Σαν σήμερα: 7 Δεκεμβρίου - Αριστείδης Παγκρατίδης: Το τέλειο θύμα βαφτίζεται «θύτης»

Η δράση του «Δράκου του Σέιχ Σου» ξεκινά το Μάρτιο του 1957, όταν ένας άντρας αποπειράθηκε να βιάσει μια καθηγήτρια του Αμερικάνικου Κολεγίου, όμως περαστικοί που αντιλήφθηκαν το γεγονός επενέβησαν και ο άγνωστος τράπηκε σε φυγή.

Το Φεβρουάριο του 1958, στην ίδια περιοχή, στο δάσος του Σείχ Σου στη Θεσσαλονίκη, μια νεαρή γυναίκα δέχεται επίθεση με πέτρα από άγνωστο. Είναι κι εκείνη τυχερή, καθώς ένα διερχόμενο αυτοκίνητο έτρεψε και πάλι σε φυγή το δράστη.

Τον Οκτώβριο του ίδιου χρόνου, η σύζυγος ενός στρατιωτικού με τον εραστή της δέχονται επίθεση με πέτρες, ενώ ένα μήνα αργότερα δέχεται επίθεση κι άλλο ζευγάρι.

Ο διοικητής της αστυνομίας Θεσσαλονίκης, Νίκος Μουσχουντής, διατάζει περιπολίες στην περιοχή. Στις 19 Φεβρουαρίου 1959 ένας άνδρας επιτίθεται και πάλι με πέτρα σε ένα ζευγάρι στο δάσος, τους τραυματίζει και τους ληστεύει. Επιχειρεί να βιάσει την κοπέλα σχίζοντάς της τα ρούχα.

Στις 6 Μαρτίου 1959, στη Μίκρα, ανακαλύπτονται νεκροί ο ίλαρχος Κώστας Ραΐσης και η ερωμένη του, Ευδοξία Παληογιάννη. Είχαν χτυπηθεί με μυτερή πέτρα στο κεφάλι, ενώ το κορίτσι είχε βιαστεί.

Στις 3 Απριλίου του 1959 άγνωστος άνδρας, ηλικίας περίπου 24 με 26 χρονών (σύμφωνα με περιγραφή), μπήκε στον περίβολο του Δημοτικού Νοσοκομείου Θεσσαλονίκης και σκότωσε τη νοσηλέυτρια Μελπομένη Πατρικίου. Φεύγοντας έρχεται πρόσωπο με πρόσωπο με τη συγκάτοικό της, Φανή Τσαμπάζη, την οποία προσπαθεί να βιάσει. Η αστυνομία επικηρύσσει το «Δράκο του Σέιχ Σου» με το ποσό των 100.000 δραχμών.

Παρά τις περιπολίες και την επικήρυξη, ο «Δράκος» παραμένει ασύλληπτος. Τα χρόνια περνάνε και το 1963 η Θεσσαλονίκη συγκλονίζεται από ένα άλλο έγκλημα, εντελώς διαφορετικής φύσεως: Τη δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη.

Οι αρχές χρειάζονται έναν αντιπερισπασμό και μια επιτυχία. Τους προσφέρει και τα δύο ο 23χρονος Αριστείδης Παγκρατίδης, όταν τη νύχτα της 7ης Δεκεμβρίου 1963 μπαίνει μεθυσμένος στο ορφανοτροφείο θηλέων «Μέγας Αλέξανδρος» με σκοπό να βρει κάποιο κορίτσι. Κρατούσε στο χέρι του μία πέτρα.

Συλλαμβάνεται για απόπειρα βιασμού και γίνεται αυτομάτως ο «Δράκος του Σείχ Σου».

Επί πέντε μερόνυχτα ο Παγκρατίδης ανακρίνεται και βασανίζεται και τελικά ομολογεί τα εγκλήματα που του προσάπτουν. Λίγες ημέρες μετά και όταν πλέον θα έχει δικηγόρο, ανακαλεί την ομολογία του, αλλά είναι αργά.

Ο Παγκρατίδης γνωστοποίησε στους δικηγόρους του ότι υπεβλήθη σε σωματική και ψυχική κακοποίηση. Συγκεκριμένα είπε ότι: «στις 9 το βράδυ της μέρας που λένε πως ομολόγησα με βάλανε σε ένα δωμάτιο που έσταζε νερό. Μετά με πήγαν σε ένα άλλο δωμάτιο όπου μου έδωσαν να φάω ένα παξιμάδι μόνο. Εκεί με κράτησαν όρθιο ως τις 10 το πρωί. Ζητούσα νερό και δεν μου δίνανε. "Πες μας" μου έλεγαν, "ότι είσαι ο δράκος και θα σου δώσουμε". Στο μεταξύ από τη δίψα κόντεψα να τρελαθώ. Ωσπου μια στιγμή δεν άντεξα. "Δώστε μου νερό", είπα, "και θα σας πω ότι θέλετε"».

Ο Παγκρατίδης είπε στους δικηγόρους του ότι στο διάστημα των έξι ημερών που κράτησε η ανάκριση ήπιε μόνο δυο ποτήρια νερό και ένα ποτήρι τσάι και έφαγε τέσσερις φέτες ψωμί, τρία σάντουιτς, ένα πιάτο πατάτες και ένα πιάτο σπανακόρυζο.

Θορυβημένες οι δικαστικές αρχές από όσα λένε οι δικηγόροι και δημοσιεύουν οι εφημερίδες, απαγορεύουν στις 18 Δεκεμβρίου την περαιτέρω αναφορά ή φωτογραφία σχετικά με την υπόθεση αυτή σε όλες τις εφημερίδες της Θεσσαλονίκης και της Αθήνας.

Η δίκη για τις δραστηριότητες Σέιχ Σου άρχισε το Φεβρουάριο του 1966.

Κατά τη διάρκειά της, ο αδελφός του Αριστείδη, Παγκράτης Παγκρατίδης, κατονομάζει ως δράστη των εγκλημάτων τον Αίαντα Σκλαβούνο, γιό του γιατρού και καθηγητή Πανεπιστημίου, Γεώργιου Σκλαβούνου. Σύμφωνα με επώνυμη καταγγελία, με επιστολή που διαβάστηκε στο δικαστήριο, «ο Αίαντας Σκλαβούνος, ήταν σχιζοφρενής και κατοικούσε εκείνη την περίοδο στη μονοκατοικία της οικογένειας πλάι στο δάσος του Σέιχ Σου και ήταν αυτός ο υπεύθυνος για τις δολοφονικές επιθέσεις». Το δικαστήριο χαρακτηρίζει την επιστολή ως «μη έχουσα άμεση σχέση με την δίκη».

Ο Παγκρατίδης κρίνεται ένοχος για όλα τα εγκλήματα, τα οποία τελέστηκαν «με τρόπο ιδιαίτερα ειδεχθή από δράστη επικίνδυνο για την δημόσια ασφάλεια» και παρά την πρόταση του Εισαγγελέα για ποινή ισοβίων το δικαστήριο του επιβάλει τη θανατική ποινή για κάθε μία από τις ληστείες, και την ποινή των ισοβίων δεσμών για την απόπειρα ληστείας.

Ο Εισαγγελέας είχε αποφανθεί ότι το δικαστήριο (Πενταμελές Εφετείο Θεσσαλονίκης) ήταν αναρμόδιο να κρίνει την υπόθεση και πρότεινε στους δικαστές την παραπομπή της υπόθεσης στο Κακουργιοδικείο. Η πρότασή του απορρίφθηκε, όπως και η έφεση των συνηγόρων του Παγκρατίδη.

Ο Παγκρατίδης κρατήθηκε στις φυλακές του Γεντί Κουλέ επί 2 χρόνια και εκτελέστηκε στις 16 Φεβρουαρίου 1968. Όταν έφτασε στον τόπο εκτέλεσης, ζήτησε να του δέσουν τα μάτια. Όταν ο αξιωματικός έδωσε το παράγγελμα, ο Παγκρατίδης φώναζε: «Μανούλα μου γλυκιά είμαι αθώος, αθώος, αθώος…».

«Παραβατικός»

Ο Παγκρατίδης ήταν λιποτάκτης από τον στρατό, έκανε χρήση ουσιών, ήταν αλκοολικός, ψυχολογικά ασταθής και εκπορνευόταν. Ήταν τέλειος για να του φορτώσει κανείς ό,τι ήθελε.

Γεννήθηκε τον Μάιο του 1940 στο χωριό Λαγκαδίκια της Θεσσαλονίκης, το μικρότερο από τα τρία παιδιά φτωχών αγροτών της περιοχής. Ο πατέρας του, Χαράλαμπος Παγκρατίδης, δολοφονείται για πολιτικούς λόγους το 1945. Η οικογένεια φεύγει από το Λαγκαδά και εγκαθίσταται στην Θεσσαλονίκη, στην περιοχή της Τούμπας. Η μητέρα, προσπαθεί να συντηρήσει την οικογένεια και αργότερα γνωρίζεται με έναν εισπράκτορα λεωφορείων, τον Ευγένιο Αλεξιάδη, παντρεύονται και κρατάνε μαζί τους, το μικρότερο παιδί, τον Αριστείδη, ενώ τα δυο μεγαλύτερα (ο Παγκράτης και η Μαρίκα) στέλνονται σε συγγενείς τους στον Πειραιά. Ο Αριστείδης ή Αρίστος όπως τον φώναζαν, πήγε μόνο στις δυο πρώτες τάξεις του δημοτικού με αποτέλεσμα να μην μπορεί να γράψει ούτε να διαβάσει με ευκολία.

Κάνει διάφορες δουλειές του ποδαριού. Στην ηλικία των δέκα χρονών θα δεχτεί την πρώτη σεξουαλική επίθεση από έναν χημικό, τον Απόστολο Λύτη, που ασέλγησε πάνω του με αντίτιμο 50 δραχμές. Από τότε, όταν η πείνα τον απειλούσε, κατέφευγε σε αυτόν τον τρόπο προκειμένου να κερδίσει χρήματα.

Ένας από τους πρώτους πελάτες του ήταν ο σιδηρουργός Βασίλης Μπαρδάζογλου: «Το παιδί αυτό, τον Παγκρατίδη τον γνώρισα πριν δέκα χρόνια. Πουλούσε το κορμί του για δέκα φράγκα. Ερχόταν και μαζί μου και κάναμε τη δουλειά. Εγώ τον πλησίασα, εγώ είμαι γνωστός ο Βασίλης ο Τενεκετζής. Ήξερα ότι είναι κίναιδος. Πήγαμε στο Ρεντζίκι, του έδωσα 15 δραχμές. Έχω πάει πολλές φορές μαζί του», κατέθεσε. Το ίδιο έκαναν και άλλοι άντρες του λιμανιού.

Το 1955 κλέβει από το κυλικείο του γυμναστηρίου του ΠΑΟΚ 120 δραχμές, συλλαμβάνεται και το δικαστήριο τον θέτει υπό την επιμέλεια της «Πρόνοιας ανηλίκων». Την ίδια χρονιά μαζί με έναν φίλο του κλέβουν δυο ποδήλατα, τα πουλάνε, και με τα χρήματα φεύγουν για την Αθήνα. Όμως συλλαμβάνονται, δικάζονται από το Δικαστήριο Ανηλίκων Θεσσαλονίκης και στέλνονται στο Αναμορφωτήριο Ανηλίκων στο Βίδο της Κέρκυρας. Το 1957 βγαίνει από το ίδρυμα, επιστρέφει στην Θεσσαλονίκη και ξαναρχίζει τις δουλειές του ποδαριού. Το 1959, και ενώ δούλευε σε ένα τσίρκο, θα πάει στο στρατό. Μετά την λιποταξία του, τον Μάιο του 1961 θα απολυθεί ως ψυχικά διαταραγμένος εξαιτίας της τοξικομανίας του.

Αυτήν την περίοδο επισκέπτεται συχνά πόρνες, αλλά εκδίδεται και σε άντρες πρόθυμους να πληρώσουν, σχετίζεται με τραβεστί, καπνίζει χασίς, πίνει πολύ κρασί και διασκεδάζει παρακολουθώντας κρυμμένος παράνομα ζευγαράκια.

Ο εισαγγελέας Πρωτοδικών της υπόθεσης γράφει: «Ο Παγκρατίδης, ουδεμίας τυχών επιμελείας και διαπαιδαγωγήσεως, ετράπη εις την οδόν της διαφθοράς, αποκτήσας πολλάς ανωμαλίας χαρακτήρος και διαστροφάς. Ήταν ενεργητικός ομοφυλόφιλος, ηδονοβλεψίας, κλέπτης, υπεξαιρέτης, πότης, λιποτάκτης και καταχραστής χασίς».

Η αποκατάσταση της αλήθειας

Στην περίπτωση του Αριστείδη Παγκατίδη, όπως και σε πολλές παρόμοιες, το ζήτημα δεν είναι η απόδοση δικαιοσύνης. Ένας νεκρός δεν ανασταίνεται. Το θέμα είναι η αποκατάσταση της αλήθειας, τόσο για τη μνήμη του ίδιου του Παγκρατίδη, όσο και για τη χαμένη τιμή της δικαιοσύνης.

Ένας από τους ανθρώπους που ασχολήθηκαν διεξοδικά σε βάθος χρόνου με το θέμα είναι ο δημοσιογράφος Κώστας Τσαρούχας, ο οποίος το 2006 εξέδωσε το βιβλίο «Ο δράκος που διέφυγε. Υπόθεση Παγκρατίδη: μια αστυνομική πλεκτάνη, μια δικαστική πλάνη, μια άδικη εκτέλεση». Η έρευνα του δημοσιογράφου διήρκεσε πάνω από 20 χρόνια.

«Ήρθαν πολλοί και με έπιασαν να με συνετίσουν, να διακόψω την έρευνά μου. "Δεν ξέρεις με τι έχεις καταπιαστεί", μου λέγανε. Κάποια στιγμή, όμως, εμφανίστηκαν κι άλλοι που ήθελαν να καθαρίσουν τη συνείδησή τους. Είναι άτιμο πράγμα η συνείδηση, σε τρώει. Ο ταγματάρχης Κώστας Αντωνίου και τότε Διευθυντής της Σήμανσης Θεσσαλονίκης, λίγο πριν πεθάνει ομολόγησε τα πάντα. Φώναξε την κόρη του και της είπε: "Λίγο πριν βγει η ψυχή μου πρέπει να σου πω μια αλήθεια. Μας δώσανε εντολή και βγάλαμε δράκο έναν αθώο. Ήταν αθώος ο Παγκρατίδης"».

Ο συγγραφέας Σάκης Σερέφας είχε πει: «Μια τοπική κοινωνία καθαρμάτων μαζί με την αστυνομική και δικαστική εξουσία έβαλαν στη μέση έναν ανθρωπάκο και τον κατασπάραξαν»…

Σε συνέντευξή του που δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα των Συντακτών στις αρχές του 2022, ο απόστρατος υποστράτηγος της ΕΛ.ΑΣ. Βασίλης Κομνηνός ισχυρίζεται ότι είχε συλλάβει τον πραγματικό Δράκο. Οι ανώτεροί του όμως τον διέταξαν να θαφτεί η υπόθεση και να διαγραφεί οποιαδήποτε ομολογία του συλληφθέντα.

Το 1971 υπηρετούσε ως υπομοίραρχος στην ασφάλεια, στη δίωξη κοινού εγκλήματος. Όπως εξήγησε, ήταν αυτός μαζί με άλλους συναδέλφους του που είχαν συλλάβει τον Ιωάννη Σερεσλή, καταδικασθέντα εκ των υστέρων σε πολυετείς καθείρξεις για διάφορα αδικήματα. «Αυτός ομολόγησε τα εγκλήματα του Παγκρατίδη», είπε ο Κομνηνός που περίμενε όλα αυτά τα χρόνια για την αποκάλυψη της αλήθειας. Που δεν θα ματαίωνε την εκτέλεση, όμως θα αποκαθιστούσε το όνομα του Αριστείδη Παγκρατίδη. «Αν έκανα αναφορά τώρα δεν θα ζούσα. Ήταν σπείρα», είπε στην παρουσίαση του βιβλίου του Κωνσταντίνου Λογοθέτη «Παγκρατίδης: “Εις θάνατον τετράκις”», τον περασμένο Ιούλιο.

«Τους είπα ότι αυτός είναι ο πραγματικός δράκος. Τον άρπαξαν και τον εξαφάνισαν. Μου είπαν ότι συνεννοήθηκαν με τους από πάνω να πνίξουμε το θέμα, γιατί θα ήταν τόσο μεγάλη η κατακραυγή μετά την εκτέλεση του Παγκρατίδη που δεν θα μας ξέπλενε τίποτα. Ο Σερεσλής καταδικάστηκε σε ισόβια κι έμεινε 17 χρόνια στη φυλακή», έχει διηγηθεί ο ίδιος.

Ο Παγκρατίδης περιμένει ακόμη τη δικαίωση.

Σαν σήμερα: H 7η Δεκεμβρίου στην Iστορία

1928. Γεννιέται ο Αμερικανός διανοητής Νόαμ Τσόμσκι.

1935, Βερολίνο. Ο Γερμανός υπουργός Προπαγάνδας, δρ. Γιόζεφ Γκέμπελς με τη σύζυγό του Μάγδα και τα παιδιά τους.

1941. Οι Ιάπωνες, με μια αιφνιδιαστική επίθεση και 200 αεροσκάφη καταστρέφουν την αμερικανική ναυτική βάση του Περλ Χάρμπορ στη Χαβάη. Με αυτήν την κίνηση «εκβιάζουν» την είσοδο των ΗΠΑ στο Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, οδηγώντας ουσιαστικά και στη δική τους τελική και ολοκληρωτική ήττα.

1949, γαλλική Ριβιέρα. Ένα διεθνές ειδύλλιο που απασχόλησε όσο τίποτα τον Τύπο της εποχής οδηγείται στην επισημοποίησή του, όταν ο Αλί Χαν παντρεύεται τη Ρίτα Χέιγουορθ.

1959. Ο Ρόμπερτ Βάγκνερ και η Νάταλι Γουντ, σύζυγοι στην πραγματική ζωή, παίζουν τους εραστές στην ταινία «All the Young Cannibals».

1960, Μιλάνο. Μετά από δύο χρόνια και μια διαφωνία που πήρε μεγάλες διαστάσεις στον κόσμο της Όπερας, η Μαρία Κάλλας επιστρέφει στη Σκάλα του Μιλάνου και αποθεώνεται στην όπερα «Poliuto» του Ντονιτζέτι.

1969. Ο Πολωνός σκηνοθέτης Ρόμαν Πολάνσκι και η σύζυγός του, ηθοποιός Σάριν Τέιτ, στην πρεμιέρα της ταινίας «Το μωρό της Ρόζμαρι», που σκηνοθέτησε εκείνος. Λίγους μήνες αργότερα η Τέιτ δολοφονήθηκε άγρια στο σπίτι του ζεύγους από τον Τσαρλς Μάνσον.

1970, Βαρσοβία. Ο Γερμανός καγκελάριος Βίλι Μπραντ επισκέπτεται την Πολωνία και σε μια συμβολική κίνηση γονατίζει μπροστά στο μνημείο για την εξέγερση του γκέτο της Βαρσοβίας, τιμώντας τους Εβραίους που έχασαν τη ζωή τους πολεμώντας χωρίς ελπίδα ενάντια στους Γερμανούς βασανιστές τους. Αφού κατέθεσε το στεφάνι ο Βίλι Μπραντ έκανε μερικά βήματα πίσω και έπεσε στα γόνατα για 30 δευτερόλεπτα. Η επίσκεψη του Μπραντ στη Βαρσοβία και η κίνησή του αυτή άνοιξαν το δρόμο για τη συμφιλίωση Πολωνίας-Γερμανίας.

1970, Ρώμη. Ο πρίγκιπας Ρενιέ και η πριγκίπισσα Γκρέις σε δεξίωση στην πρεσβεία του πριγκιπάτου του Μονακό στη Ρώμη.

1980, Λονδίνο. Πορεία υπέρ των επτά απεργών πείνας του Ιρλανδικού Απελευθερωτικού Στρατού, οι οποίοι ζητούν να τους αναγνωριστεί ότι είναι πολιτικοί κρατούμενοι.

1983, Μαδρίτη. Δύο ισπανικά αεροπλάνα συγκρούονται στον αεροδιάδρομο του αεροδρομίου Μπαράχας. Περισσότεροι από 100 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους στο δυστύχημα.

2008. Επεκτείνονται σε όλη τη χώρα τα επεισόδια για τη δολοφονία του 15χρονου μαθητή Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου από τον ειδικό φρουρό Επαμεινώνδα Κορκονέα στα Εξάρχεια.