Σαν σήμερα: Η 17η Αυγούστου στην Ιστορία - Γερμανοί και Ταγματασφαλίτες στο Μπλόκο της Κοκκινιάς

Στις 17 Αυγούστου 1943 γεννήθηκε ο Ρόμπερτ Ντε Νίρο, ίσως ο σπουδαιότερος ηθοποιός της γενιάς του και σίγουρα ένας από τους σπουδαιότερους όλων των εποχών.

Την ίδια ημέρα, το 1960 ο Σον Πεν, σημαντικότατος επίσης και μάλλον υποτιμημένος τόσο ως ηθοποιός όσο και ωε σκηνοθέτης. Το 1977 ήρθε στον κόσμο ο άνθρωπος που απέδειξε ότι για να παίζεις τρομερή μπάλα δεν χρειάζεται να είσαι ούτε κοντός ούτε ιδιαίτερα σωματώδης, ο Γάλλος ποδοσφαιριστής Τιερί Ανρί.

Το 1987 πέθανε στα 93 του, ο Ρούντολφ Ες, ο καταδικασμένος για εγκλήματα πολέμου Ναζί, για τον οποίον έμειναν ανοιχτές επί χρόνια οι φυλακές στο Σπαντάου, όπου ήταν ο μοναδικός ένοικος.

Στις 17 Αυγούστου 1944, οι κάτοικοι της Νίκαιας στον Πειραιά, πήραν μια αξέχαστη γεύση από το πόσο αδιανόητα σκληροί ήταν οι Γερμανοί ως κατακτητές.

Λίγο πριν την απελευθέρωση

Ένα από τα στοιχεία που κάνει ακόμη πιο αδιανόητο το έγκλημα της Κοκκινιάς είναι το γεγονός ότι συνέβη ενώ οι Γερμανοί έχαναν πλέον καταφανώς τον πόλεμο και η αποχώρησή τους από την Ελλάδα ήταν θέμα χρόνου.

Αποφάσισαν, όμως, να αφήσουν πίσω τους μερικούς ακόμη σφαγιασμένους.

Γύρω στις 3 τα ξημερώματα της Πέμπτης 17 Αυγούστου 1944, μηχανοκίνητα τμήματα του Γερμανικού Στρατού μαζί με 500 βαριά οπλισμένους Γερμανούς και 2000 Έλληνες ταγματασφαλίτες εισέβαλαν στη Νίκαια, από την περιοχή της Πέτρου Ράλλη, στο ύψος του Γ' Νεκροταφείου, και από το Περιβολάκι (Πλατεία Δαβάκη) και την περικύκλωσαν.

Τις πρώτες πρωινές ώρες, οι ταγματασφαλίτες απαίτησαν από τους άνδρες, ηλικίας 14 έως 60 ετών, να συγκεντρωθούν στην κεντρική πλατεία για να ελεγχθούν. Τότε, οι Γερμανοί εισέβαλαν στα σπίτια και όσους εντόπιζαν μέσα σ' αυτά ή στις γύρω γειτονιές, τους εκτελούσαν επί τόπου.

Έπειτα από μερικές ώρες, περίπου 20.000 Κοκκινιώτες βρίσκονταν στην πλατεία και εκεί ντόπιοι δωσίλογοι, φορώντας κουκούλες για να μην αναγνωρίζονται, ξεκίνησαν να υποδεικνύουν στους Ναζί τους κατοίκους της Κοκκινιάς που είχαν σχέση με το ΕΑΜ.

Αυτοί οδηγούνταν στη Μάντρα της Κοκκινιά και με την κατηγορία ότι ήταν κομμουνιστές εκτελούνταν ομαδικά. Ταυτόχρονα με τις ομαδικές εκτελέσεις, οι Γερμανοί λεηλάτησαν και έκαψαν σπίτια.

Στο τέλος της ημέρας, περίπου 350 πτώματα θάφτηκαν στο Γ' Νεκροταφείο ενώ, περίπου 8.000 Κοκκινιώτες οδηγήθηκαν ως όμηροι στο στρατόπεδο Χαϊδαρίου ή εστάλησαν στα ναζιστικά στρατόπεδα για καταναγκαστική εργασία.

Το ΕΑΜ κήρυξε την πανεθνική απεργία της «Εθνικής Σωτηρίας» με σκοπό να αποτραπεί η αποστολή των ομήρων στα ναζιστικά στρατόπεδα, στις 24 Αυγούστου, την οποία και χτύπησαν τα Ευζωνικά Τάγματα, με δεκάδες νεκρούς στη νότια Αθήνα.

Ως τα τέλη Αυγούστου, έγιναν πολλές εκτελέσεις, από τα Τάγματα, στο Κουκάκι, την Καλλιθέα και τον Ταύρο.

Η δίκη του τρόμου

Μετά την απελευθέρωση, η ηγεσία των Ταγμάτων Ασφαλείας, συμπεριλαμβανομένων του διοικητή του ευζωνικού τάγματος, Ιωάννη Πλυντζανόπουλου, και των σημαντικότερων συνεργατών του, δικάστηκε για συμμετοχή σε περίπου 30 μπλόκα.

Οι δημοκρατικές εφημερίδες της εποχής έγραφαν για την παρουσία «οπαδών της δεξιάς» στο ακροατήριο και το φόβο που είχαν οι μάρτυρες κατηγορίας, όπως στρατιώτες, οι οποίοι κατέθεταν συνοδευόμενοι από τη στρατονομία.

Η δίκη για το μπλόκο της Κοκκινιάς επικεντρώθηκε στο αν ο Πλυτζανόπουλος είχε πυροβολήσει έναν συλληφθέντα, που αντιδρούσε στον απαγχονισμό του, και δεν ασχολήθηκε καθόλου με την κατηγορία για «πράξεις βίας εν συμπράξει μετά των οργάνων των αρχών κατοχής εις βάρος Ελλήνων, ένεκα της δράσεώς των κατά του εχθρού».

Ο εισαγγελέας πρότεινε την ενοχή ενός κατηγορούμενου, που δρούσε στο μπλόκο ως καταδότης, χωρίς να φοράει κουκούλα.

Τελικά, όλοι οι κατηγορούμενοι κηρύχθηκαν αθώοι, το Μάρτιο του 1947 και ο Τύπος της εποχής έκανε μόνο μερικές ασήμαντες αναφορές στην απόφαση.

Άλλο ένα ατιμώρητο έγκλημα.

Η 17η Αυγούστου στην Ιστορία

1936, Πεκίνο. Οι κάτοικοι του Πεκίνου παρακολουθούν καθώς τα ιαπωνικά τεθωρακισμένα μπαίνουν στην πόλη.

1943, Νέα Υόρκη. Γεννιέται ο Ρόμπερτ Άντονι Ντε Νίρο, Αμερικανός ηθοποιός και σκηνοθέτης.

1944, Νίκαια. Γερμανικά στρατεύματα και Έλληνες ταγματασφαλίτες προβαίνουν σε εμπρησμούς σπιτιών και ομαδικές εκτελέσεις, ως αντίποινα για τη Μάχη της Κοκκινιάς που είχε προηγηθεί. Στον τόπο των εκτελέσεων έχει δημιουργηθεί το Μουσείο της Μάντρας του Μπλόκου Κοκκινιάς.

1947, Λος Άντζελες. Νεαροί θαυμαστές κοιτάζουν τη Λάσι (το κόλεϊ) και την Άστα, δύο από τα διασημότερα ζώα στην ιστορία της showbiz.

1953, Τεχεράνη. Το πλήθος, οπαδοί του Προέδρου Μοχάμετ Μοσαντέχ, οπλισμένοι με μακριά ραβδιά γκρεμίζουν ένα άγαλμα του Σάχη Ρεζά Παχλεβί.

1955, Β. Καρολίνα. Ένα σπίτι, το οποίο έχει ήδη υποστεί μεγάλες ζημιές από τον τυφώνα Κόνι, δέχεται λίγες μέρες αργότερα και την επίσκεψη του τυφώνα Νταιάν, καθώς τα φαινόμενα χτυπούν απανωτά τις Ηνωμένες Πολιτείες.

1960, Γαλλία. Η Γαλλίδα ηθοποιός Μπριζίτ Μπαρντό ξεκουράζεται, στα στούντιο της Βουλώνης, σε ένα διάλειμμα από τα γυρίσματα της νέας της ταινίας.

1969, Λουιζιάνα. Ο 16χρονος Γκλεν Λακόμπ κάθεται με το κεφάλι σκυμμένο στα ερείπια του σπιτιού του, στο Μπούρας της Λουιζιάνα. τέσσερις μέρες μετά το πέρασμα του τυφώνα Καμίλ από τις ακτές του Κόλπου του Μεξικού.

1971, Μπέλφαστ. Γυναίκες περπατούν ανάμεσα στα ερείπια, στη Λεωφόρο Φάρινγκτον, στο Μπέλφαστ. Στη φωτογραφία φαίνεται μια σειρά από σπίτια που έχουν καεί από τους ίδιους τους τους κατοίκους, οι οποίοι έφυγαν από αυτά καθώς η βία συνεχίζεται ανεξέλεγκτη στη Β. Ιρλανδία.

1974, Κύπρος. Βρετανοί στρατιώτες έχουν πάρει θέσεις μάχης, στη Δεκέλεια, κοντά στην Αμμόχωστο.

1977, Μέμφις. Εκατοντάδες άνθρωποι περιμένουν έξω από το σπίτι του Έλβις Πρίσλεϊ στο Μέμφις του Τενεσί, για να μπουν μέσα και να δουν το νεκρό σώμα του τραγουδιστή.

1985, Μαλιμπού. Η τραγουδίστρια Μαντόνα και ο ηθοποιός Σον Πεν (επάνω αριστερά στο μπαλκόνι), στο γάμο τους στο Μαλιμπού της Καλιφόρνια.

1987, Σπαντάου. Ακροδεξιοί διαδηλωτές χαιρετούν ναζιστικά και κρατούν σημαίες του Ράιχ έξω από τη φυλακή του Σπαντάου στο Βερολίνο, όπου πέθανε -σε ηλικία 93 ετών- ο Ρούντολφ Ες.

1998, Ουάσινγκτον. Ο Αμερικανός Πρόεδρος Μπιλ Κλίντον, στο Λευκό Οίκο, πριν απευθυνθεί στο έθνος για το σκάνδαλο της «ανάρμοστης» σχέσης του με τη Μόνικα Λεβίνσκι.

1999, Τουρκία. Σεισμός, με επίκεντρο στην πόλη Ιζμίτ, πρωτεύουσα της επαρχίας του Κοτζαελί, με μέγεθος 7,6 Ρίχτερ και διάρκεια 37 δευτερόλεπτα, έχει ως συνέπεια να χάσουν τη ζωή τους περισσότεροι από δέκα χιλιάδες άνθρωποι, ενώ χιλιάδες ήταν και οι τραυματίες. Τεράστιες ήταν οι καταστροφές και σε σπίτια, δημόσια κτίρια και υποδομές.