CNNi: Η μερική επιστράτευση Πούτιν θα μπορούσε να ανατρέψει τη συμφωνία που τον κράτησε στην εξουσία

Η συμφωνία του Πούτιν με το ρωσικό εκλογικό σώμα ήταν εδώ και καιρό ότι θα έμεναν μακριά από την πολιτική, κάτι που θα του εξασφάλιζε λίγη σταθερότητα, και που φαινόταν να ισχύει και όταν ο Πούτιν ξεκίνησε την πλήρη εισβολή του στην Ουκρανία στις 24 Φεβρουαρίου.

Εκείνη την εποχή, ο Πούτιν φρόντισε να τονίσει ότι στη στρατιωτική επίθεση - που ευφημιστικά αναφέρεται ως «ειδική στρατιωτική επιχείρηση» - θα πολεμούσαν μόνο επαγγελματίες του στρατού. Αυτό ήταν μια μυθοπλασία που επέτρεψε σε πολλούς Ρώσους να παρασυρθούν σε μια αίσθηση κανονικότητας, να κάνουν τη ζωή τους στη Μόσχα ή την Αγία Πετρούπολη αδιαφορώντας για τη φρικτή σφαγή στην Ουκρανία.

Η «μερική επιστράτευση» που κήρυξε την περασμένη εβδομάδα ο ηγέτης του Κρεμλίνου έβαλε ξαφνικά τέλος σε αυτό και ο φόβος επικρατεί τώρα στο πολιτικό σώμα της Ρωσίας. Οι μεγάλες ουρές αυτοκινήτων που σχηματίζονται στα σύνορα της Ρωσίας με τη Φινλανδία, τη Γεωργία και τη Μογγολία δείχνουν ότι χιλιάδες Ρώσοι άνδρες που είναι επιλέξιμοι για στρατιωτική θητεία, ψηφίζουν… με τα πόδια. Διαδηλώσεις ξεσπούν σε περιοχές με εθνοτικές μειονότητες, στρατιωτικά γραφεία πυρπολούνται, ενώ ένας αξιωματικός στρατολόγησης δέχτηκε πυρά.

Οι φήμες κυκλοφορούν ευρέως τώρα ότι η ρωσική κυβέρνηση μπορεί να ετοιμάζεται να κλείσει τα σύνορά της, αποτρέποντας τους άνδρες στρατιωτικής ηλικίας να εγκαταλείψουν εντελώς τη χώρα ή να ανακοινώσει κάποια μορφή στρατιωτικού νόμου, αναφέρει η ανάλυση του CNNi.

Οι αρνήσεις του Κρεμλίνου δεν ήταν καθησυχαστικές. «Δεν ξέρω τίποτα γι' αυτό», απάντησε ο εκπρόσωπος Τύπου του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ σε δημοσιογράφους, ερωτηθείς για πιθανό κλείσιμο των συνόρων. «Δεν υπάρχουν ακόμη αποφάσεις σχετικά με αυτό».

Ο Πούτιν αναρριχήθηκε στην εξουσία στη Ρωσία τοποθετώντας τον εαυτό του ως το αντίθετο του πρώην ηγέτη Μπόρις Γέλτσιν, ο οποίος προήδρευσε στη χαοτική μετασοβιετική μετάβαση της Ρωσίας τη δεκαετία του 1990. Σήμερα, όμως, οι σκηνές από τα οργισμένα πλήθη που έρχονται αντιμέτωποι με αξιωματούχους και συγκρούονται με την τοπική αστυνομία για τη στράτευση συζύγων και γιων, μοιάζουν πολύ με μια αναδρομή σε εκείνη τη δεκαετία.

Το ίδιο ισχύει και για τα βίντεο που εμφανίζονται στα ρωσικά κανάλια Telegram και άλλα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Σε ορισμένα απεικονίζονται Ρώσοι κληρωτοί να λαμβάνουν νέα ότι θα σταλούν στο μέτωπο με ελάχιστη εκπαίδευση. Ένα βίντεο που κοινοποιήθηκε ευρέως δείχνει μια γυναίκα με στρατιωτική στολή να λέει στους νεοσύλλεκτους ότι πρέπει να παρέχουν το δικό τους απαραίτητο σετ, από υπνόσακους μέχρι τουρνικέ.

«Ζητήστε από τις φίλες, τις συζύγους και τις μητέρες σας σερβιέτες, τις φθηνότερες σερβιέτες συν τα φθηνότερα ταμπόν», λέει στο βίντεο του οποίου η εγκυρότητα δεν έχει επαληθευτεί. «Ξέρεις σε τι χρησιμεύουν τα ταμπόν; Για τις πληγές από πυροβολισμούς, το τοποθετείς πάνω, αρχίζει να φουσκώνει και λειτουργεί ως αιμοστατικό. Άντρες, το ξέρω από την Τσετσενία».

Ο πρώτος πόλεμος στην Τσετσενία από το 1994 έως το 1996 έληξε με μια ταπεινωτική ήττα για τη Ρωσική Ομοσπονδία. Αποκάλυψε τόσο τη διαφθορά στις τάξεις όσο και την κατάρρευση της στρατιωτικής ισχύος της Ρωσίας.

Ο Πούτιν ανέβηκε στην εξουσία στον δεύτερο πόλεμο της Τσετσενίας που ξεκίνησε το 1999. Σε αυτόν τον πόλεμο, το Κρεμλίνο ήταν πολύ πιο προσεκτικό στον έλεγχο των μέσων ενημέρωσης, βοηθώντας τον Πούτιν να δημιουργήσει μια εικόνα ικανότητας και σκληρότητας.

Αλλά οι εικόνες νεκρών και Ρώσων αιχμαλώτων στρατιωτών, αλλά και κατεστραμμένων υποδομών στην Ουκρανία σήμερα, προσφέρουν ισχυρούς οπτικούς παραλληλισμούς με τον καταστροφικό πρώτο πόλεμο της Τσετσενίας, όταν οι φωτογράφοι απαθανάτισαν εικόνες φοβισμένων και ανεπαρκώς εξοπλισμένων στρατευσίμων που ήταν αιχμάλωτοι της Τσετσενίας.

Ο Πούτιν προήδρευσε σε μια επαγγελματοποίηση του ρωσικού στρατού που υποτίθεται ότι θα μείωνε τη χρήση στρατευσίμων υπέρ της συμβατικής υπηρεσίας. Υπάρχει λόγος για αυτό: Η μεταχείριση των κληρωτών στον ρωσικό στρατό είναι παραδοσιακά βάναυση και ομάδες ακτιβιστών όπως η Επιτροπή Μητέρων Στρατιωτών κινητοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια των πολέμων στην Τσετσενία για να βοηθήσουν στην παροχή νομικών συμβουλών στους στρατεύσιμους. Οι Ρωσίδες μητέρες οργανώθηκαν περίφημα για να φέρουν πίσω τους γιους τους που είχαν αιχμαλωτιστεί από τους Τσετσένους και συχνά αμφισβητούσαν τις αρχές για τη μεταχείριση των στρατιωτών.

Αυτό εξηγεί γιατί οι πιο ένθερμοι προπαγανδιστές του Πούτιν διοχετεύουν επίσης μέρος της λαϊκής οργής για κάτι που φαίνεται να απορρέει από τοπικούς αξιωματούχους, με αξιωματούχους να εκδίδουν έγγραφα κλήσης σε άτομα που έχουν αποκλειστεί από ιατρικής πλευράς και να χτυπούν τις πόρτες για να τηρήσουν προφανείς ποσοστώσεις.

Η Μαργαρίτα Σιμόνιαν, αρχισυντάκτρια του κρατικού τηλεοπτικού καναλιού RT (πρώην Russia Today) δημοσίευσε μια σειρά από καταγγελίες σχετικά με βαρύνουσες περιπτώσεις αξιωματούχων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, συμπεριλαμβανομένης μιας υπόθεσης που αφορούσε έναν υπάλληλο που πήγαινε διακοπές με εισιτήριο επιστροφής στο χέρι, τον οποίο τον γύρισαν πίσω στα σύνορα.

Ωστόσο, αυτή η κριτική για αξιωματούχους που εκτελούν εντολές με υπερβάλλοντα ζήλο ή με ανικανότητα, δεν απευθύνεται στον Πούτιν. Θυμίζει ένα παλιό τροπάριο από τη ρωσική ιστορία του «καλού τσάρου» και των «κακών αγοριών». Ο τσάρος - σε αυτήν την περίπτωση, ο Πούτιν - θεωρείται ευρέως ως ένας σοφός, γενναιόδωρος (αν και απόμακρος) ηγεμόνας, ενώ οι τοπικοί υφιστάμενοί του και οι κατώτεροι λειτουργοί του φταίνε που υπονόμευσαν τις καλές του προθέσεις. Αυτοί, όχι ο ηγεμόνας, είναι οι στόχοι της λαϊκής οργής.

Υπάρχει επίσης μια υπονοούμενη απειλή εδώ. Δεν είναι μόνο οι κακοί τοπικοί αξιωματούχοι που μπορούν να τιμωρηθούν επειδή δεν τήρησαν σωστά τις ποσοστώσεις τους. Η πρόσκληση είναι επίσης ένα εργαλείο που προορίζεται να ενσταλάξει φόβο και παθητικότητα. Σε άλλη ανάρτηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, η Σιμόνιαν με ικανοποίηση σημείωσε ότι είχε εκδοθεί προσχέδιο κλήσεων σε άνδρες που συμμετείχαν σε διαμαρτυρία κατά της κινητοποίησης στο Arbat, μια κεντρική λεωφόρο στη Μόσχα.

«Σε όλους τους άνδρες που συμμετείχαν στη συγκέντρωση ενάντια στην κινητοποίηση στο Arbat εκδόθηκαν πάνω από 200 προσχέδια προκηρύξεων. Μια ακόμα αποστολή ετοιμάστηκε», έγραψε. «Καλύτερα αυτοί από τον Δάσκαλο της Χρονιάς από το Pskov, κατά τη γνώμη μου».

Ασχέτως αν πραγματοποιήθηκε ικανώς ή όχι, η μερική επιστράτευση μπορεί να είναι μια από τις πιο επικίνδυνες κινήσεις του Πούτιν μέχρι σήμερα. Και ενώ η λαβή του στην εξουσία παραμένει ισχυρή, τραβάει το θεμέλιο λίθο στο Jenga της Ρωσίας, καταλήγει η ανάλυση του CNNi.

Putin’s draft could upend the deal that kept him in power Analysis by Nathan Hodge, CNN