Σαν σήμερα: Η 9η Σεπτεμβρίου στην Iστορία - Γιατί οι νεαροί Κινέζοι επιστρέφουν ιδεολογικά στον Μάο;

Μια από τις πιο συχνές ερωτήσεις στο google αναφορικά με την Κίνα είναι εάν ο Μάο Τσετουνγκ θα «ενέκρινε» τη σημερινή εικόνα και κατάσταση της χώρας.

Υπάρχουν επιχειρήματα που συνηγορούν στο «ναι» και άλλα που λένε μάλλον «όχι». Γεγονός είναι ότι η σημερινή Κίνα, ανεξάρτητα από τις αλλαγές που έχουν συντελεστεί σε αυτήν από το 1976, παραμένει μια κομμουνιστική χώρα, στο επίπεδο της σιακυβέρνησης τουλάχιστον, ενώ ο ιδιότυπος καπιταλισμός που έχει υιοθετήσει την έχει καταστήσει την απόλυτη υπερδύναμη και στον οικονομικό τομέα.

Μετά το θάνατο του, ο Μάο απαξιώθηκε στην Κίνα, σε πολιτικό και κοινωνικό επίπεδο, καθώς η διάδοχη κατάσταση επιδίωξε σχεδόν να διαγράψει από την ιστορική μνήμη τα όσα συνέβησαν στο παρελθόν, όπως και την αφοσίωση στο πρόσωπό του, η οποία είχε διαστάσεις θρησκευτικής λατρείας, όσο παράδοξο κι αν ακούγεται αυτό για ένα κομμουνιστικό καθεστώς.

Η προσωποκεντρική μορφή διακυβέρνησης επανήλθε, όμως, στο πρόσωπο του Σι Τζινπίνγκ, ο οποίος Μάο δεν είναι, αλλά σε κάποια πράγματα θα μπορούσε. όση επίφαση φιλελευθερισμού κι αν προσπαθεί να προσδώσει στη διακυβέρνησή του, ο Σι έδειξε το πραγματικό του πρόσωπο στην περίπτωση του Χονγκ Κονγκ και κυβερνάει τη χώρα με σιδηρά καιπολύ προσωπική πυγμή.

Οι πιτσιρικάδες ανακαλύπτουν τον Μάο

Το πολύ ενδιαφέρον, όμως, στη σημερινή Κίνα, είναι ότι η νέα γενιά, η Generation Z των Κινέζων φαίνεται ότι όχι απλώς ανακαλύπτει ξανά τον «μεγάλο τιμονιέρη», αλλά εντρυφεί και στο έργο του.

Για τους Κινέζους που γεννήθηκαν χρόνια μετά το θάνατό του και δεν έζησαν οι ίδιοι τις τρομακτικές συνέπειες των μεταρρυθμίσεων και των ασταμάτητων πολιτικών του σχεδιασμών, ο Μάο Τσετούνγκ είναι ένας ήρωας.

Διαβάζουν το «κόκκινο βιβλιαράκι» τις βιβλιοθήκες και το μετρό, οργανώνουν βραδιές ανάγνωσης των έργων του και κατεβάζουν ατελείωτα βίντεο και ηχητικά με τις ομιλίες του.

Ο Μάο κάνει ένα εντυπωσιακό comeback ανάμεσα στις γενιές των Κινέζων που αναζητούν σε αυτόν μια απάντηση στο πιο πιεστικό τους πρόβλημα: Τις κολοσσιαίες κοινωνικές ανισότητες σε μια χώρα στην οποία υποτίθεται ότι όλοι είναι ίσιοι.

Στην πραγματικότητα η Κίνα είναι μια κομμουνιστική χώρα -η μεγαλύτερη του πλανήτη- με πολύ καπιταλιστικά προβλήματα.

Οι νέοι ολοένα και πιο πολύ βλέπουν την εύπορη μεγαλοαστική και επιχειρηματική τάξη ως αυτό που είναι: Εκμεταλλευτές της δικής τους δουλειάς. Και επιστρέφουν στςι ρίζες της επανάστασης που ανέβασε το κομμουνιστικό καθεστώς στην εξουσία, ελπίζοντας ότι θα την επαναλάβουν κάποια στιγμή. Κάποιοι μιλούν ακόμη και για βίαιο εκτοπισμό της καπιταλιστικής τάξης...

Όλα αυτά ακούγονται όχι απλώς παράδοξα, αλλά σχεδόν σουρεαλιστικά: Να κάνεις μια κομμουνιστική επανάσταση εναντίον των καπιταλιστών σε μια κομμουνιστική χώρα;

Κι όμως. Γιατί όχι; Όπου υπάρχει καπιταλισμός, υπάρχει και η αντίδραση του προλεταριάτου. Το γεγονός ότι στην Κίνα το προλεταριάτο υποτίθεται ότι κυβερνάει, είναι μια μικρή λεπτομέρεια.

Το παράδοξο δεν διαφεύγει της προσοχής του ίδιου του κομμουνιστικού κόμματος, το οποίο γιόρτασε τα 100 χρόνια του πέρυσι τον Ιούλιο. Το κόμμα διεκδίκησε τις δάφνες για την οικονομική ανάπτυξη της χώρας και περιμένει από το λαό να είναι ευγνώμων. Από την άλλη, αυτή ακριβώς η οικονομική ανάπτυξη και ο τρόοπς με τον οποίον επιτυγχάνεται, έχει βάλει εντελώς στο περιθώριο τους νέους, που δεν έχουν ευκαιρίες, ζώντας πλέον σε ένα απόλυτα ταξικό οικονομικό και κοινωνικό περιβάλλον.

Πολύ κακές συνθήκες εργασίας, χαμηλοί μισθοί, ακριβά σπίτια και δύσκολη ζωή. Όλα αυτά, για τα οποία ευθύνεται το ίδιο το κόμμα και οι οικονομικές πολιτικές του, έχουν δημιουργήσει μια νέα γενιά Μαοϊστών.

Στα πάρα πολλά φόρα και τα μπλογκ που έχουν δημιουργήσει όλοι αυτοί οι άνθρωποι στο ίντερνετ αναδύεται μια ιδεολογική πραγματικότητα: Βλέπουν την Κίνα μέσα από τα μάτια του Μάο· μια κοινωνία σε διαρκή ταξική πάλη ανάμεσα στους καταπιεζόμενους και τους καταπιεστές τους.

9-9-6

Οι νέοι που εργάζονται στους τομείς της τεχνολογίας εργάζονται συνήθως από τις 9 το πρωί ως τις 9 το βράδυ, έξι μέρες την εβδομάδα. Είναι μια πρακτική που ονομάζεται 996. Πολλοί παθαίνουν υπερκόπωση και κατάθλιψη.

Αυτή η γενιά, του 996, είναι που στρέφεται ολοένα και πιο πολύ στις ρίζες της επανάστασης και στον ίδιον τον Μάο.

Παρότι ο Μάο δεν «πέθανε» ποτέ εντελώς, για ένα μεγάλο διάστημα μπήκε στο περιθώριο. Τη δεκαετία του '80, οι νέοι στην Κίνα διάβαζαν Νίτσε, Σαρτρ και Μίλτον Φρίντμαν και έπιναν νερό στο όνομα της «ελευθερίας της αγοράς».

Μετά την έζησαν. Και δεν τους άρεσε.

Η Κίνα είναι μια από τις χώρες του κόσμου με τις μεγαλύτερες ανισότητες. Περίπου 600 εκατομμύρια Κινέζοι, το 45% του πληθυσμού της χώρας, κερδίζει από την εργασία του περίπου 150 δολάρια το μήνα. Όλο και περισσότεροι νέοι πιστεύουν ότι δεν πρόκειται να ξεφύγουν από την κοινωνική τους τάξη και να ανέβουν επίπεδο. Αυτή η έλλειψη ανοδικής κοινωνικής κινητικότητας, τους έχει κάνει να χάσουν την εμπιστοσύνη τους στο κόμμα.

Μ' αυτά και με εκείνα, οι πέντε τόμοι των «επιλεγμένων έργων του Μάο Τστούνγκ», έγιναν τα χρόνια της καραντίνας ξανά μπεστ σέλερ. Στη βιβλιοθήκη του πανεπιστημίου του Πεκίνου, είναι τα βιβλία που οι φοιτητές δανείστηκαν περισσότερο την τελευταία τριετία.

Ο πρώτος τόμος των έργων του Μάο ξεκινάει με μια φράση που γράφτηκε το 1925: «Ποιοί είναι οι εχθροί μας; Ποιοι είναι οι φίλοι μας;. Αυτή είναι η πιο σημαντική ερώτηση για την επανάσταση». Οι νέοι Κινέζοι απαντουν: «Εχθροί μας είναι οι καπιταλιστές που μας εκμεταλλεύονται».

Ο μεγαλύτερος απ' αυτούς τους εχθρούς τους είναι ο Τζακ Μα, συνιδρυτής της αυτοκρατορίας ηλεκτρονικού εμπορίου Alibaba.

Ο Μα κάποτε ενσάρκωνε το κινεζικό όνειρο. Σήμερα είναι απεχθής στους εργαζόμενους, ιδιαίτερα μετά από κάποια σχόλια που έκανε υπερασπιζόμενος την κουλτούρα του 996 και λέγοντας ότι «η μεγαλύτερη φιλανθρωπία είναι η προσφορά εργασίας».

Οι νέοι Κινέζοι αρχίζουν όλο και περισσότερο να αναρωτιούνται ποιος κέρδισε τελικά την επανάσταση. Αν ήταν το προλεταριάτο, όπως τους λέει το κόμμα, τότε γιατί το προλεταριάτο υποφέρει και οι καπιταλιστές περνάνε καλά;

Γιατί το κόμμα εμποδίζει το συνδικαλισμό και συλλαμβάνει όσους ζητούν εργατικά δικαιώματα; Γιατί είναι τόσο διαπλεκόμενο με τα οικονομικά συμφέροντα των ισχυρών; Τι πήγε τόσο λάθος;

Θα μπορέσει, άραγε, ο «μεγάλος τιμονιέρης» να τους δώσει την απάντηση;

Ίσως. Ίσως και όχι.

Η 9η Σεπτεμβρίου στην Iστορία

1922. Γεννιέται ο αγωνιστής της αριστεράς και της εθνικής αντίστασης και πολιτικός Μανώλης Γλέζος.

1934, Νιού Τζέρζεϊ. Χιλιάδες άνθρωποι συγκεντρώνονται στην παραλία του Άσμπουρι Παρκ, στο Νιού Τζέρζεϊ, για να δουν το Morro Castle, ένα πολυτελές κρουαζιερόπλοιο, το οποίο πήρε φωτιά επιστρέφοντας από την Κούβα στη Νέα Υόρκη. Στη φωτιά έχασαν τη ζωή τους 134 άνθρωποι. Επέζησαν 119 μέλη του πληρώματος και μόλις 15 επιβάτες.

1943, Βαρσοβία. Μια οικογένεια στη Βαρσοβία προσπαθεί να καλλιεργήσει ένα κομμάτι άγονης γης στα προάστια της πόλης. Τα λαχανικά τα οποία ελπίζουν να μπορέσουν να καλλιεργήσουν είναι τα μόνα τρόφιμα τα οποία μπορούν να βρουν κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής.

1945, Νιού Μέξικο. Στο πεδίο ατομικών δοκιμών, κοντά στο Αλμαγκόρντο του Νιού Μέξικο, ο δρ. Τζ. Ρόμπερτ Οπενχάιμερ, φυσικός στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, εξετάζει το χώρο.

1955, Σκοτία. Η πριγκίπισσα Άννα και ο πρίγκιπας Κάρολος, ντυμένοι με κιλτ, στο Μπαλμόραλ, στη βασιλική εξοχική κατοικία.

1961, Ανατολικό Βερολίνο. Ένας Ανατολικογερμανός αστυφύλακας προσθέτει τούβλα στο τείχος του Βερολίνου, το οποίο πρόκειται να φτάσει τα πέντε μέτρα σε ύψος.

1963, Ρώμη, Η Σουηδή ηθοποιός Ίνγκριντ Μπέργκμαν στο ρόλο της ως η πλουσιότερη γυναίκα του κόσμου, σε μια σκηνή από την ταινία "La Vendetta della Signora" ("Η επίσκεψη").

1967, Βενετία. Οι ηθοποιοί Ρίτσαρντ Μπάρτον και Ελίζαμπεθ Τέιλορ σε χορό μεταμφιεσμένων στη Βενετία.

1971, Νέα Υόρκη. Η εξέγερση στις φυλακές υψίστης ασφαλείας Attica, στην πολιτεία της Νέας Υόρκης, αφήνει πίσω της 43 νεκρούς σε διάστημα τεσσάρων ημερών κατά τις οποίες κρατούμενοι έπιασαν φύλακες και τους κράτησαν ως ομήρους.

1974. Ο δικηγόρος Αλέξανδρος Λυκουρέζος καταθέτει μήνυση κατά των πρωτεργατών της Απριλιανής Χούντας, παρέχοντας τη νομική αφορμή για την ποινική δίωξή τους.

1976. Πεθαίνει στο Πεκίνο ο Μάο Τσε Τουνγκ, Κινέζος κομμουνιστής ηγέτης, ιδρυτής της Λαϊκής Δημοκρατίας της Kίνας.

1986, Λος Άντζελες. Μέλη του αρχικού καστ της τηλεοπτικής σειράς "Star Trek", ποζάρουν μαζί στη γιορτή για τα 20 χρόνια της σειράς.

2019. Πεθαίνει ο τραγουδοποιός Λαυρέντης Μαχαιρίτσας.