Βενεζουέλα: «Αυτή η ζωή μας σκοτώνει»

Γιατί;

«Σε μεγάλο βαθμό η κρίση στη χώρα είναι προϊόν της βραχυπρόθεσμης πολιτικής σκέψης στο Καράκας», γράφει στην ανάλυσή του το Stratfor. «Τα μεγάλα κέρδη από το πετρέλαιο κατά τη διάρκεια της προηγούμενης δεκαετίας» συνεχίζει, «οδήγησαν σε άκρως λαϊκίστικες πολιτικές, όπως οι επιδοτήσεις στο μαζούτ και το ηλεκτρικό, αλλά και σε τεράστιες κοινωνικές δαπάνες για την υγεία και τη στέγαση. Η διατίμηση στα τρόφιμα αποθάρρυνε την τοπική παραγωγή, αυξάνοντας την εξάρτηση της Βενεζουέλας από τις εισαγωγές [...] Με τη ραγδαία πτώση της τιμής του πετρελαίου το 2014, τα κακώς κείμενα άρχισαν να φαίνονται. Μεταξύ 2014 και 2015, τα έσοδα από τις εξαγωγές της κρατικής εταιρείας ενέργειας Petroleos de Venezuela (PDVSA) μειώθηκαν κατά 40% και η Βενεζουέλα δεν είχε άλλες επιλογές πέραν του να κόψει τις εισαγωγές για ν’ αντιμετωπίσει την κρίση».

Ο ζόφος της καθημερινότητας

Περιορισμένο συνάλλαγμα -το οποίο, επιπροσθέτως, διατίθεται για την εξυπηρέτηση του εξωτερικού χρέους- και ‘μαχαίρι’ στις εισαγωγές είχαν οδυνηρές συνέπειες: Έλλειψη βασικών ειδών διατροφής και φαρμάκων, μεγάλες διαμαρτυρίες στους δρόμους και συγκρούσεις με τις δυνάμεις ασφαλείας, λεηλασίες· τα ρεπορτάζ και οι εφιαλτικές εικόνες των διεθνών ΜΜΕ από δημόσια νοσοκομεία σε αποσύνθεση, οι ατέλειωτες ουρές ανθρώπων έξω από τα σούπερ μάρκετ, το εκρηκτικό κοκτέιλ της οργής και της απόγνωσης -είναι σημάδια μιας κοινωνίας στο όριο· «αυτή η ζωή μας σκοτώνει», λέει ένας κάτοικος του Καράκας στο CNN, συνοψίζοντας, σε λίγες λέξεις, το ζόφο της καθημερινότητας.

Οργισμένες διαμαρτυρίες υποστηρικτών της αντιπολίτευσης στο Καράκας - Πηγή:REUTERS/Carlos Eduardo Ramirez

Η απόλυτη εξάρτηση της Βενεζουέλας από το πετρέλαιο

Η μεγαλύτερη, ενδεχομένως, δυστυχία της Βενεζουέλας είναι η σχεδόν απόλυτη εξάρτησή της από το μαύρο χρυσό: Από αυτόν αντλεί το 95% των εσόδων της. Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΔΝΤ, τα προβλεπόμενα έσοδα για φέτος από το πετρέλαιο θα κυμανθούν μεταξύ $20-25 δισ. από $80 δισεκατομμύρια που ήταν το 2013. Η πρόβλεψη του Ταμείου είναι ότι η οικονομία θα συρρικνωθεί κατά 8% ενώ ο πληθωρισμός θ’ αυξηθεί 481% το τρέχον έτος και 1.642% το 2017. Στη μαύρη αγορά -που οι Βενεζουελάνοι, κατά κανόνα, συναλλάσσονται- ένα δολάριο ισοδυναμεί με 1.125 μπολιβάρ (το τοπικό νόμισμα)· πριν από ένα χρόνο ισοδυναμούσε με 258 μπολιβάρ.

Τρεις διαφορετικές ισοτιμίες

Η Βενεζουέλα έχει ένα περίπλοκο σύστημα επίσημης συναλλαγματικής ισοτιμίας τριών διαφορετικών επιπέδων· το πρώτο εξασφαλίζει στους έχοντες πρόσβαση φθηνότερα -δηλαδή επιδοτούμενα- δολάρια. Θεωρητικά, η συμφέρουσα αυτή κατηγορία είναι για εισαγωγές τροφίμων και φαρμάκων. Μόνο που πλείστοι όσοι ‘αετονύχηδες’ αντί να εισάγουν τα αγαθά που πρέπει και υποχρεούνται, πλαστογραφούν τιμολόγια και διαθέτουν τα επιδοτούμενα δολάρια τους στη μαύρη αγορά για να εξασφαλίσουν πολλαπλάσιο κέρδος. Ουδόλως τους απασχολεί εάν τα ράφια των σούπερ μάρκετ είναι άδεια και οι συμπολίτες τους υποφέρουν.

Οργή στους δρόμους του Καράκας και συμπλοκές με την αστυνομία - Πηγή: REUTERS/Carlos Garcia Rawlins

Η ενεργειακή κρίση

Σαν να μην ήταν αρκετά αυτά, η Βενεζουέλα πλήττεται από τη χειρότερη ξηρασία από το 1969. Τι σημαίνει αυτό; Ότι, αφής στιγμής η χώρα βασίζεται για την παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος στις υδροηλεκτρικές μονάδες, αντιμετωπίζει και ενεργειακή κρίση. Για να αποφευχθεί γενικό μπλακ άουτ, σπίτια και κτίρια ηλεκτροδοτούνται μερικές ώρες ημερησίως, η πλειοψηφία των δημοσίων υπαλλήλων εργάζεται δυο φορές την εβδομάδα, τα ρολόγια, με επίσημη απόφαση, έχουν πάει μισή ώρα μπροστά έτσι ώστε να αξιοποιείται και το τελευταίο λεπτό του φωτός της ημέρας.

Εδώ κι ένα μήνα έχουμε κυλιόμενα μπλακ άουτ. Αρχικά δεν είχαμε ρεύμα δύο ώρες το πρωί και δύο το απόγευμα, τώρα οι ώρες έχουν γίνει τέσσερις συνεχόμενες. Δεν γίνεται να συνεχίσουμε να ζούμε έτσι. Αξίζουμε καλύτερα εμείς οι Βενεζουελάνοι. -Γκουστάβο Ντιάζ, κάτοικος Καράκας - Πηγή: CNN

Ο Νικολάς Μαδούρο και η «φωλιά των σκορπιών»

Ο Μαδούρο -ο Πρόεδρος της χώρας και διάδοχος του Τσάβες δίχως, όμως, την ακτινοβολία εκείνου- ‘καταριέται’ τον καιρό και το φαινόμενο Ελ Νίνιο για την εφιαλτική ξηρασία. Η αντιπολίτευση, πάλι, λέει πως η ευθύνη είναι όλη δική του για τις επενδύσεις στις υποδομές που δεν έκανε και τον καταγγέλλει για κακοδιαχείριση και διαφθορά.

Τα δύο τρίτα των Βενεζουελάνων -δείχνουν σφυγμομετρήσεις- θέλουν ο Νικολάς Μαδούρο να απαλλαγεί των καθηκόντων του. Ό,τι, δηλαδή, και η αντιπολίτευση η οποία ελέγχει την Εθνοσυνέλευση και ζητά να ξεκινήσει διαδικασία διεξαγωγής δημοψηφίσματος για προεδρικές εκλογές εντός του έτους. Κάνοντας λόγο για επιβουλές και συνωμοσίες εκείνος, κήρυξε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης για 60 ημέρες με δυνατότητα επέκτασης και στο 2017, έδωσε υπερεξουσίες στον εαυτό του και διέταξε στρατιωτικά γυμνάσια.

«Το μέλλον του είναι ζοφερό», γράφουν οι Financial Times. Προσθέτουν ότι «η δημοτικότητά του έχει καταβαραθρωθεί στο 26% ενώ υπάρχουν επίμονες φήμες για παλατιανό πραξικόπημα και δυσφορία στις τάξεις μεσαίου επιπέδου αξιωματικών του στρατού» και υπογραμμίζουν: «Όλα είναι πιθανά στη γεμάτη διαφθορά και ειδικά συμφέροντα φωλιά των σκορπιών της διεύθυνσης εσωτερικών υποθέσεων».

Διαδηλωτής της αντιπολίτευσης προσφέρει λουλούδι σε γυναίκα μέλος των δυνάμεων ασφαλείας - Πηγή: REUTERS/Carlos Eduardo Ramirez