Ο πληθυσμός της Γης έφτασε τους 8 δισ. κατοίκους: Ιστορίες από τα παιδιά - ορόσημα

Σύμφωνα με άρθρο της Στέφανι Χάγκερτι στο BBC, μπορεί να χρειαστούν 15 χρόνια για να φτάσει τα εννέα δισεκατομμύρια και ο ΟΗΕ δεν αναμένει να φτάσει τα 10 δισεκατομμύρια πριν από το 2080.

Είναι δύσκολο να υπολογιστεί με ακρίβεια ο αριθμός των ανθρώπων στον κόσμο, και ο ΟΗΕ παραδέχεται ότι τα νούμερα έχει στη διάθεσή του ενδέχεται να είναι λάθος κατά ένα ή δύο χρόνια. Όμως, η 15η Νοεμβρίου είναι η καλύτερη δυνατή εκτίμηση για το όριο των οκτώ δισεκατομμυρίων που θα ξεπεραστεί.

Τα προηγούμενα χρόνια, ο ΟΗΕ είχε επιλέξει μωρά για να εκπροσωπήσουν τα πέντε, έξι και επτά δισεκατομμυριοστά παιδιά - οπότε τι μπορούν να μας πουν οι ιστορίες τους για την αύξηση του παγκόσμιου πληθυσμού;

Λίγα λεπτά μετά τη γέννησή του τον Ιούλιο του 1987, ο Ματέγ Γκάσπαρ είχε μια κάμερα που αναβόσβηνε στο μικροσκοπικό του πρόσωπο και μια παρέα από πολιτικούς που περιτριγύριζαν την εξαντλημένη μητέρα του.

Κολλημένος στο πίσω μέρος μιας αυτοκινητοπομπής έξω, ο Βρετανός αξιωματούχος του ΟΗΕ Άλεξ Μάρσαλ αισθανόταν εν μέρει υπεύθυνος για το στιγμιαίο χάος που είχε προκαλέσει σε αυτή τη μικροσκοπική μαιευτική μονάδα στα προάστια του Ζάγκρεμπ.

«Βασικά, κοιτάξαμε τις προβλέψεις και ονειρευτήκαμε αυτή την ιδέα ότι ο παγκόσμιος πληθυσμός θα ξεπερνούσε τα πέντε δισεκατομμύρια το 1987. Και η στατιστική ημερομηνία ήταν η 11η Ιουλίου», λέει. Αποφάσισαν, λοιπόν, να βαφτίσουν το πενταδισεκατομμυριοστό μωρό του κόσμου.

Όταν πήγε στους δημογράφους του ΟΗΕ για να ξεκαθαρίσει την ιδέα, εκείνοι εξοργίστηκαν.

«Μας εξήγησαν σε εμάς τους αδαείς ότι δεν ξέραμε τι κάναμε. Και πραγματικά δεν θα έπρεπε να διαλέγουμε ένα άτομο ανάμεσα σε τόσα πολλά». Αλλά το έκαναν ούτως ή άλλως. Ήταν για να δώσουμε ένα πρόσωπο στους αριθμούς. Μάθαμε πού θα βρισκόταν ο γενικός γραμματέας εκείνη την ημέρα και από εκεί και πέρα πήγε το πράγμα», είπε.

Τριάντα πέντε χρόνια αργότερα, το πενταδιεκατομμυριοστό μωρό στον κόσμο προσπαθεί να ξεχάσει την τελετουργική είσοδό του στον κόσμο. Η σελίδα του στο Facebook δείχνει ότι ζει στο Ζάγκρεμπ, είναι ευτυχισμένος παντρεμένος και εργάζεται ως χημικός μηχανικός. Αλλά αποφεύγει τις συνεντεύξεις και αρνήθηκε να μιλήσει στο BBC.

«Λοιπόν, δεν τον κατηγορώ», λέει ο Άλεξ, ενθυμούμενος το «τσίρκο» των μέσων ενημέρωσης της πρώτης ημέρας του Ματέγ.

Από τότε, τρία δισεκατομμύρια άνθρωποι έχουν προστεθεί στην παγκόσμια κοινότητά μας. Αλλά τα επόμενα 35 χρόνια θα μπορούσε να υπάρξει αύξηση μόνο κατά δύο δισεκατομμύρια - και στη συνέχεια ο παγκόσμιος πληθυσμός είναι πιθανό να παραμείνει στάσιμος.

Λίγο έξω από την Ντάκα στο Μπαγκλαντές, η Σάντια Σουλτάνα Όισι βοηθάει τη μαμά της να καθαρίσει πατάτες για το δείπνο. Είναι 11 ετών και θα προτιμούσε να είναι έξω και να παίζει ποδόσφαιρο, αλλά οι γονείς της είναι πολύ αυστηροί.

Η οικογένεια αναγκάστηκε να μετακομίσει εδώ όταν η επιχείρησή τους, που πουλούσε υφάσματα και σαρίκια, χτυπήθηκε από την πανδημία. Η ζωή είναι λιγότερο ακριβή στο χωριό, οπότε μπορούν να πληρώνουν τα δίδακτρα για τα σχολεία των τριών κοριτσιών τους.

Η Όισι είναι η μικρότερη και το γούρι της οικογένειας. Γεννήθηκε το 2011 και ονομάστηκε ένα από τα επτά δισεκατομμυριοστά μωρά του κόσμου.

Η μητέρα της δεν είχε ιδέα τι επρόκειτο να συμβεί. Δεν περίμενε καν να γεννήσει εκείνη την ημέρα. Μετά από επίσκεψη γιατρού την έστειλαν στο θάλαμο τοκετού για επείγουσα καισαρική τομή.

Η Όισι έφτασε ένα λεπτό μετά τα μεσάνυχτα, περιτριγυρισμένη από τηλεοπτικά συνεργεία και τοπικούς αξιωματούχους που έσκυβαν ο ένας πάνω από τον άλλο για να τη δουν. Η οικογένεια έμεινε άναυδη αλλά και ενθουσιασμένη.

Ενώ ο πατέρας της ήλπιζε για ένα αγόρι, τώρα είναι ευτυχισμένος με τις τρεις σκληρά εργαζόμενες και έξυπνες κόρες του. Η μεγαλύτερη φοιτά ήδη στο πανεπιστήμιο και η Όισι είναι αποφασισμένη να γίνει γιατρός.

«Δεν είμαστε τόσο εύποροι και το Covid έχει κάνει τα πράγματα πιο δύσκολα. Αλλά θα κάνω τα πάντα για να πραγματοποιήσω το όνειρό της», λέει.

Από τότε που γεννήθηκε η Όισι, άλλα 17 εκατομμύρια άνθρωποι έχουν προστεθεί στον αυξανόμενο πληθυσμό του Μπαγκλαντές.

Αυτή η ανάπτυξη συνιστά μια μεγάλη ιστορική ιατρική επιτυχία, αλλά ο ρυθμός με τον οποίο το Μπαγκλαντές επεκτείνεται έχει επιβραδυνθεί πάρα πολύ. Το 1980 η μέση γυναίκα έκανε περισσότερα από έξι παιδιά, ενώ τώρα είναι λιγότερα από δύο. Και αυτό χάρη στην έμφαση που έχει δώσει η χώρα στην εκπαίδευση. Καθώς οι γυναίκες γίνονται πιο μορφωμένες, επιλέγουν να κάνουν μικρότερες οικογένειες.

Αυτό είναι ζωτικής σημασίας για την κατανόηση του πού θα κινηθεί ο παγκόσμιος πληθυσμός. Οι τρεις κύριοι φορείς που κάνουν προβλέψεις για τον παγκόσμιο πληθυσμό - ο ΟΗΕ, το Ινστιτούτο Μετρήσεων και Αξιολόγησης της Υγείας (IHME) στο Πανεπιστήμιο της Ουάσιγκτον και το Κέντρο IIASA-Βιντγκενστάιν στη Βιέννη - διαφέρουν ως προς τα κέρδη που αναμένουν στην εκπαίδευση.

Ο ΟΗΕ λέει ότι ο παγκόσμιος πληθυσμός θα κορυφωθεί στη δεκαετία του 2080 στα 10,4 δισεκατομμύρια, αλλά το IHME και το Wittgenstein πιστεύουν ότι αυτό θα συμβεί νωρίτερα - μεταξύ 2060 και 2070, σε λιγότερο από 10 δισεκατομμύρια.

Ενώ το ήμισυ του επόμενου δισεκατομμυρίου ανθρώπων θα προέρχεται από οκτώ μόνο χώρες - οι περισσότερες από αυτές στην Αφρική - στις περισσότερες χώρες το ποσοστό γονιμότητας θα είναι χαμηλότερο από 2,1 παιδιά ανά γυναίκα, ο αριθμός που είναι απαραίτητος για τη διατήρηση ενός πληθυσμού.

Στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, έναν από τους πιο ταχέως μειούμενους πληθυσμούς στον κόσμο, ο 23χρονος Αντνάν Μέβιτς το σκέφτεται πολύ αυτό.

«Δεν θα μείνει κανείς για να πληρώσει τις συντάξεις των συνταξιούχων», λέει. «Όλοι οι νέοι θα έχουν φύγει».

Έχει μεταπτυχιακό στα οικονομικά και ψάχνει για δουλειά. Αν δεν μπορέσει να βρει κάποια, θα μετακομίσει στην ΕΕ. Όπως πολλά μέρη της Ανατολικής Ευρώπης, η χώρα του έχει πληγεί από το διπλό πρόβλημα της χαμηλής γονιμότητας και της μεγάλης μετανάστευσης.

Ο Αντνάν ζει έξω από το Σαράγεβο με τη μητέρα του, Φατίμα, η οποία έχει σουρεαλιστικές αναμνήσεις από τη γέννησή του.

«Συνειδητοποίησα ότι κάτι ήταν ασυνήθιστο επειδή οι γιατροί και οι νοσοκόμες μαζεύονταν γύρω, αλλά δεν μπορούσα να καταλάβω τι συνέβαινε» λέει η Φατίμα. Όταν γεννήθηκε ο Αντνάν, ο τότε Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Κόφι Ανάν ήταν εκεί για να τον βαφτίσει το έκτο δισεκατομμυριοστό μωρό του κόσμου. «Ήμουν τόσο κουρασμένη, που δεν ξέρω πώς ένιωθα», θυμάται η Φατίμα γελώντας.

Ο Αντνάν και η μαμά του ξεφυλλίζουν φωτογραφικά άλμπουμ. Σε ένα από αυτά ένα μικροσκοπικό αγόρι κάθεται μπροστά σε μια τεράστια τούρτα, πλαισιωμένο από άνδρες με κοστούμια και στρατιωτικά χακί.

«Ενώ άλλα παιδιά έκαναν πάρτι γενεθλίων, εμένα με επισκέπτονταν μόνο πολιτικοί», λέει ο Αντνάν.

Αλλά υπήρχαν και τυχερά. Το γεγονός ότι ήταν το έκτο δισεκατομμυριοστό μωρό οδήγησε σε μια πρόσκληση να συναντήσει τον ήρωά του, τον Κριστιάνο Ρονάλντο, στη Ρεάλ Μαδρίτης, όταν ήταν 11 ετών.

Θεωρεί εκπληκτικό το γεγονός ότι μέσα σε 23 χρόνια ο παγκόσμιος πληθυσμός αυξήθηκε κατά δύο δισεκατομμύρια ανθρώπους.

«Αυτό είναι πραγματικά πολύ», λέει. «Δεν ξέρω πώς θα τα καταφέρει ο όμορφος πλανήτης μας».

Αλλά αυτές είναι απλώς προβλέψεις. Από τότε που γεννήθηκε η Όισι το 2011 έχουν αλλάξει πολλά στον κόσμο και οι δημογράφοι εκπλήσσονται συνεχώς.

«Δεν περιμέναμε ότι η θνησιμότητα από το AIDS θα έπεφτε τόσο χαμηλά, ότι η θεραπεία θα έσωζε τόσους πολλούς ανθρώπους», λέει ο Σαμίρ Κ.Σ., δημογράφος στο IIASA. Χρειάστηκε να αλλάξει το μοντέλο του, επειδή η βελτίωση της παιδικής θνησιμότητας έχει μακροπρόθεσμο αντίκτυπο, καθώς τα επιζώντα παιδιά συνεχίζουν να αποκτούν και τα ίδια παιδιά. Και έπειτα υπάρχουν οι συγκλονιστικές μειώσεις της γονιμότητας.

Με πληροφορίες από το BBC (Επιμέλεια κειμένου - Νοηματική απόδοση: Χρήστος Θ. Παναγόπουλος)