Η μπαλαρίνα του πολέμου

Οι πουέντ της Μέλα

Η Μέλα Σόφτιτς από το Σεράγεβο απέκτησε τις άσπρες πουέντ που δεν αγαπούσε όταν ήταν δέκα χρονών, το 1994· τότε, δηλαδή, που ο καταστροφικός εμφύλιος στη χώρα της, τη Βοσνία, βρισκόταν σε πλήρη εξέλιξη. Τις προμηθεύτηκε από το μόνο σημείο που μπορούσε να της βρει· το Εθνικό Θέατρο. Ήταν πουέντ που φτιάχνονταν από τεχνίτες της πόλης μέχρι την ημέρα που ξέσπασε ο πόλεμος. Ήταν άσπρες και όχι ροζ, διότι, όπως της είπε η δασκάλα της, όποιο κορίτσι τις φορούσε κι εξασκείτο μ’ αυτές είχε την πιθανότητα να γίνει μια μέρα πρίμα μπαλαρίνα στο κορυφαίο θέατρο της Βοσνίας. Τέτοιες πουέντ δεν θα φτιάχνονταν ξανά.

Πολεμικό Μουσείο Παιδικής Ηλικίας

Οι πουέντ της Μέλα αποτελούν, εδώ και κάμποσο καιρό, περιουσία του νεοσυσταθέντος, με έδρα το Σεράγεβο, Πολεμικού Μουσείου Παιδικής Ηλικίας. Τις δώρισε εκείνη. Όπως το ίδιο έκαναν -προσέφεραν, δηλαδή, προσωπικά αντικείμενα που ‘αφηγούνται’ ιστορίες πολέμου- και εκατοντάδες άλλοι κάτοικοι της πόλης που ήταν παιδιά στη διάρκεια του εμφυλίου (1992 - 1995).

Η MONOPOLY της Σέλμα

Στα εκθέματα του Μουσείου συμπεριλαμβάνεται και η MONOPOLY της Σέλμα Τάνοβιτς -το αγαπημένο της επιτραπέζιο παιχνίδι που κράτησε μερόνυχτα συντροφιάς στην ίδια, τον αδελφό της και τα άλλα παιδιά της γειτονιάς κατά τη διάρκεια των σφοδρών βομβαρδισμών που δεν τους επέτρεπαν να ξεμυτίσουν από το σπίτι. Μαζί με τη MONOPOLY η Σέλμα δώρισε κι ένα σημείωμα, με ημερομηνία 2 Αυγούστου 1994, που πιστοποιεί ότι την παρτίδα, εκείνη την ημέρα του πολέμου, είχε επιτέλους κερδίσει εκείνη και όχι, όπως συνήθως, ο αδελφός της Ομέρ.

H MONOPOLY της Σέλμα και το σημείωμα με τη νίκη της - Πηγή: Facebook

Το πλεχτό αρκουδάκι της Λέιλα

Η Λέιλα Μπάντνιεβιτς δώρισε ένα τόσο δα πλεχτό αρκουδάκι που έφτασε στα χέρια της το 1993, παραμονές του νέου έτους. Ήταν μέσα σ’ ένα χριστουγεννιάτικο κουτί με σοκολάτες, καραμέλες και σχολικά είδη που έδιναν στα παιδιά και στη συνέχεια εκείνη και η αδελφή της μοιράστηκαν το περιεχόμενο. Η αδελφή της κράτησε τα γλυκά, εκείνη το αρκουδάκι και τα σχολικά. Για να μην το χαλάσει, ουδέποτε έπαιξε μαζί του. Το φύλαξε και, κάπως με κάποιο τρόπο, το ταύτισε με καινούργια ξεκινήματα. Το προσέφερε όχι μόνο ως δική της ανάμνηση πολέμου αλλά και για να έχει το Μουσείο καλή αρχή κι ακόμη καλύτερη συνέχεια.

Το αρκουδάκι της Λέιλα - Πηγή: Facebook

Τα κονσερβοκούτια και άλλες συσκευασίες επισιτιστικής βοήθειας του Φίλιπ

Ο Φίλιπ Αντρόνικ δεν πέταξε το πρώτο κονσερβοκούτι φαγητού, διότι το θεώρησε συλλεκτικό κομμάτι. Αφενός η ανθρωπιστική βοήθεια ήταν κάτι πρωτόγνωρο για τα δεδομένα της Γιουγκοσλαβίας αφετέρου κοινή ήταν η πεποίθηση ότι οι συγκρούσεις δεν θα κρατούσαν παρά μερικές ημέρες. Η συνέχεια τον διέψευσε. Όσο οι μήνες και τα χρόνια κυλούσαν και οι μάχες δεν έλεγαν να κοπάσουν τόσο η συλλογή του Φίλιπ μεγάλωνε. Τα αμέτρητα κονσερβοκούτια και όλες οι άλλες συσκευασίες επισιτιστικής βοήθειας που μάζευε μανιωδώς του εξασφάλισαν θέση στο βιβλίο των ρεκόρ Γκίνες ενώ κάποια από τα κομμάτια της συλλογής του αποτελούν πλέον περιουσία του Μουσείου.

Τα κονσερβοκούτια και άλλες συσκευασίες του Φίλιπ - Πηγή: Facebook

Το ύφασμα της Μάγια

Το μωβ ύφασμα με τα μαύρα σχέδια προοριζόταν για το φόρεμα που θα έβαζε η Μάγια Λιούμποβιτς σε σχολικό χορό το 1992· τη χρονιά, δηλαδή, που ξέσπασε ο εμφύλιος. Εννοείται πως δεν το έραψε, όμως φύλαξε το ύφασμα· και τώρα ανήκει και αυτό στο Πολεμικό Μουσείο Παιδικής Ηλικίας.

Το ύφασμα της Μάγια - Πηγή: Facebook

Ο εμπνευστής του Μουσείου

Την ιδέα για τη δημιουργία του Πολεμικού Μουσείου Παιδικής Ηλικίας είχε ένα από τα παιδιά του πολέμου της Βοσνίας, ο 28χρονος, σήμερα, Γιασμίνκο Χαλίλοβιτς, συγγραφέας του βιβλίου «Παιδική ηλικία εν καιρώ πολέμου: Σεράγεβο 1992-1995».

Έτσι, με μια παρέα εξίσου ενθουσιωδών φίλων, οι οποίοι διέθεταν τις επιστημονικές γνώσεις για ένα τέτοιο εγχείρημα, έβαλαν τα θεμέλια. Πολύ γρήγορα συγκεντρώθηκαν αντικείμενα από τουλάχιστον 2.000 δωρητές καθώς και οπτικο-ακουστικό υλικό διάρκειας 70 ωρών και πλέον.

Το Μουσείο δεν έχει ακόμη δικό του κτίριο και φιλοξενείται από άλλα. Για την πρώτη έκθεση του, από τις 4 έως τις 14 Μαΐου 2016, του διέθεσε χώρο το Ιστορικό Μουσείο της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης ενώ αυτές τις ημέρες τα εκθέματά του περιοδεύουν ανά τη χώρα. Πέραν του κτιριακού, για το οποίο ο Χαλίλοβιτς έχει αποσπάσει υπόσχεση από το Δήμο του Σεράγεβο ότι θα διατεθεί χώρος, εξίσου μεγάλος στόχος είναι το Μουσείο να μην ‘αφηγείται’ αποκλειστικά τη βοσνιακή τραγωδία αλλά να συμπεριλάβει ιστορίες παιδιών του πολέμου από ολόκληρο τον κόσμο.