To τραγούδι που έγινε απειλή στα χείλη του Ερντογάν: «Μία νύχτα μπορεί να έρθω ξαφνικά»
«Μία νύχτα μπορεί να έρθουμε ξαφνικά». Η απειλή αυτή ακούγεται όλο και πιο συχνά από τα χείλη του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, όχι μόνο εναντίον της Ελλάδας.
Στην αρχή την ξεστόμιζε «συχνά-πυκνά» αναφερόμενος στις επιδρομές του τουρκικού στρατού κατά στόχων Κούρδων ανταρτών, κυρίως στο Βόρειο Ιράκ. Πριν από λίγους μήνες άρχισε να την λέει προκειμένου να προϊδεάσει για τη σχεδιαζόμενη (νέα) στρατιωτική επέμβαση της Τουρκίας στη βόρεια Συρία. Οι συνθήκες ωστόσο για κάτι τέτοιο αποδείχθηκαν αρκετά περίπλοκες. Ο Ερντογάν βρήκε απέναντί του τους συμμάχους του Ρωσία και Ιράν και, τελικά, οι νύχτες πέρασαν και οι Τούρκοι δεν ήρθαν… Βασικά, οι Τούρκοι είναι στη Συρία, αλλά η πολυθρύλητη τέταρτη κατά σειρά ευρείας κλίμακας στρατιωτική επιχείρηση δεν έγινε -όχι τουλάχιστον ακόμη.
Στη συνέχεια ο Τούρκος πρόεδρος στράφηκε στη Δύση. Πήρε η Ελλάδα σειρά να ακούσει ότι μία νύχτα μπορεί ξαφνικά να της έρθει ο Ερντογάν ως… απρόσκλητος επισκέπτης: «Μία μόνο κουβέντα έχουμε για την Ελλάδα: Μην ξεχνάτε τη Σμύρνη. Δεν δεσμευόμαστε από την κατοχή που κάνατε στα νησιά. Όταν έρθει η ώρα θα κάνουμε αυτό που πρέπει. Όπως λέμε, μία νύχτα μπορεί ξαφνικά να έρθουμε».
«Μία νύχτα μπορεί να έρθω ξαφνικά»… Πώς προέκυψε αυτή η φράση και γιατί την εκστομίζει τόσο συχνά ο Ερντογάν;
Η ιστορία είναι ενδιαφέρουσα. Δεν έχει καμία σχέση με απειλές, στρατούς, πολέμους, εισβολές και άλλα τέτοια βάρβαρα… Αντιθέτως, είναι μέχρι και ρομαντική.
Η φράση «μία νύχτα μπορεί να έρθω ξαφνικά» είναι ο τίτλος ενός παλιού, πολύ γνωστού ερωτικού τραγουδιού στην Τουρκία (βλ. βίντεο στο τέλος του κειμένου). Ανήκει στο είδος της κλασικής τουρκικής μουσικής, μία σύνθεση γραμμένη σε περσικούς δρόμους (Ραστ), κληροδότημα στην παγκόσμια τέχνη της λόγιας οθωμανικής μουσικής παράδοσης (η οποία, ειρήσθω εν παρόδω, στην πορεία της «συναντά» συχνά το βυζαντινό μέλος).
Το τραγούδι αυτό είναι τόσο γνωστό στην Τουρκία που ο τίτλος του έχει περάσει στην τουρκική αργκό και έχει γίνει μέρος του καθημερινού λόγου των πολιτών, χωρίς συχνά οι ίδιοι να γνωρίζουν την προέλευσή της φράσης αυτής. Δεν χρησιμοποιείται φυσικά μόνο για απειλές, αλλά και σε διάφορες άλλες περιστάσεις: σε αστεϊσμούς μεταξύ φίλων, ειρωνικά σχόλια, ποδοσφαιρικά συνθήματα, πονηρά υπονοούμενα, ό,τι μπορεί να φανταστεί ο καθένας.
Αν κάποιος προσπαθήσει να αντιπαρέλθει την ωμότητα στο λόγο του Ερντογάν, η συνέχεια του στίχου του τραγουδιού προκαλεί αν μη τι άλλο μειδίαμα με τους συνειρμούς του:
Μη με καλείς τόσο δυνατά από την καρδιά σου
Μπορεί να έρθω ξαφνικά μία νύχτα
Αν με περιμένεις, αν δεν έχεις κοιμηθεί,
μπορεί και να πεθάνω στην πόρτα σου από τη χαρά
Ίσως να ξεκινήσω από την αρχή τη ζωή μου
Μέσα μου η φωτιά θα καίει
Ίσως δεν θα φύγω ποτέ, θα γίνω σκλάβος σου
Ίσως και να με αγαπήσεις, ποιος ξέρει
Αν θα μου πεις μείνε, θα σε αγαπώ όσο τα ψηλά βουνά,
θα γίνω θάλασσα στα πόδια σου
Αγάπη είναι αυτή, λαχτάρα είναι αυτή, κανείς δεν ξέρει
Η καρδιά μου θα σταματά στα χείλη σου
Ξεχνάω ποιος είμαι, δεν θυμάμαι ούτε το όνομά μου
Ίσως θα τρελαθώ, θα χάσω τα λογικά μου
από τον ενθουσιασμό της συνάντησής μας
Αγάπη είναι αυτή, ποιος ξέρει πού οδηγεί
Τίποτα δεν σταματά αυτόν που ποθεί, αυτόν που αγαπά
Μπορεί ξαφνικά να έρθω
Μη με καλείς τόσο δυνατά από την καρδιά σου
«Μπορεί να έρθω ξαφνικά μια νύχτα» απειλεί προς το εξωτερικό ο Ερντογάν για να στείλει μήνυμα στο εσωτερικό: «Ίσως και να με αγαπήσεις, ποιος ξέρει», σχολιάζουν ευφάνταστα πολιτικοί αναλυτές χρησιμοποιώντας τους στίχους του τραγουδιού.
Πέραν όμως της ελαφρότητας των όποιων ειρωνικών σχολίων, η χρήση αβασάνιστα της απειλής «θα έρθουμε μια νύχτα», σε εποχές που οι διεθνείς σχέσεις ισορροπούν επί ξυρού ακμής, είναι μία στρατηγική που μόνο ανησυχία για το μέλλον μπορεί να προκαλέσει και απέχει παρασάγγας από την πλημμυρίδα συναισθήματος που προκαλεί η ερωτική ευφράδεια του περικαλλούς άσματος.