Εμπόριο οργάνων στη Συρία: Η αθέατη πλευρά του πολέμου

Όπως λέει ο Χουσεΐν Νοφάλ, επικεφαλής της Ιατροδικαστικής Υπηρεσίας της Δαμασκού, στη σύμπραξη ερευνητών δημοσιογράφων υπό την ομπρέλα του Syrian Independent Media Group, το εμπόριο οργάνων ανθεί στις παραμεθόριες περιοχές της χώρας καθώς και στα προσφυγικά στρατόπεδα της Τουρκίας και του Λιβάνου. Οι τιμές -συνεχίζει- ποικίλουν ανάλογα με τη χώρα: Ένας νεφρός στοιχίζει 10.000 δολάρια στην Τουρκία, γύρω στα 3.000 στο Λίβανο και τη Συρία, 1.000 στο Ιράκ. Υπενθυμίζει περσινό δημοσίευμα της λιβανέζικης εφημερίδας As-Safir, που έχει στενούς δεσμούς με τον Άσαντ, το οποίο απεκάλυπτε δράση κυκλωμάτων ένθεν κακείθεν των συνόρων με Σύρους γιατρούς για να πωλούν, με παραποιημένα πιστοποιητικά που απέκρυπταν τη χώρα του «δότη», κερατοειδείς έναντι 7.500 δολαρίων έκαστος σε πελάτες από το εξωτερικό.

Η ιστορία του Γιασέρ

Ο 29χρονος Γιασέρ (δεν είναι το πραγματικό του όνομα) έχει ένα νεφρό. Η απόφασή του να πουλήσει τον άλλον ήταν, όπως λέει, η χειρότερη που πήρε ποτέ. Αφηγείται πώς για να γλυτώσει τον πόλεμο που μαινόταν στη γενέτειρα του, Χομς, στη δυτική Συρία, την εγκατέλειψε, αναζητώντας καταφύγιο στο Κάιρο.

«Δεν θα συγχωρήσω τον εαυτό μου γι' αυτό που έκανα», λέει ο Γιασέρ, προσθέτοντας πως, πέραν του ψυχικού τραύματος, ήδη απειλείται η λειτουργία του εναπομείναντα νεφρού του, έχει μόνιμους πόνους και οι γιατροί του επισημαίνουν πως πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικός. Πλέον ζει στην Κωνσταντινούπολη, μοιράζεται ένα διαμέρισμα με αρκετούς άλλους πρόσφυγες και εργάζεται σε κατάστημα αυτοκινήτων.

Πώς τα κυκλώματα εκμεταλλεύονται το θολό νομικό πλαίσιο στις υπό κυβερνητικό έλεγχο περιοχές της Συρίας

Αγγελίες που αναζητούν «δότες» οργάνων συναντά κανείς σε κάθε γωνιά της Δαμασκού, ως επί το πλείστον, όμως, δίπλα σε νοσοκομεία. Το κείμενο είναι πάνω-κάτω το ίδιο, υπογραμμίζει το ρεπορτάζ του Syrian Independent Media Group, το οποίο αναπαράγεται από το διεθνές πρακτορείο ειδήσεων UPI. Για παράδειγμα:

Ασθενής χρειάζεται νεφρό επειγόντως. Ομάδα αίματος: 0+. Θα γίνει ιστολογική ανάλυση. Όσοι ενδιαφέρονται να γίνουν δωρητές παρακαλούνται να επικοινωνήσουν στο κάτωθι νούμερο.

Η δωρεά οργάνων σε συγγενείς και μη είναι νόμιμη στη Συρία. Όμως, για ν' αποκλείσουν και την παραμικρή, έστω, πιθανότητα εμπλοκής με το νόμο, τα κυκλώματα υποχρεώνουν τους «δότες» να καταθέτουν σε κατά τόπους δικαστήρια ότι δωρίζουν και δεν πουλούν τα όργανά τους. Η πρακτική ήρθε στο φως όταν συγγενείς «δοτών» που κατέληξαν μετά την επέμβαση αφαίρεσης προσέφυγαν στη δικαιοσύνη. Κατήγγειλαν κυκλώματα, γιατρούς και νοσοκομεία. Όπως λέει ο Εισαγγελέας της Δαμασκού, Αχμάντ αλ-Σαγιέντ, μεταξύ του Μαρτίου 2011 και του Σεπτεμβρίου 2015, τουλάχιστον 20 τέτοιες υποθέσεις έφτασαν στο γραφείο του. Πριν από τον πόλεμο, υπογραμμίζει, ουδέποτε είχε χειριστεί κάτι αντίστοιχο· δεν υπήρχαν κρούσματα.

Τι καταγγέλλει γιατρός σε περιοχή υπό τον έλεγχο των τζιχαντιστών

Σύμφωνα με τον χειρούργο ογκολόγο Μωχάμεντ Αουράμ (δεν είναι το πραγματικό του όνομα) εμπόριο οργάνων γίνεται συστηματικά σε περιοχές του Χαλεπίου και της Ιντλίμπ, εκεί όπου το καθεστώς της Δαμασκού δεν έχει τον έλεγχο. Τα κυκλώματα, μέσω ενός συναδέλφου του, είχαν προσεγγίσει -όπως λέει- και τον ίδιο.

Του έλεγε, επίσης, ότι υπήρχαν πολλοί υποψήφιοι αγοραστές και πως με τα χρήματα που θα κέρδιζαν θ’ αγόραζαν αναγκαία ιατρικά μηχανήματα και θα βοηθούσαν, χρηματοδοτώντας την, την εξέγερση κατά του Άσαντ.

Όπως τονίζει αρνήθηκε ενώ, στη συνέχεια, αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την πόλη του καθώς άρχισαν να τον κατηγορούν για συνεργασία με τη Δαμασκό.

Έχοντας ζήσει σε περιοχές υπό τον έλεγχο του ISIS, ο συγκεκριμένος γιατρός υποστηρίζει ότι έχει δει ουκ ολίγους νεκρούς από τους οποίους έλειπαν όργανα -κυρίως το ήπαρ και ο αριστερός νεφρός. «Υπήρξε περίπτωση, μία συγκεκριμένα, όπου έλειπε η ουροδόχος κύστη», καταλήγει.

Μπορεί, δεδομένων των συνθηκών, οι καταγγελίες του να μην είναι εφικτό να ερευνηθούν σε βάθος, υπενθυμίζουν, ωστόσο, την ανατριχιαστική αποκάλυψη, στα τέλη του 2015, του Reuters, περί ύπαρξης γνωμοδότησης, ή άλλως φετφά, των θρησκευτικών ηγετών του ISIS ότι επιτρέπεται η αφαίρεση οργάνων από αιχμαλώτους προκειμένου να σωθεί η ζωή μουσουλμάνων.