνουμε λάθη, αυτό κάνουμε κυρίως, και μετά τρέχουμε να τα μαζέψουμε.

Στην καλύτερη περίπτωση, τα λάθη μας έχουν επιπτώσεις μόνο πάνω σε μας τους ίδιους. Στη χειρότερη, όπως στην περίπτωση της Ιαπωνίας και του Περλ Χάρμπορ, σε μια ολόκληρη χώρα και τη μισή υφήλιο.

Μέχρι σήμερα παραμένει ακατανόητο πώς η Ιαπωνία έκανε το κολοσσιαίο λάθος να επιτεθεί στο Περλ Χάρμπορ και να βάλει με τόσο άτσαλο τρόπο τον «κοιμισμένο γίγαντα», όπως αποκάλεσε ο Ναύαρχος Γιαμαμότο τις ΗΠΑ στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο Γιαμαμότο ήξερε ότι όλο αυτό ήταν λάθος, το είχε πει, αλλά δεν τον άκουσε κανείς. Τι είχε συμβεί στους Ιάπωνες; Ήταν τελικά τόσο μεγάλο λάθος όσο νομίζουμε το Περλ Χάρμπορ ή μήπως ήταν απλώς αναπόφευκτο;

Η αλήθεια είναι ότι όταν το πρώτο αμερικανικό βομβαρδιστικό εμφανίστηκε πάνω από το Περλ Χάρμπορ στις 7 Δεκεμβρίου 1941, η ένταση ανάμεσα στις δύο χώρες ήταν πλέον σε τέτοιο σημείο που ο πόλεμος φαινόταν αναπόφευκτος. Παρόλα αυτά, ο στρατός των ΗΠΑ ήταν εντελώς απροετοίμαστος για την αιφνιδιαστική επίθεση, η οποία άλλαξε δραματικά την πορεία του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, ειδικά στον Ειρηνικό.

Πριν από την επίθεση στο Περλ Χάρμπορ, οι εντάσεις μεταξύ της Ιαπωνίας και των ΗΠΑ αυξάνονταν επί πάνω από μια δεκαετία κι αυτό οφειλόταν βασικά στην αλλαγή πολιτικής της πρώτης. Απομονωμένο από τον υπόλοιπο κόσμο για μεγάλο μέρος της ιστορίας τους, οι Ιάπωνες αποφάσισαν στις αρχές του 20ου αιώνα να βγουν στον έξω κόσμο και βγήκαν με τον μόνο τρόπο που ήξεραν: Επιθετικά.

Δύο επιτυχημένοι πόλεμοι, ένας εναντίον της Κίνας το 1894-95 και ο Ρωσο-Ιαπωνικός το 1904-05, τροφοδότησαν αυτές τις φιλοδοξίες, όπως και η επιτυχημένη συμμετοχή της Ιαπωνίας στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο (1914-18) στο πλευρό των συμμάχων.

Κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Ύφεσης της δεκαετίας του 1930, η Ιαπωνία προσπάθησε να λύσει τα οικονομικά και δημογραφικά της προβλήματα επίσης με τον μόνο τρόπο που ήξερε: Εισβάλοντας στην Κίνα. Η αρχή έγινε από τη Μαντζουρία το 1931. Όταν η Κοινωνία των Εθνών καταδίκασε την εισβολή, η Ιαπωνία αποχώρησε από τον διεθνή οργανισμό και η Μαντζουρία παρέμεινε ιαπωνική μέχρι το 1945.

Τον Ιούλιο του 1937, ξεκινά ένας ακόμη σινο-ιαπωνικός πόλεμος. Το Δεκέμβριο οι ιαπωνικές δυνάμεις κατέλαβαν τη Νάνκινγκ, την πρωτεύουσα του Κινεζικού Εθνικιστικού Κόμματος και προχώρησαν σε έξι εβδομάδες μαζικών δολοφονιών και βιασμών που είναι πλέον διαβόητες ως η «σφαγή της Νανκίνγκ».

Όσο κι αν ήθελαν, οι ΗΠΑ δεν μπορούσαν να κάνουν ότι δεν έβλεπαν όλες αυτές τις φρικαλεότητες και άρχισαν να επιβάλλουν οικονομικές κυρώσεις κατά της Ιαπωνίας, συμπεριλαμβανομένων εμπορικών εμπάργκο σε εξαγωγές αεροσκαφών και πετρελαίου, μεταξύ άλλων βασικών αγαθών, και παρείχαν οικονομική υποστήριξη στις δυνάμεις της Εθνικιστικής Κυβέρνησης της Κίνας.

Το Σεπτέμβριο του 1940, η Ιαπωνία υπέγραψε το Τριμερές Σύμφωνο με τη Γερμανία και την Ιταλία, τα δύο φασιστικά καθεστώτα που τότε βρίσκονταν σε πόλεμο με τους Συμμάχους.

Κερδήθηκε η μάχη, χάθηκε ο πόλεμος

Το Τόκιο και η Ουάσιγκτον διαπραγματεύτηκαν για μήνες πριν από την επίθεση στο Περλ Χάρμπορ, χωρίς επιτυχία. Ενώ οι ΗΠΑ ήλπιζαν ότι τα εμπάργκο σε πετρέλαιο και άλλα βασικά αγαθά θα οδηγούσαν την Ιαπωνία να σταματήσει τον επεκτατισμό της, οι κυρώσεις στην πραγματικότητα ώθησαν την Ιαπωνία να εντείνει τη θέση της και προκάλεσαν την οργή του λαού της ενάντια στη συνεχιζόμενη δυτική παρέμβαση στις ασιατικές υποθέσεις.

Για την Ιαπωνία, ο πόλεμος με τις ΗΠΑ φαινόταν αναπόφευκτος, προκειμένου να υπερασπιστεί το στάτους της ως μεγάλης παγκόσμιας δύναμης. Επειδή όμως, οι αριθμοί ήταν εναντίον της, η μόνη της ευκαιρία ήταν το στοιχείο του αιφνιδιασμού. Το Μάιο του 1940, οι ΗΠΑ είχαν ήδη μετατρέψει το Περλ Χάρμπορ σε κύρια βάση για τον στόλο τους στον Ειρηνικό. Καθώς οι Αμερικανοί δεν περίμεναν ότι οι Ιάπωνες θα επιτεθούν στη Χαβάη, περίπου 4.000 μίλια μακριά από την Ιαπωνία, η βάση στο Περλ Χάρμπορ ήταν σχετικά απροστάτευτη, καθιστώντας την έναν εύκολο στόχο.

Ο ναύαρχος Ισορόκου Γιαμαμότο πέρασε μήνες σχεδιάζοντας μια επίθεση που είχε ως στόχο να καταστρέψει τον αμερικανικό στόλο του Ειρηνικού και να διαλύσει το ηθικό στο Πολεμικό Ναυτικό των ΗΠΑ, έτσι ώστε να μην μπορεί να αντεπιτεθεί όσο οι ιαπωνικές δυνάμεις θα άρχιζαν να προελαύνουν στο Νότιο Ειρηνικό.

Ο Γιαμαμότο είπε αργότερα ότι δεν ήθελε την επίθεση στις ΗΠΑ, θεωρούσε ότι η Ιαπωνία «θα ξυπνούσε έναν κοιμισμένο γίγαντα». Ούτε ο ίδιος βέβαια ούτε και κανένας άνθρωπος στον πλανήτη δεν μπορούσε τότε να φανταστεί την εξέλιξη των πραγμάτων.

Η αιφνιδιαστική επίθεση της Ιαπωνίας στο Περλ Χάρμπορ θα έβγαζε τελικά τις ΗΠΑ από την απομόνωση και θα τις έβαζε στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, μια σύγκρουση που θα τελείωνε με την παράδοση της Ιαπωνίας μετά ττις ατομικές βόμβες στη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι τον Αύγουστο του 1945.

Αρχικά, ωστόσο, η επίθεση στο Περλ Χάρμπορ έμοιαζε με μια τεράστια στρατιωτική επιτυχία για την Ιαπωνία. Τα βομβαρδιστικά της έπληξαν και τα οκτώ θωρηκτά των ΗΠΑ, βυθίζοντας τέσσερα και προκαλώντας ζημιές σε άλλα τέσσερα, κατέστρεψαν περισσότερα από 300 αεροσκάφη και σκότωσαν περίπου 2.400 Αμερικανούς.

Οι ιαπωνικές δυνάμεις συνέχισαν να καταλαμβάνουν μια σειρά από δυτικές αποικιακές κτήσεις μέχρι τις αρχές του 1942, συμπεριλαμβανομένης της Βιρμανίας (σημερινής Μιανμάρ), της Βρετανικής Μαλαισίας (σημερινή Μαλαισία και Σιγκαπούρη), των Ολλανδικών Ανατολικών Ινδιών (σημερινή Ινδονησία) και των Φιλιππίνων, αποκτώντας πρόσβαση στους άφθονους φυσικούς πόρους τους, συμπεριλαμβανομένου του πετρελαίου και του καουτσούκ.

Όμως, ακόμη και στρατηγικά, η επίθεση στο Περλ Χάρμπορ είχε θέματα, καθώς είχε αποτύχει να καταστρέψει εντελώς το Στόλο του Ειρηνικού. Τα ιαπωνικά βομβαρδιστικά στόχευσαν στα θωρηκτά και άλλα πλοία και αγνόησαν δεξαμενές πετρελαίου, χώρους πυρομαχικών και εγκαταστάσεις επισκευής, ενώ ούτε ένα αεροπλανοφόρο των ΗΠΑ δεν ήταν στη βάση κατά τη διάρκεια της επίθεσης.

Τον Ιούνιο του 1942, αυτή η αποτυχία επιστρέφει και εκδικείται τους Ιάπωνες, καθώς οι ναυτικές δυνάμεις των ΗΠΑ σημειώνουν σημαντική νίκη στη Ναυμαχία του Μίντγουεϊ, ανατρέποντας αποφασιστικά τις ισορροπίες στον Ειρηνικό.

Το Περλ Χάρμπορ ήταν μια νίκη τακτικής για τους Ιάπωνες, αλλά στρατηγικά μια μεγάλη αποτυχία. Τα θωρηκτά, στα οποία στόχευσαν, δεν ήταν πλέον σημαντικά στις ναυμαχίες, ενώ τα μεγάλα αεροπλανοφόρα επρόκειτο να γίνουν η νέα κυρίαρχη δύναμη στην ανοιχτή θάλασσα. Κυρίως, όμως, όπως ακριβώς πρόβλεψε ο Γιαμαμότο, ξύπνησαν τον κοιμισμένο γίγαντα, που δεν ήταν οι ίδιες οι ΗΠΑ ως στρατιωτική δύναμη, αλλά η κοινή γνώμη σε αυτές.

Σαν σήμερα: Η 11η Δεκεμβρίου στην Iστορία

1937, Γαλλία. Ο Εδουάρδος H', τέως βασιλιάς της Αγγλίας και τώρα Δούκας του Ουίνδσορ, με τη σύζυγό του, Μπέσι Ουόλις Ουόρφιλντ Σίμσον, μετά τον πολιτικό και θρησκευτικό τους γάμο στο Chateau de Cande, κοντά στην Τουρ, της Γαλλίας.

1943, Βρέμη. Σμήνη από Ιπτάμενα Φρούρια, αφήνουν πίσω τους τις χαρακτηριστικές ουρές, καθώς πετούν ανάμεσα σε παγωμένα σύννεφα προς τη Βρέμη της Γερμανίας. Λίγο αργότερα θα βομβαρδίσουν την εκεί βάση των υποβρυχίων.

1958, Λος Άντζελες. Μια άποψη του Λος Άντζελες σε μια από τις πολύ συχνές μέρες κατά τις οποίες είναι καλυμμένο από αιθαλομίχλη. Σε αυτές τις μέρες, ένα στρώμα θερμού αέρα λειτουργεί ως κάλυμμα, κρατώντας τους ρύπους κοντά στο έδαφος. Οι αρχές πιστεύουν ότι τα αυτοκίνητα ευθύνονται για το μεγαλύτερο μέρος της ατμοσφαιρικής ρύπανσης.

1960, Αλγέρι. Αλγερινοί μουσουλμάνοι στη σκεπή ενός σπιτιού στο Αλγέρι, κρατούν εθνικιστικά πανό. Το πανό στα αριστερά γράφει: «Αμπάς, Ντε Γκολ – Διαπραγματευτείτε!». Το πανό στα δεξιά ζητάει μια «Αλγερία για τους Αλγερινούς». Ο Φεράτ Αμπάς είναι ο Πρωθυπουργός της προσωρινής κυβέρνησης της Δημοκρατίας της Αλγερίας.

1963, Λονδίνο. Σακιά με μετρητά, 140.000 δολάρια σε μικρής αξίας χαρτονομίσματα, βρέθηκαν σε έναν τηλεφωνικό θάλαμο του Λονδίνου και εξετάζονται από αστυνομικούς. Τα χρήματα βρέθηκαν μετά από ανώνυμο τηλεφώνημα στη Σκότλαντ Γιάρντ και είναι μέρος των 7.3 εκατομμυρίων δολαρίων που εκλάπησαν στη Μεγάλη Ληστεία του Τρένου, στις 8 Αυγούστου. Μέχρι τώρα, 21 άνθρωποι έχουν συλληφθεί σε σχέση με τη ληστεία και έχουν ανακτηθεί 840.000 δολάρια.

1966, Μονακό. Ο πρίγκιπας Φίλιππος της Αγγλίας και η πριγκίπισσα Γκρέις του Μονακό περπατούν στους κήπους του παλατιού στο Μόντε Κάρλο.

1967, Τουλούζη. Το πρωτότυπο του υπερηχητικού αεροσκάφους Κονκόρντ, παρουσιάζεται για πρώτη φορά, στο αεροδρόμιο της Τουλούζης, στη Γαλλία.

1974, Σάλεμ. Στα εργαστήρια όπου παράγεται το θρυλικό παιχνίδι Monopoly, στο Σάλεμ της Μασσαχουσέτης, εργαζόμενοι μετρούν τα χρήματα του παιχνιδιού.

1987, Δυτική Όχθη. Ένας άντρας κρατάει το γιο του από το χέρι καθώς περπατούν ανάμεσα στα ερείπια στη Ναμπλούς της κατεχόμενης Δυτικής Όχθης. Στα τελευταία βίαια επεισόδια, τουλάχιστον 4 Παλαιστίνιοι έχασαν τη ζωή τους και 11 τραυματίστηκαν.

1991, Μόσχα. Σοβιετικοί πολίτες παρακολουθούν την αλλαγή φρουράς στο Μαυσωλείο του Λένιν στην Κόκκινη Πλατεία της Μόσχας. Η πολιτική κατάσταση αλλάζει ραγδαία, καθώς άλλες δύο Δημοκρατίες, η Αρμενία και η Κιργιζία, δέχτηκαν να ενωθούν με την Κοινοπολιτεία που δημιουργήθηκε το προηγούμενο Σαββατοκύριακο από τρεις Σοβιετικές δημοκρατίες.

1992, Νέα Υόρκη. Αστυνομικοί στο Μανχάταν ψάχνουν τυχόν εγκλωβισμένους στα οχήματα που έχουν παγιδευτεί στους πλημμυρισμένους δρόμους. Η γιγαντιαία καταιγίδα που ήρθε από τα βορειοανατολικά, κυριολεκτικά βούλιαξε την πόλη.

1995, Μαδρίτη. Αστυνομικοί εξετάζουν το άψυχο σώμα ενός από τους πέντε ανθρώπους που σκοτώθηκαν σε έκρηξη βόμβας στη Μαδρίτη, η οποία σημειώθηκε την ώρα που από το σημείο περνούσε ένα όχημα του Ναυτικού. Οι υποψίες για την έκρηξη πέφτουν στην οργάνωση των Βάσκων αυτονομιστών, ETA.

1997. Στη διάσκεψη του ΟΗΕ για το κλίμα, που διεξάγεται στο Κιότο της Ιαπωνίας, υπογράφεται το Πρωτόκολλο του Κιότο, μια συνθήκη η οποία προβλέπει μείωση της εκπομπής ρύπων για τις ανεπτυγμένες χώρες κατά μέσο όρο 5,2% από τα επίπεδα του 1990, για τα χρόνια 2008 - 2012.