Σαν σήμερα: Η 24η Αυγούστου στην Ιστορία - «Όταν λέμε ισόβια, εννοούμε (σχεδόν) ισόβια»

Στις 24 Αυγούστου 1899 γεννήθηκε ο Αργεντίνος συγγραφέας Χόρχε Λουίς Μπόρχες, μαζί με τον Κολομβιανό Γκαμπριέλ Γκαρσία Μαρκές, τα απόλυτα must της λατινοαμερικανικής λογοτεχνίας.

Το 1929 γεννιέται ο Γιάσερ Αραφάτ, ο άνθρωπος που -μας αρέσει, δεν μας αρέσει- πήρε επάνω του τον αγώνα των Παλαιστινίων για να αποκτήσουν πατρίδα.

Το 1948 ήρθε στον κόσμο ο Ζαν Μισέλ Ζαρ, ο Γάλλος συνθέτης που πήρε την ηλεκτρονική μουσική και την εκτόξευσε στο σύγχρονο κόσμο.

Στις 24 Αυγούστου του 79, η Πομπηία γνώρισε την οργή του Βεζούβιου. Το ηφαίστειο, όπως και εκείνο της Σαντορίνης, φρόντισε να διατηρήσει εν πολλοίς ανέγγιχτη την πόλη, δίνοντάς μας μια σπάνια ευκαιρία να «ταξιδέψουμε» 2.000 χρόνια στο παρελθόν.

Το 1975, στην Αθήνα συνέβη κάτι εντελώς τοπικού ενδιαφέροντος: Το Πενταμελές Εφετείο Αθηνών, με πρόεδρο τον Ιωάννη Ντεγιάννη, ανακοίνωσε την απόφασή του στη δίκη των πρωταιτίων του πραξικοπήματος της 21ης Απριλίου και της φρικαλέας επταετίας που ακολούθησε.

Μια πολύ σύντομη δίκη

Παραδόξως -ή και όχι τόσο- η δίκη των πρωταιτίων της χούντας κράτησε ελάχιστα: Μόλις ένα μήνα. Δειξήχθη στις φυλακές του Κορυδαλλού, όπου και εκρατούντο και στο εδώλιο κάθισαν 24 άνθρωποι, όλοι τους απόστρατοι αξιωματικοί.

Ανάμεσά τους, ο Γεώργιος Παπαδόπουλος. Η δίκη ξεκίνησε με το διάλογο ανάμεσα στον ίδιον και τον Ντεγιάννη: «Τι δουλειά κάνετε;», ρώτησε ο δικαστής το δικτάτορα.

«Εν αποστρατεία ταξίαρχος», απάντησε εκείνος.

Όταν ο Ντεγιάννης ρώτησε τον Παττακό που μένει, εκείνος απάντησε ειρωνικά: «Στον Κορυδαλλό»...

Ο Ντεγιάννης του είπε ότι ζητείται η πολιτική κατοικία, «εκτός κι αν τη δέχεστε ως εθελοντική σας κατοικία αυτή», συπλήρωσε. Οι ειρωνίες του Παττακού συνεχίστηκαν σε όλη τη δίκη.

Οι πραξικοπηματίες βρέθηκαν στο εδώλιο μετά από μήνυση που κατέθεσαν σε βάρος τους πέντε δικηγόροι: ο Ευάγγελος Γιαννόπουλος, ο Γρηγόρης Κασιμάτης, ο Φοίβος Κούτσικας, ο Κωνσταντίνος Αναγνωστάκης και ο Αλέξανδρος Λυκουρέζος. Νωρίτερα και για περίπου ένα χρόνο, οι πραξικοπηματίες ήταν ελεύθεροι ή σε κατ΄οίκον περιορισμό, όπως ο Γεώργιος Παπαδόπουλος.

Στη δίκη κλήθηκαν 65 μάρτυρες. Ανάμεσά τους ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος, ο Ανδρέας Παπανδρέου, ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, ο Γεώργιος Μαύρος, ο Γεώργιος Ράλλης, ο Χαρίλαος Φλωράκης και ο Ηλίας Ηλίου.

Όταν ολοκληρώθηκαν οι καταθέσεις απαγγέλθηκαν οι κατηγορίες που αφορούσαν την εσχάτη προδοσία και τη στάση. Κανένας από τους κατηγορουμένους δεν αποδέχθηκε τις κατηγορίες.

Στις 24 Αυγούστου 1975 το δικαστήριο ανακοίνωσε την ετυμηγορία του και τις ποινές στους κατηγορούμενους.

Στους Γεώργιο Παπαδόπουλο, Στυλιανό Παττακό και Νικόλαο Μακαρέζο, επιβλήθηκε θανατική ποινή για την κατηγορία περί στάσης στρατιωτικών και ισόβια κάθειρξη για εσχάτη προδοσία.

Στους Δημήτριο Ιωαννίδη, Γρηγόριο Σπαντιδάκη, Γεώργιο Ζωιτάκη, Ιωάννη Λαδά, Μιχαήλ Ρουφογάλη, Κωνσταντίνο Παπαδόπουλο, Αντώνιο Λέκκα και Μιχαήλ Μπαλόπουλο, επιβλήθηκαν δέκα χρόνια κάθειρξη για στάση και πέντε χρόνια στέρηση πολιτικών δικαιωμάτων, ενώ για την κατηγορία της εσχάτης προδοσίας καταδικάστηκαν σε ισόβια κάθειρξη.

Πόσο ισόβια ήταν, τελικά, αυτά τα ισόβια;

Την ίδια μέρα, με απόφαση της κυβέρνησης Καραμανλή η θανατική ποινή μετατράπηκε σε ισόβια. Οι αντιδράσεις ήταν σφοδρές σε όλο το φάσμα του πολιτικού κόσμου. Τότε ο Κωνσταντίνος Καραμανλής είπε την περίφημη φράση: «Όταν λέμε ισόβια, εννοούμε ισόβια».

Πόσο ισόβια ήταν, όμως, αυτά;

Ως φυλακισμένος άφησε την τελευταία του πνοή ο Γεώργιος Παπαδόπουλος στο νοσοκομείο όπου πέθανε από καρκίνο του προστάτη, αρνούμενος να επικαλεστεί ανήκεστο βλάβη και να επιστρέψει σπίτι του.

Στη φυλακή πέθαναν οι Δημήτριος Ιωαννίδης, Μιχαήλ Ρουφογάλης, Κωνσταντίνος Παπαδόπουλος (αδελφός του Γ. Παπαδόπουλου), Δημήτρης Μπαλόπουλος, Νικόλαος Ντερτιλής και ο Οδυσσέας Αγγελής που αυτοκτόνησε στο κελί του.

Στο σπίτι τους, όπου κατάφεραν να επιστρέψουν κάνοντας χρήση των διατάξεων του Ποινικού Κώδικα περί ανηκέστου βλάβης, πέθαναν οι Ν. Μακαρέζος, Ι. Λαδάς, Γρ. Σπαντιδάκης, Γ. Ζωιτάκης, Α. Λέκκας, Ν. Γκαντώνας, Στ. Καραμπέρης.

Στο σπίτι του, που τελικά ήταν στα Πατήσια, πέθανε σε ηλικία 104 χρονών ο Στυλιανός Παττακός.

Η 24η Αυγούστου στην Ιστορία

79. Εκρήγνυται ο Βεζούβιος, θάβοντας κάτω από τη λάβα τις πόλεις Πομπηία και Ηράκλεια.

1899. Γεννιέται ο Χόρχε Λουίς Μπόρχες, Αργεντινός ποιητής, διηγηματογράφος και δοκιμιογράφος, από τους σημαντικότερους λογοτέχνες του 20ου αιώνα.

1949. Ο Πάμπλο Πικάσο δουλεύει ένα έργο του με πηλό στο Βαλορί της Νότιας Γαλλίας, όπου μένει μόνιμα.

1966, Νέα Υόρκη. Το Μάντισον Σκουέαρ Γκάρντεν υπό κατασκευή.

1970, Λονδίνο. Ο Βρετανός ηθοποιός Πίτερ Σέλερς και η 23χρονη Μιράντα Κουόρι φεύγουν από το Δημαρχείο μετά το γάμο τους.

1975. Το Πενταμελές Εφετείο Αθηνών, με πρόεδρο τον Ιωάννη Ντεγιάννη, εκδίδει την απόφασή του στη δίκη των πρωταιτίων της 21ης Απριλίου. Καταδικάζονται σε θάνατο οι Γεώργιος Παπαδόπουλος, Στυλιανός Παττακός και Νικόλαος Μακαρέζος. Την ίδια μέρα, η κυβέρνηση Κωνσταντίνου Καραμανλή μετατρέπει τις θανατικές ποινές σε ισόβια.

1981, Φλόριντα. Οι Rolling Stones παίζουν σε ένα κατάμεστο στάδιο.

1983, Γέλοουστοουν. Για μια ακόμη χρονιά οι δασικές πυρκαγιές καταστρέφουν μέρος του Εθνικού Πάρκου Γέλοουστόουν στις ΗΠΑ. Μέσα σε μια 20ετία έχουν καταστρέψει το 36% του πάρκου.

1992, Ροστόκ. Στη Γερμανική πόλη ξεσπούν σφοδρά επεισόδια ανάμεσα σε αστυνομικούς και μέλη ακροδεξιών οργανώσεων, όταν οι δεύτεροι βάζουν φωτιά σε εγκαταλελειμμένο άσυλο προσφύγων.

2006. Ο Πλούτωνας “εξορίζεται” οριστικά από το ηλιακό μας σύστημα, καθώς η Διεθνής Ένωση Αστρονομίας τού αφαιρεί το στάτους του πλανήτη.

2007, Ηλεία. Ξεσπάει πυρκαγιά στη δασική περιοχή της Ζαχάρως Ηλείας, χωρίς κανείς να μπορεί αρχικά να αντιληφθεί την τραγωδία που θα ακολουθούσε τις επόμενες ημέρες με απολογισμό 49 νεκρούς, χιλιάδες στρέμματα δασικής έκστασης καμμένα και πολλά αναπάντητα ερωτήματα.

2011. Η Apple ανακοινώνει ότι ο Στιβ Τζομπς παραιτήθηκε από τη θέση του CEO της εταιρίας, την οποία αναλαμβάνει ο Τιμ Κουκ.