Νησί του Φιδιού: Γιατί η Ρωσία δεν μπορούσε να κρατήσει αυτό το στρατηγικό σημείο στη Μαύρη Θάλασσα

Μετά από περισσότερους από τέσσερις μήνες ανελέητων ουκρανικών βομβαρδισμών, οι ρωσικές δυνάμεις εγκατέλειψαν τη νήσο Zmiinyi, όπως λέγεται το Νησί του Φιδιού ή Φιδονήσι στα ουκρανικά.

Η Ρωσία υποστηρίζει ότι αποσύρθηκε σε ένδειξη καλής θέλησης για να αποδείξει ότι δεν παρακωλύει την εξαγωγή των σιτηρών, ωστόσο η Ουκρανία απέρριψε αυτόν τον ισχυρισμό, καθώς η Μόσχα συνεχίζει να βομβαρδίζει τις αποθήκες σιτηρών της.

Δύσκολο να το υπερασπιστούν

Το νησί είναι εκτεθειμένο σε επιθέσεις από όλες τις κατευθύνσεις, από αέρα και θάλασσα.

Καταλήφθηκε από τους Ρώσους στις 24 Φεβρουαρίου, βρίσκεται μόλις 35 χιλιόμετρα (22 μίλια) από τις ακτές της Ουκρανίας – απόλυτα εκτεθειμένο σε επιδρομές πυραύλων, πυροβολικού και drone από την ακτή.

Κάτι που αποδείχθηκε περίτρανα τον τελευταίο καιρό καθώς οι ουκρανικές δυνάμεις δεν σταμάτησαν να το σφυροκοπούν.

Τον περασμένο Απρίλιο, οι αντιαεροπορικές δυνατότητες της Ρωσίας στη βορειοδυτική Μαύρη Θάλασσα αποδυναμώθηκαν σημαντικά με τη βύθιση του «Moskva», της ναυαρχίδας του στόλου της Μαύρης Θάλασσας.

Αυτό εξηγεί γιατί το Κρεμλίνο ήταν τόσο απελπισμένο να φέρει αντιαεροπορικά συστήματα και ραδιοηλεκτρονικό πολεμικό εξοπλισμό στο Φιδονήσι.

Καθώς όμως βρισκόταν πολύ μακριά από τις κύριες ναυτικές της βάσεις στη Μαύρη Θάλασσα, οι αμυντικές προσπάθειες της Ρωσίας στην περιοχή εξελίχθηκαν σε έναν εφιάλτη διοικητικής μέριμνας.

Παρά τις επιθέσεις της, η Ουκρανία έχει πολύ περιορισμένη ναυτική ικανότητα, επομένως δεν μπόρεσε να αποβιβάσει τη δική της δύναμη στο νησί.

Ο Ουκρανός στρατιωτικός αναλυτής Oleh Zhdanov υποστηρίζει στο BBC ότι η τοποθέτηση στρατευμάτων στο νησί δεν έχει νόημα για καμία από τις δύο πλευρές, καθώς θα γίνονταν εύκολος στόχος.

Αντίθετα, ο κ. Zhdanov υποστηρίζει τη δημιουργία «ελέγχου πυρών» - τη διατήρηση της ικανότητας να χτυπήσει οποιονδήποτε στόχο πλησιάζει το νησί.

Αυτό θα έδινε επίσης μεγαλύτερη ασφάλεια στο μεγαλύτερο λιμάνι της Ουκρανίας στη Μαύρη Θάλασσα της Οδησσού, και σε ολόκληρο τον βορειοδυτικό τομέα της Μαύρης Θάλασσας.

Ένας σημαντικός βράχος

Η Ρωσία ελέγχει ήδη ένα μεγάλο τμήμα της ακτής της Μαύρης Θάλασσας της Ουκρανίας, συν τη χερσόνησο της Κριμαίας και ολόκληρη τη Θάλασσα του Αζόφ.

Η κατάληψη του Φιδονησίου ολοκλήρωνε έναν αποτελεσματικό αποκλεισμό της Οδησσού και σήμαινε ότι οι εξαγωγές της συντριπτικής πλειοψηφίας των ουκρανικών σιτηρών ήταν αδύνατες.

Σήμαινε επίσης ότι η ακτή της Μαύρης Θάλασσας γινόταν ευάλωτη σε επιθέσεις και στρατιωτικοί εμπειρογνώμονες στο Κίεβο εξέφρασαν φόβους ότι η Ρωσία θα μπορούσε να εγκαταστήσει αεροπορικά σύστήματα άμυνας μεγάλης εμβέλειας, όπως ένα σύστημα πυραύλων αέρος S-400.

Μια ματιά στον χάρτη δείχνει επίσης ότι ο ρωσικός έλεγχος του νησιού αντιπροσώπευε απειλή για τη Ρουμανία, μέλος του ΝΑΤΟ - τόσο για το βασικό λιμάνι της Κωνστάντζας όσο και για την κυκλοφορία στις εκβολές του ποταμού Δούναβη.

Δεν είναι μόνο στρατηγικής σημασίας - αυτή η περιοχή είναι επίσης πλούσια σε αποθέματα πετρελαίου και φυσικού αερίου.

Μια πιθανή αλλαγή του παιχνιδιού

Η απόσυρση των ρωσικών δυνάμεων δεν είναι απλώς μια συμβολική νίκη για την Ουκρανία, είναι μια στρατηγική επιτυχία ενώ για τη Ρωσία μια οπισθοδρόμηση και μια ντροπιαστική ήττα.

Δεν θα αλλάξει όμως ουσιαστικά την πορεία του πολέμου. Στόχος της Ρωσίας είναι να κατακτήσει ολόκληρο το ανατολικό Ντονμπάς και να διατηρήσει άλλες περιοχές του νότου που κατέλαβε στην αρχή του πολέμου.

Το Νησί του Φιδιού μπορεί να βρίσκεται σε ένα εξαιρετικά στρατηγικό χώρο της Μαύρης Θάλασσας και σε ένα ιδανικό σημείο για την εγκατάσταση εξελιγμένων πυραυλικών συστημάτων, αλλά τελικά εξακολουθεί να είναι ένας πολύ μικρός βράχος.

Το βασικό ερώτημα είναι εάν, αναγκάζοντας τους Ρώσους να φύγουν, οι Ουκρανοί θα μπορούσαν να εξετάσουν το ενδεχόμενο να επαναλάβουν τις εξαγωγές σιτηρών για να επανεκκινήσουν την κατεστραμμένη από τον πόλεμο οικονομία τους.

Χωρίς ένα αποτελεσματικό ναυτικό, υπάρχουν ελάχιστες πιθανότητες για κάτι τέτοιο, και τα ρωσικά πολεμικά πλοία διατηρούν την κυριαρχία τους στη Μαύρη Θάλασσα.

«Πρακτικά, χρειάζεται να συμβούν 10 πράγματα για να μπορέσει να εξάγει σιτηρά με ασφάλεια και αυτό είναι μόνο το ένα», λέει ο Άντριου Γουίλσον, καθηγητής Ουκρανικών Σπουδών στο University College του Λονδίνου.

Η Ουκρανία απέρριψε τις ρωσικές προτάσεις για συνοδεία νηοπομπών σιτηρών από την Οδησσό, καθώς θα απαιτούσαν την αφαίρεση ναρκών έξω από το λιμάνι.

Η Τουρκία συμμετέχει ενεργά στην προσπάθεια διαπραγμάτευσης συμφωνίας τόσο με τη Ρωσία όσο και με την Ουκρανία, αλλά η προοπτική να συμβεί αυτό φαίνεται μακρινή σε αυτό το στάδιο.

Οι επόμενες εβδομάδες θεωρούνται καθοριστικές για τις εξαγωγές της Ουκρανίας - καθώς η επόμενη συγκομιδή ξεκινά τον Ιούλιο.