Κορωνοϊός: Δύο νέες μελέτες ταυτοποιούν το σημείο όπου ξεκίνησε η πανδημία Covid-19

Σύμφωνα με το CNNi, δύο νέες επιστημονικές μελέτες που δημοσιεύθηκαν πρόσφατα, ακολουθούν εντελώς διαφορετικές προσεγγίσεις, αλλά καταλήγουν στο ίδιο συμπέρασμα: Η αγορά θαλασσινών Χουανάν στην επαρχία Γουχάν της Κίνας πιθανολογείται ως το επίκεντρο του κορωνοϊού.

Οι μελέτες αναρτήθηκαν στο Διαδίκτυο με τη μορφή των προδημοσιεύσεων τον Φεβρουάριο, αλλά πλέον έχουν υποβληθεί σε αξιολόγηση από ομότιμους επιστήμονες και δημοσιεύθηκαν την Τρίτη (26/07) στο περιοδικό Science.

Τα ευρήματα της πρώτης μελέτης

Στην πρώτη μελέτη, επιστήμονες από όλο τον κόσμο χρησιμοποίησαν εργαλεία χαρτογράφησης και αναφορές στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για να κάνουν μια χωρική και περιβαλλοντική ανάλυση.

Σε αυτή οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι αν και οι ακριβείς συνθήκες πρόκλησης της Covid-19 παραμένουν ασαφείς, ο ιός κατά πάσα πιθανότητα ενυπήρχε σε ζώα που είχαν πωληθεί στην αγορά, στα τέλη του 2019. Τα ζώα αυτά σταβλίζονταν σε κοντινή απόσταση μεταξύ τους και ως εκ τούτου ήταν πολύ πιο επιρρεπή ως προς την ανταλλαγή μικροβίων.

Ωστόσο, η συγκεκριμένη μελέτη δεν προσδιορίζει επακριβώς ποια ζώα ενδέχεται να ήταν άρρωστα.

Κατά τα λοιπά, οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι τα πρώτα κρούσματα της Covid-19 επικεντρώθηκαν στην αγορά μεταξύ των πωλητών που πωλούσαν αυτά τα ζώα ή των ανθρώπων που ψώνιζαν από εκεί.

Επιπλέον, οι ίδιοι εξέφρασαν την εκτίμηση πως ότι υπήρχαν δύο ξεχωριστοί ιοί που κυκλοφορούσαν μεταξύ των ζώων, οι οποίοι μεταδόθηκαν στους ανθρώπους.

«Και τα οκτώ κρούσματα Covid-19 που ανιχνεύθηκαν πριν από τις 20 Δεκεμβρίου προέρχονταν από τη δυτική πλευρά της αγοράς, όπου πωλούνταν επίσης είδη θηλαστικών», αναφέρει η μελέτη. Η γειτνίαση με πέντε πάγκους που πωλούσαν ζωντανά ή πρόσφατα σφαγμένα ζώα ήταν προγνωστική για τα ανθρώπινα κρούσματα.

«Η ομαδοποίηση είναι πολύ, πολύ συγκεκριμένη», δήλωσε την Τρίτη ο υπογράφων τη μελέτη Κρίστιαν Άντερσεν, καθηγητής στο Τμήμα Ανοσολογίας και Μικροβιολογίας στο ερευνητικό κέντρο Scripps Research.

Από την πλευρά του ο δεύτερος συνυπογράφων την έρευνα και επικεφαλής του τμήματος Οικολογίας και Εξελικτικής Βιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Αριζόνα, Μάικλ Γορομπέι, τόνισε πως «το “εκπληκτικό” μοτίβο που προέκυψε από τη χαρτογράφηση αυτών των περιστατικών, ήταν πολύ σαφές».

«Οι ερευνητές χαρτογράφησαν τις πρώτες περιπτώσεις που δεν είχαν καμία σχέση με την αγορά», σημείωσε ο δρ. Γορομπέι και οι άνθρωποι αυτοί ζούσαν ή εργάζονταν σε κοντινή απόσταση από την αγορά.

«Αυτό είναι μια ένδειξη ότι ο ιός άρχισε να εξαπλώνεται σε ανθρώπους που εργάζονταν στην αγορά, αλλά στη συνέχεια άρχισε αυτή η εξάπλωση στη γύρω τοπική κοινότητα καθώς οι πωλητές πήγαιναν σε τοπικά καταστήματα και μόλυναν ανθρώπους που εργάζονταν σε αυτά», πρόσθεσε ο ίδιος.

Τα συμπεράσματα της δεύτερης μελέτης

Την ίδια ώρα, μια δεύτερη μελέτη για την προέλευση του κορωνοϊού ακολουθεί μια μοριακή προσέγγιση και φαίνεται να προσδιορίζει πότε οι πρώτες λοιμώξεις από τον ιό SARS-CoV-2 πέρασαν από τα ζώα στον άνθρωπο.

Η πρώτη εκδοχή του κορωνοϊού, όπως δείχνει η έρευνα αυτή, πιθανόν να προήλθε σε διαφορετικές μορφές (γενεαλογικές γραμμές) που οι επιστήμονες ονομάζουν Α και Β. Οι γενεαλογικές γραμμές ήταν αποτέλεσμα τουλάχιστον δύο γεγονότων μετάδοσης από διαφορετικά είδη στον άνθρωπο.

Οι ερευνητές προτείνουν ότι η πρώτη μετάδοση από ζώο σε άνθρωπο συνέβη πιθανώς γύρω στις 18 Νοεμβρίου 2019 και προήλθε από τη γραμμή Β. Βρήκαν τον τύπο της γραμμής Β μόνο σε ανθρώπους που είχαν άμεση σχέση με την αγορά της Χουανάν.

Οι συγγραφείς της μελέτης πιστεύουν ότι η γραμμή Α εισήχθη στον άνθρωπο από ένα ζώο μέσα σε εβδομάδες ή και ημέρες από τη μόλυνση από τη γραμμή Β. Η γραμμή Α βρέθηκε σε δείγματα από ανθρώπους που ζούσαν ή έμεναν κοντά στην αγορά.

«Τα ευρήματα αυτά δείχνουν ότι είναι απίθανο ο SARS-CoV-2 να κυκλοφορούσε ευρέως στους ανθρώπους πριν από τον Νοέμβριο του 2019 και καθορίζουν το στενό παράθυρο μεταξύ του πότε ο SARS-CoV-2 μεταπήδησε για πρώτη φορά στους ανθρώπους και του πότε αναφέρθηκαν τα πρώτα κρούσματα Covid-19», αναφέρει η μελέτη.

Όπως συμβαίνει και με άλλους κορωνοϊούς, η εμφάνιση του SARS-CoV-2 πιθανώς προέκυψε από πολλαπλά ζωονοτικά συμβάντα.

«Η πιθανότητα ένας τέτοιος ιός να προκύψει από δύο διαφορετικά γεγονότα είναι μικρή. Τώρα, αντιλαμβάνομαι ότι ακούγεται σαν να είπα ότι ένα γεγονός που συμβαίνει μία φορά σε μια γενιά, τελικά συνέβη δύο φορές σε σύντομο χρονικό διάστημα, και οι πανδημίες είναι πράγματι σπάνιες. Ωστόσο, όταν υπάρχουν όλες οι προϋποθέσεις - δηλαδή ένας ζωονοσογόνος ιός ικανός τόσο για ανθρώπινη μόλυνση όσο και για ανθρώπινη μετάδοση που βρίσκεται σε κοντινή απόσταση από τον άνθρωπο - τα εμπόδια για τη διασπορά έχουν μειωθεί σε τέτοιο βαθμό ώστε να αναμένονται, πιστεύουμε, πολλαπλές εμφανίσεις του», αναγνώρισε ο συνυπογράφων την έρευνα Τζόελ Βερτχάιμ, αναπληρωτής επίκουρος καθηγητής Ιατρικής στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Σαν Ντιέγκο.

Το σενάριο της διαρροής του ιού από το εργαστήριο

Από την πλευρά του, ο δρ. Άντερσεν ανέφερε πως καμία από τις δύο μελέτες δεν διαψεύδει οριστικά τη θεωρία της διαρροής στο εργαστήριο. Ωστόσο, όπως είπε, και οι δύο είναι εξαιρετικά πειστικές, σε τέτοιο βαθμό που ο ίδιος άλλαξε γνώμη για την προέλευση του ιού.

«Ήμουν κι εγώ αρκετά πεπεισμένος για τη διαρροή από το εργαστήριο, μέχρι που το ψάξαμε πολύ προσεκτικά και το εξετάσαμε ενδελεχώς. Με βάση τα δεδομένα και τις αναλύσεις που έχω κάνει την τελευταία δεκαετία για πολλούς άλλους ιούς, πείστηκα ότι στην πραγματικότητα τα δεδομένα παραπέμπουν σε αυτή τη συγκεκριμένη αγορά [ενν. της Χουανάν]», δήλωσε ο καθηγητής Άντερσεν.

Ο δρ. Γορομπέι δήλωσε ότι και ο ίδιος πίστευε ότι η διαρροή του ιού από το εργαστήριο ήταν πιθανή, αλλά η επιδημιολογική υπεροχή των κρουσμάτων που συνδέονται με την αγορά δεν είναι οφθαλμαπάτη.

«Είναι κάτι πραγματικό. Απλώς δεν είναι αληθοφανές ότι ο ιός αυτός εισήχθη με οποιονδήποτε άλλο τρόπο παρά μόνο μέσω του εμπορίου άγριων ζώων», πρόσθεσε ο ίδιος.

Για να μειωθούν οι πιθανότητες μελλοντικών πανδημιών, οι ερευνητές ελπίζουν ότι θα μπορέσουν να προσδιορίσουν ακριβώς ποιο ζώο μπορεί να έχει μολυνθεί πρώτο και πώς.

«Τα βασικά συστατικά για έναν ζωονοσογόνο ιό με δυνατότητες πανδημίας παραμονεύουν ακόμη στη φύση», δήλωσε ο καθηγητής Βερτχάιμ. Πιστεύει ότι ο κόσμος πρέπει να κάνει πολύ καλύτερη δουλειά στην επιτήρηση και παρακολούθηση των ζώων και άλλων πιθανών απειλών για την ανθρώπινη υγεία.

Ο Άντερσεν δήλωσε ότι αν και δεν μπορούμε να αποτρέψουμε τα κρούσματα, η συνεργασία μεταξύ των επιστημόνων του κόσμου θα μπορούσε να είναι το «κλειδί» για τη διαφορά μεταξύ μίας ασθένειας με μικρό αντίκτυπο και μίας που σκοτώνει εκατομμύρια ανθρώπους.

«Το μεγάλο ερώτημα που πρέπει να θέσουμε στους εαυτούς μας είναι -την επόμενη φορά που θα συμβεί αυτό, γιατί θα συμβεί- πώς θα προχωρήσουμε από την έγκαιρη ανίχνευση της επιδημίας και την πρόληψη της επιδημίας ώστε να μην γίνει πανδημία», κατέληξε ο καθηγητής Άντερσεν.

New studies agree that animals sold at Wuhan market are most likely what started Covid-19 pandemic, By Jen Christensen, CNNi

Μετάφραση - Νοηματική απόδοση κειμένου: Χρήστος Θ. Παναγόπουλος