Προβλέποντας την ρωσο-ουκρανική αντιπαράθεση την επαύριο της κατάρρευσης της ΕΣΣΔ

Πολλοί συμπατριώτες, ακόμα και αναλυτές, θεωρούν ότι η έναρξη της ρωσο-ουκρανικής αντιπαράθεσης άρχισε το 2014 με την πορτοκαλί επανάσταση της πλατείας Μαϊντάν και κορυφώθηκε τον Φεβρουάριο του 2022 με την έναρξη της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία.

Όμως μια στοιχειώδης γνώση των ζητημάτων και των αντιφάσεων που κληροδότησε η σοβιετική κατάρρευση του Δεκεμβρίου του 1991, αρκεί για να αντιληφθούμε ότι τα ζητήματα αυτά που εξερράγησαν τόσο εκκωφαντικά, προέρχονται από το παρελθόν και επιβίωσαν εξαιτίας της αδυναμίας των κύριων παικτών να διαμορφώσουν όρους υπέρβασής τους.

Μετά από αρκετά ταξίδια στην ΕΣΣΔ είχα προσπαθήσει να κωδικοποιήσω τα υπαρκτά προβλήματα και τις συνθήκες που υπήρχαν πριν την κατάρρευση (από την Δυτική ΕΣΣΔ έως τον Καύκασο και την Κεντρική Ασία) και κληρονομήθηκαν στη συνέχεια στους λαούς αλλά και στον υπόλοιπο κόσμο.

Μέσα σε όλα αυτά, υπαρκτή ήταν και η ελληνική σοβιετική παρουσία με δεκάδες χιλιάδες ομογενείς, επισήμως αναγνωρισμένους ως ελληνική μειονότητα, οι οποίοι επιχειρούσαν την επιβίωσή τους μέσα σε ένα εντελώς αντίξοο περιβάλλον. Οι ιδέες που κυριάρχησαν τότε στους προβληματισμούς τους είχαν δύο πόλους. Από τη μια έξοδο προς την Ελλάδα και από την άλλη διεκδίκηση Αυτονομίας στις περιοχές που την διέθεταν προ των σταλινικών διώξεων του 1937-38.

Αλλά ας δούμε καλύτερα το πώς αντιλαμβανόμασταν όλα αυτά στην περίπτωση της Ουκρανίας τα τελευταία χρόνια της Σοβιετικής Ένωσης μέσα από τη μελέτη: «Η κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης. Οι συνέπειες για τον ελληνισμό» (Αθήνα, εκδ. Ελλοπία, 1992).

Κάποιες από εκείνες τις προβλέψεις διαψεύστηκαν, κάποιες άλλες όμως -δυστυχώς- επαληθεύτηκαν.

Από εκείνη την ανάλυση απουσιάζει απολύτως η απίστευτης έκτασης λεηλασία του δημόσιου πλούτου που ακολούθησε την κατάρρευση σε όλη την έκταση της Σοβιετικής Ένωσης και δημιούργησε το φαινόμενο των μετασοβιετικών ολιγαρχών.

Ακολουθεί η μελέτη:

Τα προβλήματα στη δυτική (τέως) ΕΣΣΔ

Οι διαφορές των Ουκρανών με τους Ρώσους και των Καθολικών με τους Ορθόδοξους

Η Ουκρανία είναι μια μεγάλη και πλούσια χώρα με δυναμικές οικονομικές παραμέτρους. Έχει καλό τεχνικό δυναμικό και μεγάλες προοπτικές γρήγορης ανάπτυξης.

Αλλά η Ουκρανία που έχει πληθυσμό 50 περίπου εκατομμυρίων, "φιλοξενεί" στην επικράτειά της 11 εκατομμύρια Ρώσους. Αυτή δεν είναι η μοναδική εσωτερική διαφοροποίηση που παρατηρείται στο λαό που κατοικεί στην Ουκρανία. Από τους Ουκρανούς περίπου 5-8 εκατομμύρια είναι Ελληνόρρυθμοι Καθολικοί, δηλαδή Ουνίτες που υπάγονται στη θρησκευτική δικαιοδοσία του Βατικανού. Οι Ουνίτες εξωτερικά μοιάζουν με τους Ορθόδοξους ενώ στις εκκλησίες τους ακολουθούν το βυζαντινό τυπικό. Στο μεγαλύτερο ποσοστό ζουν στις περιοχές Λβοφ, Τσερνοπόλσκαγια και Τσερναβίσκαγια της Δυτικής Ουκρανίας, που είναι γνωστή ως Γαλλικία.

Οι υπόλοιποι Ουκρανοί είναι Ορθόδοξοι. Και αυτοί με τη σειρά τους είναι βαθύτατα διηρημένοι. Ένα ποσοστό 40-45% των Ορθόδοξων της Ουκρανίας υπακούει στο Πατριαρχείο της Μόσχας. Το 55% όμως ακολουθεί την αυτονακηρυχθείσα Αυτοκέφαλη Εκκλησία.

Η θρησκευτική σύγκρουση έχει αρχίσει εδώ και τρία χρόνια και έχει πάρει πολύ μεγάλη ένταση. Την αρχή έκαναν οι Ουνίτες με την υποκίνηση και κάλυψη του Βατικανού. Άρχισαν να αρπάζουν τις ορθόδοξες εκκλησίες που είχε κλείσει ο Στάλιν. Η αρπαγή αυτή των εκκλησιών ακολουθούσε ένα προδιαγεγραμμένο σχέδιο που περιλάμβανε βίαιες καταλήψεις των κτιρίων και συγκρούσεις με τους Ορθόδοξους. Το Πατριαρχείο της Ρωσίας κατήγγειλε ότι οι ενορίες των Καθολικών μετατρέπονται σε εστίες προπαγάνδας και προσηλυτισμού. Η πρακτική της κατάληψης εκκλησιών εμφανίζεται, σε πολύ μικρότερη βέβαια κλίμακα, και στις σχέσεις ανταγωνιζόμενων Ορθόδοξων εκκλησιών. Το μοντέλο αυτό ακολουθούν και οι οπαδοί της Αυτοκέφαλης Ορθόδοξης Ουκρανικής Εκκλησίας σε σχέση με το Ρωσικό Πατριαρχείο.

H αντίθεση των Kαθολικών με τον Ορθόδοξο κόσμο είναι γνωστή από παλιά. Μια από τις μεσαιωνικές παροιμίες των Καθολικών της Ανατολικής Ευρώπης, που απηχούσε με τον πιο γλαφυρό τρόπο το μίσος κατά των Ορθοδόξων έλεγε:"Οι χριστιανοί τότε μόνο θα είναι πραγματικά ευτυχείς, όταν θα εξαφανιστούν οι καταραμένοι Έλληνες αιρετικοί και οι Τούρκοι καταστρέψουν την Κωνσταντινούπολη."

Είναι γνωστή η στάση του Βατικανού κατά τη διάρκεια του απελευθερωτικού αγώνα των Ελλήνων στη Μικρά Ασία το 1919-1922. Υποκίνησε τότε τους Γάλλους να βοηθήσουν τους Τούρκους, φοβούμενο την αποκατάσταση του Ανατολικού Χριστιανισμού στο ιστορικό του κέντρο, την Κωνσταντινούπολη. Βέβαια οι κατά καιρούς εκατέρωθεν φιλοφρονήσεις που γίνονται με την ελπίδα μιας διαχριστιανικής συνεννόησης συγκαλύπτουν τις αντιθέσεις.

Σήμερα το Βατικανό έχει επεξεργαστεί μια στρατηγική διείσδυσης στο χώρo που εγκατέλειψε ο κομμουνιστικός ολοκληρωτισμός. Η "ορμή προς Ανατολάς" του Βατικανού έχει προκαλέσει το ενδιαφέρον του διεθνούς τύπου ("Economist", "Wall Street Journal") αλλά και των ορθόδοξων εκκλησιών. Το Βατικανό προσπαθεί να δημιουργήσει δύο ζώνες λατινικής επιρροής, μιας "γερμανικής" και μιας " ιταλικής". Το πρωτοχρονιάτικο μήνυμα του Πάπα στο σλαβικό ιδίωμα των Σκοπίων, στην ψευδο-μακεδονική γλώσσα, εξηγείται από το ότι το Βατικανό εντάσσει τα Σκόπια στην "ιταλική" ζώνη. Η "γερμανική" ζώνη περιλαμβάνει εκτός της Σλοβακίας, της Κροατίας, της Πολωνίας, της Ουγγαρίας και την Ουκρανία, τις Βαλτικές χώρες κ.λπ.

Με την Παπική Εγκύκλιο "Centessimus Annus" του 1991, έχει διαμορφωθεί μια ιδεολογία που αντιστοιχεί απόλυτα στη συγκυρία της Ανατολικής Ευρώπης, όπου ο κοινωνικός ιστός έχει αποσαρθρωθεί πλήρως και η εξαθλίωση έρχεται με καλπάζουσα ταχύτητα. Ο λόγος του Πάπα Ιωάννη-Παύλου Β’ έχει ξεκάθαρο πολιτικό προσανατολισμό. Προσπαθεί να βρει τον μέσο όρο, να συμβιβάσει τις αντιθέσεις και να γίνει αρεστός σε όλους. Χαρακτηρίζεται από νομικισμό και καταλυτική εκκοσμίκευση.

Το Βατικανό, εφοδιασμένο με μια ιδεολογία - που έχει δανειστεί πλήθος στοιχείων ακόμα και από τη Θεολογία της Απελευθέρωσης που άνθισε στη Λατινική Αμερική και σχεδόν αφόρισε ο Πάπας - με επιτελεία μάνατζερς, με την οικονομική συνδρομή των τραπεζών του και την μορφική απάτη των ελληνόρρυθμων ιερωμένων του, εφορμά για την χειραγώγηση των λαών της Ανατολής και την κατάκτηση νέων αποικιών.

Οι Ορθόδοξες Εκκλησίες της Ρωσίας, Σερβίας, Βουλγαρίας, Ρουμανίας και Ελλάδας αρνήθηκαν να συμμετάσχουν στη Σύνοδο των Ευρωπαίων επισκόπων που έγινε στο Βατικανό το Δεκέμβριο του 1991, διαμαρτυρόμενοι για την προσηλυτιστική δράση της Καθολικής Εκκλησίας εις βάρος των Ορθόδοξων ενώ η ελλαδική Ιερά Σύνοδος ζήτησε επίσημα την διακοπή των σχέσεων της Ελλάδας με το Βατικανό. Οι Ρώσοι επί πλέον καταγγέλλουν ότι το Βατικανό δημιούργησε επισκοπές σε περιοχές όπου ποτέ δεν υπήρξε παρουσία καθολικών επισκόπων.

Η ανεξάρτητη Ουκρανία

Ακριβώς αυτή η εσωτερική διαφοροποίηση των Ουκρανών ήταν που γέννησε την ανάγκη για την εφεύρεση μιας νέας ενοποιού ιδεολογίας. Και αυτή η ιδεολογία ήταν "η ανεξάρτητη Ουκρανία". Ο πρόεδρος Κρατσιούκ υιοθέτησε αυτό το στόχο παρ’ ότι ήταν υποστηριχτής της διατήρησης της Ένωσης. Ήταν ο μόνος τρόπος για να καταλαγιάσουν οι εσωτερικές συγκρούσεις.

Bέβαια υπήρχαν όλες οι ιστορικές παρακαταθήκες για να θεμελιωθεί το αίτημα της ανεξαρτησίας. Στις 9 Ιανουαρίου 1918 η Ουκρανική Ράντα (συμβούλιο, κυβέρνηση) είχε ανακηρύξει το "ανεξάρτητο, ελεύθερο και κυρίαρχο κράτος του ουκρανικού λαού".Ένα μήνα αργότερα τα σοβιετικά στρατεύματα κατέλαβαν το Κίεβο και ανέτρεψαν τη Ράντα αντικαθιστώντας την με μια Ουκρανική Σοβιετική Κυβέρνηση. Λίγο αργότερα, η Ουκρανία παραδόθηκε, αρκετά ανενδοίαστα από τον Λένιν και τους υπόλοιπους μπολσεβίκους ηγέτες στους Γερμανούς με τη συνθήκη του ΜπρεστΛιτόφσκ το Μάρτιο του 1918. Μόνο η νίκη της Αντάντ κατά των Κεντρικών Δυνάμεων επέτρεψε τους Ουκρανούς να γλυτώσουν από τη γερμανική κατοχή.

Τώρα όλοι ρίχτηκαν στο χτίσιμο της ανεξάρτητης Ουκρανίας.

Αυτό όμως είναι προσωρινό. Η περίοδος στερέωσης του ανεξάρτητου κράτους σύντομα θα παρέλθει και τότε οι αντιθέσεις θα αναζωπυρωθούν. Οι έντονες θρησκευτικές αντιθέσεις δεν μπορούν να κρατηθούν για πολύ καιρό στο περιθώριο.

Έτσι η Ουκρανία, παρότι έχει πολύ καλές προϋποθέσεις ανεξάρτητης ανάπτυξης, αποδυναμώνεται από τις αντιθέσεις.

Η ένοπλη σύγκρουση με τη Ρωσία

Ένα από τα πιθανά μελλοντικά σενάρια είναι η ένοπλη ρήξη της Ρωσίας με την Ουκρανία. Όπως είπαμε και πριν περίπου το 20% των κατοίκων της Ουκρανίας έχουν ρωσική καταγωγή και ζούν κυρίως στο Νότο, στα παράλια της Μαύρης Θάλασσας. Εάν η Ρωσία θελήσει να υπερασπίσει το ρωσικό πληθυσμό, κάτι εξ άλλου που διακήρυξε ανοιχτά, θα επιδιώξει να αναθεωρήσει τα σταλινικά σύνορα. Εκτός από αυτή την παράμετρο, η Ρωσία έχει διεκδικήσεις και στα μεγάλα λιμάνια που υπάρχουν στη Νότια Ουκρανία. Εάν δει κανείς στο χάρτη, θα διαπιστώσει ότι τα σημερινά σύνορα υποχρεώνουν τον τεράστιο όγκο της Ρωσίας να έχει μια ελάχιστη διέξοδο στη Μαύρη Θάλασσα. Εάν αναθεωρηθούν τα σύνορα, τότε οι Νότιες περιοχές του Ντονιέτσκ, του Χάρκοβο, του Δνείπεροπετρόφσκ, της Οδησσού είτε θα ενωθούν με τη Ρωσία, είτε θα διεκδικήσουν την απόλυτη αυτονομία τους από την Ουκρανία. Αυτό ήδη έγινε πράξη, όπως θα δούμε παρακάτω, με την περίπτωση της Κριμαίας.

Οι αφορμές που θα οδηγήσουν στη σύγκρουση μπορεί να είναι πολλές. Μπορεί να εμφανιστεί αντίθεση πάνω στο γλωσσικό πρόβλημα. Σε όλη την Ουκρανία η εκπαίδευση γίνεται στη ρωσική γλώσσα. Τώρα με την ανεξαρτησία τα πάντα θα περάσουν στη Ουκρανική. Αυτό θα δημιουργήσει μεγάλη δυσαρέσκεια στο ρωσικό πληθυσμό της Ουκρανίας. Αν ο ανεξάρτητος Ουκρανικός στρατός χρησιμοποιηθεί για να καταστείλει τις διαφωνίες, θα έχουμε την αυτόματη αντίδραση του ρωσικού πληθυσμού. Στη Ρωσία υπάρχουν σήμερα αρκετές εθνικιστικές οργανώσεις που θα εξόπλιζαν τους Ρώσους της Ουκρανίας.

Τυχούσα ένοπλη αντίσταση στις αποφάσεις της κυβέρνησης της Ουκρανίας θα πυροδοτήσει ευρύτερη σύγκρουση. Είναι απίθανο να παραμείνει η Ρωσία θεατής. Θα αναμιχθεί ο ρωσικός στρατός και έτσι θα γενικευτεί η σύγκρουση. Ο τελικός νικητής θα είναι φυσικά ο ρωσικός στρατός, που δεν είναι τίποτα περισσότερο από το στρατό της Σοβιετικής Ένωσης. Το γιουγκοσλαβικό μοντέλο θα αναπαραχθεί με θαυμαστή ακρίβεια. Η μόνη διαφορά είναι ότι εδώ υπάρχει ένας επιπλέον παράγοντας: το πυρηνικό οπλοστάσιο.

Ένα άλλο σενάριο

Εάν όμως δεν υπάρξει η ένοπλη σύγκρουση με τη Ρωσία, μπορούμε να αποτολμήσουμε κάποιες προβλέψεις για μια διαφορετική εξέλιξη.

Η Αυτοκέφαλη Ορθόδοξη εκκλησία δεν θα μπορέσει μόνη της να αντέξει το βάρος της επίθεσης των Ουνιτών, οι οποίοι έχουν την άφθονη υποστήριξη του Βατικανού και γεωγραφικά γειτνιάζουν με την καθολική Ουγγαρία. Οι Ορθόδοξοι Ουκρανοί τελικά θα συμμαχήσουν με την Ρωσική Εκκλησία, η οποία θα αναδειχθεί σε μοναδικό στήριγμά τους. Ενώ οι Καθολικοί το πιθανότερο είναι να ανακηρύξουν κάποια στιγμή το Ουνίτικο κομμάτι της Ουκρανίας ανεξάρτητο και να ζητήσουν να καταγραφεί ως νέο κράτος με το όνομα Γαλλικία. Αυτό έγινε πριν τρείς αιώνες και απ’ ότι φαίνεται στην Ουκρανία η ιστορία ξαναγυρνά εκεί.

Οι Έλληνες της Ουκρανίας

Στην Νότια Ουκρανία, στην περιοχή της Αζοφικής θάλασσας, ζούνε σήμερα 104.091 Ελληνες, σύμφωνα με την απογραφή του 1989. Ο πραγματικός τους αριθμός είναι διπλάσιος, εφ’ όσον δεκάδες χιλιάδες Ελληνες αναγκάστηκαν την περίοδο των σταλινικών διωγμών να δηλώσουν ότι τάχα είναι Ρώσοι ή Ουκρανοί.

Η επιρροή των Ουκρανών από τους Ελληνες φαίνεται να είναι μεγάλη. Η Aimee Dostojewski, η κόρη του διάσημου συγγραφέα, έγραψε σχετικά: «Ολα είναι ποίηση στην Ουκρανία. Οι στολές των χωρικών, τα τραγούδια τους, οι χοροί τους, ιδιαίτερα το θέατρο... Ανέκαθεν η Ουκρανία είχε στενές σχέσεις με τις ελληνικές αποικίες στις όχθες της Μαύρης Θάλασσας».

Το ελληνικό αίμα ρέει στις φλέβες των Ουκρανών, φαίνεται στα όμορφα ηλιοκαμένα πρόσωπα, στις χαριτωμένες κινήσεις τους. Δεν αποκλείεται το ουκρανικό θέατρο να είναι μια μακρυνή ηχώ εκείνου του αρχαίου ελληνικού θεάτρου, που τόσο αγαπήθηκε από τους ελληνικούς λαούς."

Η σύγχρονη όμως ελληνική παρουσία στην Ουκρανία αρχίζει με την εγκατάσταση των Ελλήνων στη Μαριούπολη.

Οι Έλληνες εγκαταστάθηκαν στην περιοχή της Μαριούπολης το 1775 μ.χ. όταν η Αικατερίνη η Μεγάλη παραχώρησε την περιοχή αυτή στους 30.000 Ελληνες, οι οποίοι έφυγαν από την ταταροκρατούμενη Κριμαία. Ο ελληνικός πληθυσμός διαμορφώθηκε οριστικά με την εγκατάσταση χιλιάδων Ποντίων κατά τα έτη 1828-1856.

Από το 1810 έως το 1873 η Μαριούπολη με τα γύρω ελληνικά χωριά αποτελούσε "ελληνική διοικητική περιοχή" (όκρουγκ). Σ αυτήν λειτούργησε ελληνική δικαιοσύνη με διοικητικές, αστυνομικές και νομικές αρμοδιότητες. Ιδρύθηκαν νέα ελληνικά χωριά και κυκλοφόρησαν ελληνικές εκδόσεις. Μέχρι το 1859 στην ελληνική περιοχή της Μαριούπολης δεν επιτρεπόταν εγκατάσταση ατόμων άλλης εθνικότητας.

Το 1809-1812 οι Ελληνες της Οδησσού δημιουργήθηκαν την "Ελληνική Λεγεώνα" η οποία κατά τον Κριμαϊκό πόλεμο ενώθηκε με τα "Ελληνικά Τάγματα" της Κριμαίας, γράφοντας σελίδες δόξας στα πεδία των μαχών.

Κατά τη διάρκεια 1917 - 1921, την περίοδο του εμφύλιου πολέμου, οι Έλληνες βρέθηκαν στο μέσον των συγκρούσεων. Στην περιοχή της Μαριούπολης έδρασε το αναρχικό αγροτικό κίνημα του Μάχνο το οποίο πνίγηκε στο αίμα από το στρατό του Τρότσκι.

Αργότερα, το μεσοπόλεμο, αναπτύχθηκε πολύ ο ελληνικός πολιτισμός. Η ελληνική διανόηση της Μαριούπολης όμως έπεσε θύμα των σταλινικών εκκαθαρίσεων του 1937-38 με την αιτιολογία ότι "...αγωνίζονταν για τη διάλυση της Σοβιετικής Ενωσης και τη δημιουργία Ελληνικής Δημοκρατίας ".

Αποτέλεσμα της άγριας καταπίεσης του ελληνικού πληθυσμού ήταν η αναγκαστική δήλωση πολλών Ελλήνων ότι ανήκουν στη ρωσική ή στην Ουκρανική εθνότητα. Κατά συνέπεια ο αριθμός των πραγματικών Ελλήνων της Ουκρανίας είναι πολύ μεγαλύτερος από 104.091 άτομα.

Για τον πολιτισμό των Ελλήνων της Αζοφικής ο Ρώσος ιστορικός Α. Μπελέτσκι γράφει:

«Στο ελληνικό φολκλόρ των Ελλήνων της Αζοφικής έχουν διατηρηθεί ως τις μέρες μας υπολείμματα του αρχαίου πολιτισμού που κάποτε άνθιζε στη μακρυνή τους πατρίδα. Τα χορωδιακά τους τραγούια θυμίζουν περιγραφές των χορών της XVIII ραψωδίας της ομηρικής Ιλιάδας. Χαρακτηριστικό των μύθων τους είναι η βυζαντινή χροιά».

Ελληνική Αυτονομία και στην Ουκρανία;

Ο εκπρόσωπος του «Ελληνικού Συλλόγου Μαριούπολης», Ι. Α. Γιαλής, μας είπε τα εξής:

»Εμείς οι Ελληνες που ζούμε στη Νότια Ουκρανία έχουμε αρχίσει να οργανωνόμαστε εδώ και λίγον καιρό. Τα δικά μας προβλήματα είναι πολύ πιο δύσκολα από αυτά των Ρώσων ή των Ουκρανών, τουλάχιστον όσον αφορά τα πολιτιστικά ζητήματα. Εμείς λόγω της σταλινικής καταπίεσης έχουμε πρόβλημα γνώσης της ελληνικής γλώσσας. Τώρα μας επέτρεψαν να μαθαίνουμε ελληνικά στα σχολεία και στα πανεπιστήμια, αλλά δεν υπάρχει υποδομή. Δεν έχουμε βιβλία ούτε δασκάλους. Εδώ θα έπρεπε να παρέμβει αποφασιστικά το ελληνικό κράτος».

Στην ερώτησή μας για το αν υπάρχει μετανάστευση προς την Ελλάδα απάντησε:

«Από τη Νότια Ουκρανία φεύγουν ελάχιστοι. Επειδή ο Ουκρανικός νότος είναι ευλογημένος τόπος. Εδώ ο ελληνικός λαός μπορεί να ζει καλά. Υπάρχουν μέρη που μοιάζουν πολύ με τα τοπία της Ελλάδας».

Για το αίτημα της Αυτονομίας ο Ι. Γιαλής είπε:

«Υπάρχει προοπτική για Αυτονομία των Ελλήνων και εδώ, στην Ουκρανία. Μας κάλεσαν τον Απρίλιο του 1991 στη Μόσχα και μας ανακοίνωσαν ότι σε συνεδρίαση του Ανώτατου Σοβιέτ έγινε η εξής σκέψη : Το Ντονιέτσκ να ανακηρυχτεί σε "περιφέρεια Ντονιέτσκ" (ΝτονιέτσκιιΚράϊ), στα πλαίσια της οποίας θα δημιουργηθεί η "εθνική περιοχή της Μαριούπολης" (ΜαριουπόλσκιΝατσιονάλνιΟκρουγκ). Η εθνική αυτή περιοχή θα αποτελείται από την πόλη της Μαριούπολης και τα γύρω ελληνικά χωριά».

Όπως ανάφεραν άλλοι Έλληνες της Μαριούπολης, εδώ και λίγο καιρό η Ουκρανική κυβέρνηση άρχισε να εποικίζει με γοργούς ρυθμούς τα ελληνικά χωριά και να παραχωρεί την ελληνική γη σε Ουκρανούς που μεταφέρονται από άλλα μέρη.

Μια υπόθεση!

Είναι πολύ πιθανόν το σχέδιο των Ρώσων για αυτονόμηση της Νότιας Ουκρανίας, στην οποία κατοικούν πάρα πολλοί Ρώσοι να προβλέπει και τη δημιουργία της "Αυτόνομης Ελληνικής περιοχής " στη ζώνη της Μαριούπολης.Σε αυτή την περίπτωση είναι πολύ πιθανόν, αν η αποκοπή των περιοχών αυτών από την κεντρική ουκρανική εξουσία γίνει ομαλά, να δούμε να δημιουργείται μια αυτόνομη ελληνική περιοχή.

Αν όμως στην περιοχή αρχίσουν οι ένοπλες συγκρούσεις, τότε οι Ελληνες θα βρεθούν στο κέντρο των συρράξεων. Στην περίπτωση αυτή, τα Βούκοβαρ της Αζοφικής θα σημαίνουν για μας πάρα πολλά πράγματα.

Θα πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι και για αυτή την εκδοχή. Να αντιμετωπίσουμε το προσφυγικό πρόβλημα των Ελλήνων της Νότιας Ουκρανίας τόσο για την μεταφορά τους από τις περιοχές του πολέμου, όσο και για την περίθαλψη στην Ελλάδα όσων προσφύγων μεταφερθούν εδώ.

Ας ελπίσουμε να είναι ο πόλεμος μακριά από τις περιοχές των Ελλήνων! Εμείς πάντως πρέπει να είμαστε έτοιμοι για κάθε εκδοχή.

---------------------

Ο Βλάσης Αγτζίδης είναι διδάκτωρ σύγχρονης Ιστορίας-συγγραφέας. Υπηρέτησε στη Γενική Γραμματεία Απόδημου Ελληνισμού και στο Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού. Η μελέτη του «Παρευξείνιος Διασπορά. Οι ελληνικές εγκαταστάσεις στις βορειοανατολικές ακτές του Εύξεινου Πόντου» βραβεύτηκε από την Ακαδημία Αθηνών.