Σαν σήμερα: 25 Οκτωβρίου - Η Ελλάδα περνάει από τους Άγγλους στους Αμερικανούς

Η πρόθεση της Βρετανικής κυβέρνησης για την μεταπολεμική πορεία της Ελλάδας είχε εκφραστεί ήδη από τον Αύγουστο του 1944, αν όχι και νωρίτερα. Οι Βρετανοί -και ιδιαίτερα ο Τσόρτσιλ-ήθελαν τον εμφύλιο και στην πραγματικότητα δεν το έκρυψαν ποτέ. Πίστευε ότι ήταν ο μόνος τρόπος να περιοριστεί ο κομμουνιστικός κίνδυνος.

Σε αναφορά του προς τον τότε πρόεδρο των ΗΠΑ, Φρανγκλίνο Ρούζβελτ, με ημερομηνία 17/08/1944, ο Τσόρτσιλ εκφράζει τις ανησυχίες του για τις εξελίξεις στην Αθήνα και στην Ελλάδα όταν οι Γερμανοί αποχωρήσουν από τη χώρα.

«Αν υπάρξει κενό εξουσίας για μεγάλο διάστημα είναι πολύ πιθανό οι εξτρεμιστές του ΕΑΜ και το Κομμουνιστικό Κόμμα να καταλάβουν την πόλη», έγραφε.

Η Βρετανία κινήθηκε αστραπιαία όταν αποχωρούσαν οι Γερμανοί: Διόρισε την κυβέρνηση του Παπανδρέου, ενώ μαζί του ήρθε στην Αθήνα και ο στρατηγός Ρόναλτ Σκόμπι για να αναλάβει επικεφαλής του στρατού της χώρας. Βασικός στόχος ήταν ο αφοπλισμός των ανταρτών.

Παρότι όλα αυτά έχουν το πρόσχημα της εθνικής ενότητας, τόσο σε κυβερνητικό όσο και σε στρατιωτικό επίπεδο, η αλήθεια είναι ότι ο αφοπλισμός στην πραγματικότητα στόχευε μόνο τον ΕΛΑΣ και όχι τους πρώην συνεργάτες των ναζί.

Οι Βρετανοί ήδη από τα μέσα Νοεμβρίου του 1944 άρχισαν να απελευθερώνουν αξιωματικούς και στρατιώτες των Ταγμάτων Ασφαλείας, οι οποίοι σταδιακά στελεχώνουν τον ελληνικό στρατό και τις δυνάμεις ασφαλείας. Αυτό, φυσικά, έπρεπε να γίνει χωρίς να φανεί ότι πρόκειται για οργανωμένο σχέδιο, όπως καταδείχθηκε από υπηρεσιακά έφφραφα που ήρθαν αργότερα στο φως της δημοσιότητας.

Εκτιμάται ότι περίπου 12.000 μέλη των ταγμάτων ασφαλείας απελευθερώθηκαν από τις φυλακές και οι περισσότεροι εντάχθηκαν στις δυνάμεις ασφαλείας.

Οι Βρετανοί δεν θα επέτρεπαν να θιγούν τα συμφέροντά τους στην Ελλάδα, στο πλαίσιο που αυτά ορίζονταν από τη «συμφωνία των ποσοστών», που είχε υπογραφεί μεταξύ του Τσόρτσιλ και του Στάλιν στις 9 Οκτωβρίου του 1944 και όριζε τις μεταπολεμικές σφαίρες επιρροής. Η Σοβιετική Ένωση έπρεπε να μείνει μακριά από τη Μεσόγειο και άρα μακριά από την Ελλάδα πάση θυσία.

Η Ελλάδα αποτέλεσε μια εξαίρεση στο γενικό κανόνα που ήθελε τις αντιστασιακές δυνάμεις στος χώρες της Ευρώπης να ενσωματώνονται στους εθνικούς στρατούς μετά τον πόλεμο, όπως έγινε στη Γαλλία.

Εδώ, αντιθέτως, ήταν προαποφασισμένη από τους Βρετανούς μια μετωπική σύγκρουση με τον ΕΛΑΣ, με γενικό στόχο της εξόντωσή του, όπως και τη γενικότερη εξόντωση κάθε αριστερού στοιχείου. Οι Βρετανοί ήθελαν την Ελλάδα απαλλαγμένη από κάθε «επαναστατικό στοιχείο» που θα απειλούσε τη βασιλεία και τη νομιμότητα όπως εκείνοι την αντιλαμβάνονταν.

Δεν υπήρχε κανείς πιο πρόθυμος και κατάλληλος να αναλάβει αυτό το έργο από τους ταγματασφαλίτες.

Στις 3 και 4 Δεκεμβρίου του 1944 μια ομοβροντία πυρών εναντίον ανθρώπων που διαδήλωναν ειρηνικά στο Σύνταγμα δίνει το σύνθημα της έναρξης του εμφυλίου. Στη σφαγή το ΕΑΜ απαντάει παίρνοντας τα όπλα και ο Σκόμπι επιβάλει στρατιωτικό νόμο, διατάσσοντας αεροπορικό βομβαρδισμό. Η Μάχη της Αθήνας είχε ξεκινήσει.

Σε άρθρο του Guardian, του 2014, αναφέρεται ότι πολλοί από τους Βρετανούς στρατιώτες στην Αθήνα βρέθηκαν σε σύγχιση: Ποιούς πολεμούσαν, αφου ο πόλεμος είχε τελειώσει;

«Ρωτούν γιατί πρέπει να δώσουμε τη ζωή μας για τις πολιτικές ελληνικές διαφορές. Τους απαντώ πως είναι όλα μέρος του πολέμου κατά των Ούννων και πρέπει να τους εξολοθρεύσουμε», ανέφερε Βρετανός αξιωματικός σε έγγραφό του. Τα βρετανικά στρατεύματα ενισχύθηκαν και μέχρι το τέλος του Δεκεμβρίου είχαν τον έλεγχο της Αθήνας. Εκείνες τις ημέρες ήρθε στην πόλη και ο ίδιος ο Τσόρτσιλ.

Ακολούθησε ο εμφύλιος, ο οποίος είχε ως συνέπεια το θάνατο περισσοτέρων από 70.000. ανθρώπων, τις πολιτικές διώξεις και τον εκτοπισμό δεκάδων χιλιάδων και τον εθνικό διχασμό που επιβιώνει ως τις μέρες μας.

Η μη εκκαθάριση των Ταγμάτων Ασφαλείας και η ένταξή τους στον εθνικό στρατό με τις ευλογίες των Άγγλων και μετέπειτα των Αμερικανών, ήταν μια μοναδική περίπτωση στα ευρωπαϊκά χρονικά. Κατά μια έννοια τόσο η χούντα των Συνταγματαρχών όσο και η αναζωπύρωση του νεοναζισμού στην Ελλάδα με την άνοδο της Χρυσής Αυγής συνδέεται άμεσα με αυτήν τη μη εκκαθάριση.

Στις 21 Φεβρουαρίου 1947, ο Βρετανός πρεσβευτής στην Ουάσιγκτον ενημέρωνε το λευκό Οίκο ότι λόγω της οικονομικής κρίσης που μάστιζε τη χώρα του, θα σταματούσε μετά τις 31 Μαρτίου η βρετανική βοήθεια προς την Ελλάδα.

Η αμερικανική κυβέρνηση εξέτασε τα υπέρ και τα κατά μιάς αυξημένης παρουσίας της στα Βαλκάνια και στις 12 Μαρτίου 1947, ο τότε πρόεδρος των ΗΠΑ Χάρυ Τρούμαν, εξήγγειλε σε δημόσιο λόγο του το γνωστό «Δόγμα Τρούμαν», με βάση το οποίο χορηγούνταν 341 εκατομμύρια δολάρια ως στρατιωτική και οικονομική βοήθεια προς την Ελλάδα και 59 εκατομμύρια δολάρια προς την Τουρκία.

Με την κίνηση αυτή, οι Ηνωμένες Πολιτείες κατέλαβαν τη θέση της Βρετανίας σε μία εξαιρετικής στρατηγικής σημασίας περιοχή του κόσμου, ενώ ταυτόχρονα πήραν τα ηνίατης παγκόσμιας ιδεολογικής σταυροφορίας κατά του κομμουνισμού.

Στις 35 Οκτωβρίου 1949 οι τελευταίοι Βρετανοί στρατιώτες έφυγαν από την Ελλάδα. Άφηναν πίσω τους μια χώρα διαλυμμένη οικονομικά, πολιτικά και κοινωνικά. Μια διάλυση στην οποία οι ίδιοι είχαν συνεισφέρει κατά πολύ.

Σαν σήμερα: Η 25η Οκτωβρίου στην Ιστορία

1881. Γεννιέται ο Ισπανός ζωγράφος Πάμπλο Πικάσο.

1893. Πεθαίνει ο Ρώσος συνθέτης Πιότρ Ίλιτς Τσαϊκόφσκι,

1935, Σαν Φρανσίσκο. Εργάτες κατασκευάζουν τις διαβάσεις των πεζών στη γέφυρα Γκόλντεν Γκέιτ του Σαν Φρανσίσκο. Το επόμενο στάδιο της κατασκευής θα είναι τα καλώδια που θα στηρίζουν τη γέφυρα.

1936, Κεϋλάνη. Ο γητευτής των φιδιών στο Κολόμπο της Κεϋλάνης παίζει το παράξενο φλάουτό του και το ερπετό -μια κόμπρα- τον ακούει. Το φίδι, ανάμεσα στις παραστάσεις, ζει στο καλάθι, αριστερά.

1938, Λονδίνο. Το Λονδίνο είναι διάσημο, ανάμεσα σε άλλα πράγματα, και για την ομίχλη του. Η συγκεκριμένη φωτογραφία έχει τραβηχθεί στις όχθες του Τάμεση, στις 5 το πρωί.

1945, Λος Άντζελες. Παρότι η Αμερική βρίσκεται στο πιο κρίσιμο σημείο του πολέμου, η συγκεκριμένη γραμμή παραγωγής δεν φτιάχνει πυρομαχικά, αλλά κραγιόν. Είναι το σημείο τελικού ποιοτικού ελέγχου της εταιρείας καλλυντικών Max Factor.

1952, Μιλάνο. Το μοντέλο C52 της αυτοκινητοβιομηχανίας Alfa Romeo, που έχει το παρατσούκλι «ιπτάμενος δίσκος», παρουσιάζεται στην έκθεση της Μόντσα, στο Μιλάνο. Το αυτοκίνητο έχει τελική ταχύτητα 180 χιλιόμετρα την ώρα.

1954, Χόλιγουντ. Αυτός είναι ο καινούργιος πύργος που δημιούργησαν τα κινηματογραφικά στούντιο του Χόλιγουντ, για εναέριες λήψεις. Ο πύργος ζυγίζει έξι τόνους, αλλά είναι σχετικά εύκολο να μετακινηθεί και θεωρείται ότι θα αλλάξει τον κινηματογράφο.

1960, Τόκιο. Εργάτες κατασκευάζουν ένα μοντέλο της γέφυρας Γκόλντεν Γκέιτ του Σαν Φρανσίσκο, στα κινηματογραφικά στούντιο Toei, στο Τόκιο. Το μοντέλο θα καταστραφεί στην ταινία «41 μέρες τρόμου», η οποία παρουσιάζει ένα υποθετικό σενάριο για τον τρίτο παγκόσμιο πόλεμο.

1960, Ατλάντα. Ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ οδηγείται από τις φυλακές της Ατλάντα στο δικαστήριο. Ο Κινγκ έχει συλληφθεί κατά τη διάρκεια μιας καθιστικής διαμαρτυρίας σε πολυκατάστημα της πόλης.

1963, Ναϊρόμπι. Μέλη της φυλής Κικούγιου, με τις παραδοσιακές φορεσιές τους, υποδέχονται τον Πρωθυπουργό της χώρας, Γιόμο Κενιάτα, κατά την επιστροφή του από το Λονδίνο. Ο Κενιάτα είναι ηγέτης της πανίσχυρης φυλής και ο πρώτος Πρωθυπουργός της Κένυα. Πιθανότατα θα γίνει και ο πρώτος της Πρόεδρος όταν η χώρα αποκτήσει την πλήρη ανεξαρτησία της από τη Βρετανία, το Δεκέμβριο της ίδιας χρονιάς.

1966, Ρώμη. Ο ηθοποιός Μάρλον Μπράντο, στο αεροδρόμιο της Ρώμης. Ήρθε στην Ιταλία για τα γυρίσματα της ταινίας «Reflections in a Golden Eye», στην οποία συμπρωταγωνιστεί με την Ελίζαμπεθ Τέιλορ, υπό τις σκηνοθετικές οδηγίες του Τζον Χιούστον.

1966, Σαν Φρανσίσκο. Αυτό είναι το πρώτο μηχάνημα αυτόματης ανάληψης μετρητών (ΑΤΜ). Παρουσιάστηκε στην ετήσια συνέλευση της Ένωσης Αμερικανικών Τραπεζών και ο Ρίτσαρντ Γκλάιερ, που έκανε την παριυσίαση, είπε ότι στο μέλλον οι «ταμίες» των τραπεζών θα είναι μηχανικοί και θα βρίσκονται όχι μόνο στα καταστήματα αλλά και στους δρόμους.

1983. Χίλιοι οκτακόσιοι Αμερικανοί πεζοναύτες, υποστηριζόμενοι από 300 στρατιώτες αγγλόφωνων νήσων της Καραϊβικής, εισβάλουν στο νησί της Γρενάδας. Οι Αμερικανοί κατηγορούν την κυβέρνηση του μικροσκοπικού κράτους ότι επηρεάζεται από τους Κουβανούς και τους Σοβιετικούς.

1991, Κροατία. Ένας Κροάτης στρατιώτης φυλάει την είσοδο του χωριού Πριβλάτσα, του τελευταίου σημείου που ελέγχουν οι Κροάτες στη Νότια Σλαβονία, στα ανατολικά της χώρας.

1994, Νότια Καρολίνα. Ο Ντέιβιντ και η Σούζαν Σμιθ, φτάνουν στο γραφείο του Σερίφη της πόλης Γιούνιον, στη Νότια Καρολίνα. Η Σούζαν Σμιθ είπε ότι τα δύο της παιδιά απήχθησαν, όταν άγνωστος, με την απειλή όπλου, την έβγαλε από το αυτοκίνητό της και έφυγε με αυτό και τα παιδιά. Τον Ιούλιο του 1995, η Σούζαν Σμιθ καταδικάστηκε σε ισόβια όταν το δικαστήριο την έκρινε ένοχη για τη δολοφονία των δύο της παιδιών.

2001, Νέα Υόρκη. Ο Πρόεδρος της Microsoft, Μπιλ Γκέιτς παρουσιάζει το νέο προϊόν της εταιρείας, το λειτουργικό σύστημα Windows XP. «Σήμερα είναι πραγματικά το τέλος της εποχής των MS-DOS», είπε ο Γκέιτς.