Σαν σήμερα: Η 12η Ιουλίου στην Ιστορία - «Σε ονόμασα βασίλισσα» - Ο σπουδαίος Πάμπλο Νερούδα

Στις 12 Ιουλίου 1884 γεννήθηκε ο Αμεντέο Μοντιλιάνι, το άτακτο παιδί της ιταλικής Τέχνης, το 1912 ο αμίμητος Διονύσης Παπαγιαννόπουλος και το 1946 ο Ρόμπερτ Φισκ, σπουδαίος Άγγλος δημοσιογράφος, που αν δεν τον ξέρετε καλό θα ήταν αναζητήσετε τα ρεπορτάζ του.

Όμως, η 12η Ιουλίου είναι η μέρα που χάρισε στην ανθρωπότητα έναν από τους σπουδαιότερους ποιητές της:

Σε ονόμασα βασίλισσα.
Υπάρχουν ψηλότερες από σένα, ψηλότερες.
Υπάρχουν αγνότερες από σένα, αγνότερες.
Υπάρχουν ομορφότερες από σένα, ομορφότερες.
Αλλά εσύ είσαι η βασίλισσα.

Όταν περπατάς στο δρόμο
κανείς δε σε αναγνωρίζει.
Κανένας δε βλέπει το κρυστάλλινο σου στέμμα, κανένας δεν κοιτάζει
το από κόκκινο χρυσό χαλί
που πατάς καθώς περνάς,
το χαλί δεν υπάρχει.

Κι όταν εμφανίζεσαι
όλοι οι ποταμοί ακούγονται
στο κορμί μου, καμπάνες σείουν τον ουρανό
κι ένας ύμνος γεμίζει τον κόσμο.

Μονάχα εσύ κι εγώ,
μονάχα εσύ κι εγώ, αγάπη μου,
τον ακούμε.

Ο Πάμπλο Νερούδα τιμήθηκε με Νόμπελ Λογοτεχνίας, ενώ ποιήματά του έχουν μελοποιηθεί από το Μίκη Θεοδωράκη.

Ο Γκαμπριέλ Γκαρσία Μαρκές τον θεωρούσε το «σπουδαιότερο ποιητή του 20ού αιώνα». Η ποιητική του παραγωγή συμβάδισε με την αγωνιστική του παρουσία. Ο Πάμπλο Νερούδα, ο ποιητής των αγώνων και του έρωτα, η πιο προβεβλημένη προσωπικότητα της Χιλής παγκοσμίως γεννήθηκε σαν σήμερα, στις 12 Ιουλίου 1904.

Γεννημένος στο Παράλ της Χιλής, ο Νερούδα του οποίου το πραγματικό όνομα ήταν Ρικάρδο Νεφταλί Ρέγιες Μπασοάλτο έγραφε ποιήματα από τα 10 του.

Σπούδασε γαλλική φιλολογία και στα 20 αποφάσισε να υιοθετήσει το ψευδώνυμο «Πάμπλο Νερούδα», από τον Τσέχο συγγραφέα και ποιητή Γιαν Νερούντα. Στα 23 του μπήκε στο Διπλωματικό Σώμα και μέχρι το 1935 μένει στη Βιρμανία, στην Κεϋλάνη, στην Ιάβα, στη Σιγκαπούρη, στο Μπουένος Άιρες, στη Βαρκελώνη και τη Μαδρίτη.

Τα ταξίδια της διπλωματικής του καριέρας τον έφεραν αντιμέτωπο με τη φτώχεια, την ανέχεια και τους μη προνομιούχους του κόσμου. Μετά τη δολοφονία του φίλου του, Ισπανού ποιητή Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα, ο Νερούδα προσχωρεί στο κομμουνιστικό κόμμα.

Εγώ θα μείνω με τους εργάτες να τραγουδήσω/(…) για των ψαράδων τον ωκεανό,/ για το ψωμί των παιδικών μας αηδονιών,/ και για την αγροτιά και για τ’ αλεύρι μας,/ τη θάλασσα, το ρόδο και το στάχυ,/ τους σπουδαστές, τους ναύτες, τους φαντάρους,/ για όλους τους λαούς σ’ όλους τους τόπους,/ για τη λυτρωτική τη θέληση/ των πορφυρών λαβάρων της αυγής./ Πάλεψε πλάι μου, κι εγώ θα σου χαρίσω τα όπλα όλα της ποίησής μου», έγραφε σε ένα ποιητικό αλλά και αγωνιστικό κάλεσμα.

Το 1950 γράφει το magnum opus του, το Canto General (Γενικό Άσμα), το οποίο μελοποίησε ο Μίκης Θεοδωράκης με τη φωνή της Μαρίας Φαραντούρη.

Το έργο αποτελείται από 231 ποιήματα και πάνω από 15.000 στίχους.

Ο Νερούδα είναι ήδη εξόριστος από το 1948 όταν ο δικτάτορας της Χιλής στρατηγός Βιντέλα θέτει το κομμουνιστικό κόμμα εκτός νόμου και διατάσσει τη σύλληψή του. Ο Νερούδα καταφεύγει στο Παρίσι, με τη βοήθεια φίλων του, ανάμεσα στους οποίους ο Πάμπλο Πικάσο και ζει ως εξόριστος από το 1948 έως και το 1952.

Το 1952 καταφέρνει και επιστρέφει στη χώρα του, την ίδια χρονιά που κερδίζει το βραβείο Στάλιν. Με την άνοδο στην εξουσία του Σαλβαδόρ Αλιέντε, ο Νερούδα διορίζεται πρέσβης της Χιλιανής κυβέρνησης στο Παρίσι.

Ο Νερούδα είναι είναι ήδη βαριά άρρωστος με καρκίνο όταν το 1971 του απονέμεται το Νόμπελ Λογοτεχνίας.

«Έχω για τη ζωή μιαν αντίληψη δραματική και ρομαντική. Ό,τι δεν αγγίζει βαθιά την ευαισθησία μου δεν με ενδιαφέρει. Όσον αφορά την ποίηση, στην πραγματικότητα καταλαβαίνω πολύ λίγα πράγματα. Γι’ αυτό συνεχίζω με τις αναμνήσεις της παιδικής ηλικίας», είχε γράψει ο ίδιος για το έργο του.

Ο Νερούδα πέθανε σχεδόν ταυτόχρονα με τη Δημοκρατία στην πατριδα του: λίγο μετά τη δολοφονία του Αλιέντε από τον Πινοσέτ, το 1973.

Το καθεστώς του Πινοσέτ ήθελε να απαγορεύσει την κηδεία του, αλλά δεν τόλμησε. Χιλιάδες άνθρωποι συνόδευσαν το φέρετρό του διαμαρτυρόμενοι για τη χούντα.

Τα έργα του παρέμειναν απαγορευμένα από το στρατιωτικό καθεστώς μέχρι και το 1990.

Η 12η Ιουλίου στην ιστορία

1932, Λονδίνο. Το γερμανικό αερόπλοιο, Γκραφ Ζέπελιν, πάνω από το Λονδίνο. Φαίνονται ο Τάμεσης, το Ουεστμίνστερ και το Κοινοβούλιο.

1937, Τίρανα. Μια άποψη της πρωτεύουσας της Αλβανίας, το 1937.

1947, Ρώμη. Η Εβίτα Περόν, σύζυγος του Προέδρου της Αργεντινής, Χουάν Περόν, σε δείπνο στο κλαμπ Agua Santa στη Ρώμη.

1970, Μπέλφαστ. Η παρέλαση των «πορτοκαλί» στους δρόμους του Μπέλφαστ γίνεται εις ανάμνηση της νίκης του Γουλιέλμου της Οράγγης επί του καθολικού βασιλιά Ιάκωβου του ΙΙ, το 1690.

1970, Μαϊάμι. Η Μις Κόσμος, Μαρισόλ Μαλαρέ, από το Πουέρτο Ρίκο, στην παραλία στο Μαϊάμι. Η Μαλαρέ διακρίθηκε ανάμεσα σε 64 κορίτσια στο διαγωνισμό που έγινε στη Φλόριντα.

1972, Μαϊάμι. Οι σύνεδροι των Δημοκρατικών Σίρλεϊ ΜακΛέιν (Καλιφόρνια) και Τζέσε Τζάκσον (Ιλινόις), συνομιλούν σε μια διακοπή του συνεδρίου.

2005, Μονακό. Ο πρίγκιπας Αλβέρτος του Μονακο, φωτογραφίζεται με τα κλειδιά της πόλης, λίγο μετά την επίσημη αναγόρευσή του σε Μονάρχη του κρατιδίου.

2006, Βυρηττός. Ένας Λιβανέζος κρατάει μια φωτοβολίδα, πανηγυρίζοντας τη σύλληψη, από τη Χεζμπολάχ, δύο Ισραηλινών στρατιωτών κοντά στα σύνορα με το Ισραήλ.