Σαν σήμερα: Η 30η Αυγούστου στην Ιστορία - Τι γιορτάζουν οι Τούρκοι στις 30 Αυγούστου;

Στις 30 Αυγούστου 1797 γεννήθηκε η Μαίρη Σέλλεϋ, Αγγλίδα συγγραφέας του Φρανκενστάιν. Το 1912 ο Έντουαρντ Πάρσελ, Αμερικανός φυσικός, τον οποίον θα ξέρατε εάν προσέχατε στη Φυσική.

Στις 30 Αυγούστου η Τουρκία γιορτάζει την «Ημέρα της Νίκης», με την οποία τιμάται η νίκη του τουρκικού στρατού επί των ελληνικών δυνάμεων στη μάχη που διεξήχθη στις 30 Αυγούστου του 1922 στο Ντουμπλουπινάρ, κοντά στο Αφιόν Καραχισάρ της Μικράς Ασίας, με συντρηπτική ήττα του ελληνικού στρατού· αυτονόητο: αν είχαμε κερδίσει θα γιορτάζαμε εμείς και πιθανώς πολύ περισσότερα από μια απλή στρατιωτική επιτυχία.

Το τέλος ενός κόσμου, η γέννηση ενός νέου

Η μάχη αυτή έγραψε το στρατιωτικό επίλογο της Μικρασιατικής Εκστρατείας, καθώς πλέον οι ελληνικές δυνάμεις αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν σχεδόν ατάκτως προς τα μικρασιατικά παράλια, καταδιωκόμενες από τα στρατεύματα του στρατηγού Κεμάλ.

Ουσιαστικά, από την Άνοιξη του 1921 ο πόλεμος στη Μικρά Ασία ήταν κάτι πολύ παραπάνω από μια απλή διαδικασία κατάκτησης εδαφών. Ήταν η διαπάλη ανάμεσα στην Ελλάδα που προσπαθούσε να γίνει «μεγάλη ξανά» και την Τουρκία που αποκτούσε εθνική συνείδηση και συνοχή και προσπαθούσε να γίνει κράτος.

Όλα αυτά πάνω στο πτώμα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, το οποίο επιβουλεύονταν άπαντες, από τους ίδιους τους Τούρκους, τους Έλληνες και φυσικά τις μεγάλες δυνάμεις της εποχής.

Την άνοιξη του 1921, ο ελληνικός στρατός αποφάσισε προέλαση προς την Άγκυρα με στόχο να εξαλείψει την ολοένα αυξανόμενη απειλή της ανερχόμενης δύναμης των Νεότουρκων. Υπό την ηγεσία του Μουσταφά Κεμάλ -αργότερα Ατατούρκ- οι Νεότουρκοι συντάσσονταν σε τακτικό στρατό, όσο παράλληλα επιδίδονταν σε πόλεμο φθοράς εξαντλώντας τις ήδη καταπονημένες από την εκστρατεία και τον Α' Παγκόσμιο ελληνικές δυνάμεις.

Θα μπορούσαμε να έχουμε κερδίσει αυτόν τον πόλεμο; Υπάρχει πάντα η πιθανότητα να είχαν εξελιχθεί τα πράγματα διαφορετικά, είναι όμως λίαν αμφίβολο.

Ο ελληνικός στρατός απλώθηκε υπερβολικά σε σχέση με τις επιχειρησιακές δυνατότητές του, ενώ η γραμμή ανεφοδιασμού και επικοινωνίας με τα μετόπισθεν γινόταν όλο και πιο επισφαλής και δυσχερής. Ήταν, όπως υποστηρίζουν πολλοί αναλυτές και ιστορικοί, στρατηγικά μια «αποστολή αυτοκτονίας».

Από τον Σεπτέμβριο του 1921 ο κύριος όγκος των ελληνικών δυνάμεων είχε συγκεντρωθεί σε μια γραμμή στο Εσκί-Σεχίρ και το Αφιόν-Καραχισάρ, χωρίς όμως να πετύχει σημαντικές νίκες.

Από τους 177.000 Έλληνες στρατιώτες, μόνο οι 70.000 ήταν μάχιμοι στην πρώτη γραμμή ενώ οι υπόλοιποι απασχολούνταν σε διοικητικές υπηρεσίες, φρουρές συγκοινωνιακών γραμμών, σταθμῶν, αποθηκών, νοσοκομείων, λιμανιών, αποσπάσματα καταδίωξης ατάκτων, ληστών κ.λπ.

Σε όλα αυτά ήλθε να προστεθεί και η μεταστροφή των μεγάλων δυνάμεων, που δεν συμπαθούσαν τον Κωνσταντίνο Α' και η μυστική συμφωνία του Κεμάλ με τους Γάλλους (Συνθήκη της Αγκύρας) η οποία ακύρωσε τη συνθήκη των Σεβρών, ενώ παράλληλα οι Γάλλοι εγκατέλειψαν την Κιλικία αφήνοντας άφθονο πολεμικό υλικό στα χέρια των Τούρκων.

Στις 26 Αυγούστου ο Μουσταφά Κεμάλ ηγήθηκε της επίθεσης στην κοιλάδα του Αφιόν Καραχισάρ με το σύνθημα «Στόχος μας η Μεσόγειος». Την επόμενη ημέρα το στράτευμα των 23.000 Τούρκων είχε καταφέρει να απωθήσει τους 16.000 Έλληνες των Α’ και Γ’ Σωμάτων Στρατού.

Τέσσερις ημέρες μετά, στις 30 Αυγούστου ο ελληνικός στρατός ηττήθηκε στο Ντουμλούπιναρ και η υποχώρησή του συνεχίστηκε ως τις 9 Σεπτεμβρίου (όλες οι ημερομηνίες με το Παλαιό Ημερολόγιο), ημέρα που οι Τούρκοι μπήκαν τελικά στη Σμύρνη.

Κάθε χρόνο στις 30 Αυγούστου η «Ημέρα της Νίκης» γιορτάζεται με μεγάλη επισημότητα και πλήθος εκδηλώσεων, με αποκορύφωμα τις στρατιωτικές παρελάσεις που διεξάγονται σε πολλές πόλεις της Τουρκίας.

Σε κάθε γωνιά της χώρας πραγματοποιούνται μεγαλοπρεπείς τελετές με τιμώμενο πρόσωπο τον ιδρυτή της Τουρκικής Δημοκρατίας, Μουσταφά Κεμάλ και ύμνους προς τις τουρκικές ένοπλες δυνάμεις.

Παραδοσιακά, ο πιο επιβλητικός εορτασμός γίνεται στην Άγκυρα, αλλά η πιο μεγάλη παρέλαση γίνεται στην παραλιακή ζώνη της Σμύρνης, όπου αναπαρίσταται η κατάληψη της πόλης από τους Τούρκους στις 9 Σεπτεμβρίου με αναπαραστάσεις της εισόδου σε αυτήν των κεμαλικών στρατευμάτων.

Η 30η Αυγούστου στην Ιστορία

1922 (Παλαιό Ημερολόγιο). Η τελευταία μάχη της Μικρασιατικής Εκστρατείας στο Ντουμπλουπινάρ, κοντά στο Αφιόν Καραχισάρ, με ήττα των ελληνικών δυνάμεων. Καταρρέει το μέτωπο και αρχίζει η άτακτη υποχώρηση που καταλήγει στην καταστροφή της Σμύρνης.

1941, Λένινγκραντ. Γερμανοί στρατιώτες στα σοβιετικά χαρακώματα που κατέλαβαν σε θέσεις κοντά στο Λένινγκραντ, το οποίο ήδη πολιορκείται.

1945, Τόκιο. Ο στρατηγός Ντάγκλας ΜακΆρθουρ φτάνει στο Τόκιο και απαντά σε ερωτήσεις των δημοσιογράφων.

1956, Παρίσι. Η ηθοποιός Όντρεϊ Χέπμπορν, στο Παρίσι, όπου γυρίζει την ταινία "Love in the Afternoon".

1959, Νέα Υόρκη. Ο Ζκ Ιβ Κουστό με τη σύζυγό του Σιμόν και το σκυλάκι τους, πάνω στο ωκεανογραφικό σκάφος Καλυψώ, στο λιμάνι της Νέας Υόρκης.

1963, Αβάνα. Ο Κουβανός Πρωθυπουργός Φιντέλ Κάστρο παίζει πινγκ πονγκ με Αμερικανούς φοιτητές, οι οποίοι αψήφισαν την απαγόρευση του υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ και ταξίδεψαν στην Κούβα. Ο Κάστρο είπε ότι θα παραχωρούσε την Πρωθυπουργία σε όποιον κατάφερνε να τον νικήσει στο παιχνίδι. Κανείς δεν τα κατάφερε όμως...

1972, Νέα Υόρκη. Ο Τζον Λένον στη σκηνή, κατά τη διάρκεια του "One To One", μιας φιλανθρωπικής συναυλίας για τα παιδιά με ειδικές ανάγκες, στο Μάντισον Σκουέαρ Γκάρντεν της Νέας Υόρκης.

1977, Λος Άντζελες. Η Ολίβια Νιούτον Τζον προετοιμάζεται για το ρόλο της στην ταινία "Grease". Η Νιούτον Τζον θα παίξει μαζί με τον Τζον Τραβόλτα.

1987, Καναδάς. Ο Καναδός δρομέας Μπεν Τζόνσον (δεξιά), τερματίζει πρώτος στην κούρσα των 100 μέτρων, στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Στίβου της Ρώμης. Κέρδισε τον Αμερικανό Καρλ Λιούις (στο κέντρο) και τον επίσης Αμερικανό Λι ΜακΡέι.

1992, Βέλγιο. Ο Γερμανός Πρωταθλητής της Φόρμουλα 1, Μάικλ Σουμάχερ πανηγυρίζει στο πόντιουμ. Πίσω του, ο νέος Πρωταθλητής, Νάιτζελ Μάνσελ από τη Μεγάλη Βρετανία. Η σεζόν είναι η τελευταία του Σουμάχερ, ο οποίος υπήρξε επτά φορές παγκόσμιος Πρωταθλητής.

1993, Αριζόνα. Ένα ζευγάρι στέκεται μπροστά από το ερειπωμένο του σπίτι, σε ένα φαράγγι της Αριζόνα. Οι ίδιοι, όπως και εκατοντάδες άλλοι Ινδιάνοι Ναβάχο βρίσκονται σε διαμάχη για τη γη τους, με τη γειτονική φυλή των Χόπι. Έως ότου λυθεί η διαμάχη, ένας ομοσπονδιακός νόμος τούς απαγορεύει να κάνουν οποιαδήποτε επισκευή ή βελτίωση στα σπίτια τους εάν δεν δώσουν άδεια και οι δύο φυλές. Πολλά από τα σπίτια στον καταυλισμό είναι χωρίς τρεχούμενο νερό και ηλεκτρικό ρεύμα.

1995, έξω από το Σαράγιεβο. Μια Σέρβα στέκεται στα ερείπια του σπιτιού της το οποίο καταστράφηκε από βομβαρδιστικά του ΝΑΤΟ. Δεκάδες βομβαρδιστικά, από χώρες του ΝΑΤΟ βομβάρδισαν σέρβικες θέσεις γύρω από το Σαράγιεβο, στη μεγαλύτερη αεροπορική επιδρομή στην ιστορία της συμμαχίας.

2005, Νέα Ορλεάνη. Το κέντρο της Νέας Ορλεάνης βρίσκεται κάτω από τα νερά, μετά το φονικό πέρασμα του τυφώνα Κατρίνα. Η στάθμη των νερών εξακολουθεί να ανεβαίνει, ενώ τα καταστήματα της πόλης βρίσκονται στο έλεος του πλιάτσικου.