Σαν σήμερα: 3 Δεκεμβρίου - Τα «Δεκεμβριανά» πράξη πρώτη - Πώς φτάσαμε στον εμφύλιο;

Κοιτώντας την ιστορία από απόσταση, είναι σα να βλέπεις ταινία: Η ηρωίδα σου κάνει αμέριμνη το ντουσάκι της και ο δολοφόνος πλησιάζει πίσω από την κουρτίνα. Θέλεις να σηκωθείς από τον καναπέ και να της φωνάξεις: Φύγε, φύγε τώρα, θα σε σκοτώσει...

Η περίπτωση της μεταπολεμικής Ελλάδας δεν απέχει πολύ από τη σκηνή του Χίτσκοκ, μόνο που τώρα είναι πολύ αργά για να σηκωθούμε από τον καναπέ και να φωνάξουμε «η καταστροφή έρχεται και είναι αναπόφευκτη, δεν τη βλέπετε;».

Η αλήθεια είναι ότι οι Έλληνες δεν έβλεπαν τίποτε, δεν θα μπορούσαν κιόλας, μέσα στην πεινασμένη παραζάλη της απελευθέρωσης.

Κι έτσι, δεν είδαν την καταστροφή να πλησιάζει στις 18 Οκτωβρίου 1944 όταν έφτασε στην, ελεύθερη πλέον, Ελλάδα η κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας με επικεφαλής τον Γεώργιο Παπανδρέου. Μαζί του έφτασε και ο Αγγλος στρατηγός Σκόμπι και βρετανικά στρατεύματα αποβιβάστηκαν στον Πειραιά. Το ρολόι άρχισε να μετράει το χρόνο ανάποδα. Η μόνη παράμετρος ήταν το πότε θα σταματούσε.

Η τύχη της Ελλάδας είχε προαποφασιστεί κατά τη διάρκεια του πολέμου, όπως και όλων των ευρωπαϊκών χωρών εξάλλου· Τσόρτσιλ και Στάλιν είχαν κάνει τη μοιρασιά και εμείς θα πηγαίναμε στους Άγγλους. Αυτό ήταν το μόνο βέβαιο. Εκείνο που απέμενε να φανεί είναι το πώς θα γινόταν αυτό, σε μια χώρα στην οποία την υπεροπλία και την ευρύτερη λαϊκή απήχηση είχαν οι αντιστασιακοί του κομμουνιστικού ΕΑΜ, οι οποίοι είχαν συγκροτήσει την Εθνική Πολιτοφυλακή.

Ο Παπανδρέου δεν είχε επιλεγεί τυχαία: Σφοδρά αντικομμουνιστής ο ίδιος ήταν διατεθειμένος -όπως αποδείχθηκε και στην πράξη- να κάνει απολύτως ό,τι ήταν αναγκαίο για να βγουν από τη μέση οι κομμουνιστές. Και έπρεπε να το κάνει άμεσα.

Στις 5 Νοεμβρίου 1944 ανακοινώνει ότι την 1η Δεκεμβρίου θα διαλυθεί η Εθνική Πολιτοφυλακή και τη θέση της να πάρει ένας νέος Εθνικός Στρατός. Προφανώς αυτό βρίσκει αντίθετους τους υπουργούς της αριστεράς στην κυβέρνησή του. Η επίφαση της εθνικής ενότητας όμως συντηρείται για λίγο ακόμη. Όσο βαθαίνει η αμοιβαία δυσπιστία ανάμεσα στις δύο πλευρές, φτάνει στην Αθήνα η Ορεινή Ταξιαρχία, η οποια έχει εντολή «ν' ανοίξει πυρ αν αυτό είναι απαραίτητο».

Κι έτσι, στην Αθήνα κυρίως, δύο αντίπαλοι στρατοί παίρνουν σιγά σιγά θέσεις μάχης, παρότι θεωρητικά βρίσκονται στο ίδιο στρατόπεδο. Για να ενισχύσει το δικό του στρατό, ο Παπανδρέου κάνει ίσως την πιο κρίσιμη κίνηση:

Ενώ έχει υποσχεθεί το αυτονόητο, ότι θα αφοπλίσει τους δωσίλογους της Χωροφυλακής και θα τους περιορίσει σε στρατόπεδα κράτησης, κ.λπ., τουναντίον, τους εξοπλίζει και τους συγκροτεί σε κάτι που αρχίζει να μοιάζει με τακτικό στρατό, μαζί με τον ΕΔΕΣ και τους στρατιωτικούς σχηματισμους της Μέσης Ανατολής.

Το ΚΚΕ και το ΕΑΜ αρχίζουν επιτέλους να βλέπουν την πραγματικότητα. Το ζητούμενο δεν είναι να αφοπλιστούν άπαντες και να δημιουργηθούν από την αρχή οι ένοπλες δυνάμεις της χώρας. Το ζητούμενο είναι να εξουδετερωθούν οι κομμουνιστές και να περάσει η ισχύς στο μέτωπο των αντιπάλων τους.

Πίστευαν στ' αλήθεια ότι θα τους επιτρεπόταν να συμμετάσχουν ισότιμα σε μια μεταπολεμική κυβέρνηση; Κάποιοι ναι. Κάποιοι όχι. Για το ΕΑΜ η κατάσταση ήταν χειρότερη από δίκοπο μαχαίρι: Υπερβολική ευπιστία ίσον καταστροφή. Υπερβολική δυσπιστία ίσον καταστροφή. Αναμονή ίσον καταστροφή. Και σε αυτούς τους τρεις άξονες άρχισε, πέρα απ' όλα τα άλλα, να «τρώγεται» και στο εσωτερικό του.

Στις 30 Νοεμβρίου, ο Παπανδρέου εκδίδει διαταγή που καθορίζει τις ημερομηνίες διάλυσης του ΕΛΑΣ και της πολιτοφυλακής, αγνοώντας τους υπουργούς της Αριστεράς και ουσιαστικά διαλύοντας την κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας.

Ο Σκόμπι απευθύνει διάγγελμα, στο οποίο ούτε λίγο ούτε πολύ απειλεί με αποκλεισμό και πείνα το λαό της Αθήνας, εάν δεν διαλυθούν οι δυνάμεις των ανταρτών.

Την 1η Δεκεμβρίου παραιτούνται από την κυβέρνηση όλοι οι υπουργοί της αριστεράς, ενώ το ΕΑΜ απηύθυνε έκκληση στις συμμαχικές δυνάμεις καταγγέλοντας τις παρεμβάσεις του Σκόμπι. Κάνει λόγο για ύπαρξη σχεδίου πραξικοπήματος.

Πολύς κόσμος, στο μεταξύ, αξιώνει δυναμικά να μην διαλυθεί ο ΕΛΑΣ και να τιμωρηθούν οι δωσίλογοι. Ναι, πολλές από τις διαδηλώσεις ήταν οργανωμένες από το ΕΑΜ, κάποιες όπως ήταν αυθόρμητες

Το ΕΑΜ αποφασίζει τελικά γενικό συλλαλητήριο την Κυριακή στις 3 Δεκεμβρίου 1944 για να προστατευθούν οι ελευθερίες του λαού αλλά και για να συλληφθούν οι προδότες και οι δωσίλογοι. Ο Παπανδρέου προσπαθεί να απαγορεύσει το συλλαλητήριο, ενώ βρετανικές δυνάμεις έχουν ακροβολιστεί και χτυπούν σποραδικά ομάδες διαδηλωτών που κινούνται προς την πλατεία Συντάγματος.

Η τελική αντιπαράθεση γίνεται στην Ηρώδου Αττικού, όπου οι φάλαγγες των διαδηλωτών βρέθηκαν μπροστά στα όπλα των χωροφυλάκων, των τσολιάδων της ανακτορικής φρουράς και των Χιτών. Η Αθήνα μετατρέπεται σε πεδίο μάχης, καθώς οι κυβερνητικές δυνάμεις χτυπούν αδιάκριτα τους διαδηλωτές.

Αφήνουν πίσω τους 28 νεκρούς και 140 τραυματίες.

Ο Σκόμπι τρίβει τα χέρια του. Έχει πλέον την αφορμή του και ζητά ενισχύσεις προκειμένου να επιβάλει την τάξη. Στην Αθήνα φτάνουν 80.000 Βρετανοί στρατιώτες.

Η πρώτη πράξη έχει τελειώσει. Απομένει το σύνθημα για τη γενικευμένη σύρραξη.

Κι αυτό θα δοθεί «σαν αύριο»...

Σαν σήμερα: H 3η Δεκεμβρίου στην Ιστορία

1935. Ο Αδόλφος Χίτλερ, ο Χέρμαν Γκέρινγκ και άλλα μέλη του ναζιστικού κόμματος, στην όπερα. Παρακολουθούν το έργο «Τανχόιζερ» του Βάγκνερ.

1941. Η φωτογραφία είναι τραβηγμένη από τον καθεδρικό ναό του Αγίου Παύλου και δείχνει το Λονδίνο να φλέγεται μετά από τον ολονύχτιο βομβαρδισμό από τη Λουφτβάφε.

1944, Αθήνα. Πέφτει η πρώτη σφαίρα στα «Δεκεμβριανά», μία από τις μελανότερες σελίδες της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας. 28 νεκροί και περίπου 100 τραυματίες, είναι ο τραγικός απολογισμός των αιματηρών επεισοδίων που συνοδεύουν τη διαδήλωση προς το μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη στην πλατεία Συντάγματος.

1947. Στο μεταπολεμικό Βερολίνο τα τρόφιμα δεν επαρκούν για τις ανάγκες των κατοίκων οι οποίοι κάνουν ουρές για να πάρουν ψωμί.

1961. Πυρηνικός αντιδραστήρας του αμερικανικού στρατού στο Αϊντάχο Φολς εξεράγη με συνέπεια να χάσουν τη ζωή τους τρία άτομα και να υπάρξει διαρροή ραδιενέργειας στην ατμόσφαιρα.

1967. Ο Τζόνι Χάλιντεϊ και η Σιλβί Βαρτάν στην Τεχεράνη, έναν από τους σταθμούς της παγκόσμιας περιοδείας τους.

1988. Ο πρίγκιπας Κάρολος κοιτάει τον 5χρονο Ουίλιαμ, ο οποίος παίζει πάνω σε ένα πυροσβεστικό όχημα-αντίκα.

1988. Τέσσερα εκατομμύρια λίτρα αργού πετρελαίου χύνονται στον ποταμό Μονονγκεχέλα, που διασχίζει το Πίτσμπουργκ, μετά από τη σύγκρουση δύο τάνκερ. Περισσότεροι από 1.500 άνθρωποι απομακρύνθηκαν από τα σπίτια τους λόγω του κινδύνου ανάφλεξης του πετρελαίου.