Το Ναγκόρνο Καραμπάχ, η οικονομία και ο ρόλος της Τουρκίας: Οι πέντε μεγάλες προκλήσεις της Αρμενίας

Διαθέτοντας περιορισμένες φυσικές πηγές για να ενισχύσει το προφίλ της χώρας και να βοηθήσει στην ανοικοδόμηση μιας οικονομίας που έχει πληγεί από τους πολέμους, το Γερεβάν στρέφεται στη λύση της διπλωματίας με στόχο τη δημιουργία νέων συνεργασιών, κυρίως με τους παραδοσιακούς συμμάχους της που δεν είναι άλλοι από την Ελλάδα και την Κύπρο.

«Υπάρχουν πέντε προκλήσεις και μάλιστα είναι πολύ προφανείς», δήλωσε ο Tigran Mkrtchyan, ο νέος πρέσβης της χώρας στην Αθήνα. Σύμφωνα με τον ίδιο, η πρώτη και πιο βασική είναι μια δίκαιη λύση σε ό,τι αφορά τα γεγονότα στο Ναγκόρνο Καραμπάχ.

«Μετά την απώλεια του πολέμου [το 2020], οι Αζέροι από την άλλη πλευρά προσπαθούν να εκμεταλλευτούν την κατάσταση και την κατάσταση στην Ουκρανία, για να κερδίσουν όσο το δυνατόν περισσότερα στις διαπραγματεύσεις τους.

«Αυτό έχει δύο διαστάσεις στις συζητήσεις για την οριοθέτηση των συνόρων Αρμενίας-Αζερμπαϊτζάν και, το πιο σημαντικό, το μελλοντικό καθεστώς του ίδιου του Ναγκόρνο Καραμπάχ.

«Ελπίζουμε πολύ ότι θα ξαναρχίσει το έργο για την εξεύρεση λύσης στη σύγκρουση του Ναγκόρνο-Καραμπάχ.

«Έτσι, η επιστροφή στις διαπραγματεύσεις σε αυτό το πλαίσιο για την εξεύρεση μιας δίκαιης λύσης στη σύγκρουση είναι η μεγαλύτερη πρόκληση», δήλωσε σε συνέντευξή του στη Financial Mirror.

«Δεύτερον, φυσικά, η εξομάλυνση των σχέσεων Αρμενίας-Τουρκίας είναι μια ανεξάρτητη διαδικασία και αυτό έχει σηματοδοτηθεί ξεκάθαρα στην Άγκυρα.

«Η τουρκική πλευρά έχει εμπλακεί σε αυτές τις διαπραγματεύσεις με την υπόθεση ότι προχωράμε στην εξομάλυνση των σχέσεων κατά μήκος των συνόρων χωρίς καμία προϋπόθεση».

Ο Mkrtchyan είπε ότι η τρίτη μεγαλύτερη πρόκληση είναι «να συνεχίσουμε να χτίζουμε σχέσεις με τους στενούς μας εταίρους, με την ΕΕ και τη Δύση, με τις ΗΠΑ, συμμάχους όπως η Γαλλία και η Ελλάδα και η Κύπρος. Και εμβαθύνουμε σε αυτές τις σχέσεις.

«Μια άλλη πρόκληση που δεν εξαρτάται από εμάς είναι ο πόλεμος στην Ουκρανία και ο αρνητικός αντίκτυπός του στην περιοχή και στον κόσμο γενικότερα.

«Θέλουμε να βγούμε από αυτό με όσο το δυνατόν μικρότερη ζημιά, δεδομένου ότι έχουμε περίπου 500.000 Αρμένιους στην Ουκρανία, και στις δύο πλευρές της σύγκρουσης».

Αναγέννηση

Όπως εξηγεί ο πρέσβης, η πέμπτη μεγάλη πρόκληση είναι η οικονομική αναγέννηση της Αρμενίας. «Όλα αυτά έχουν συγκεκριμένες εσωτερικές πολιτικές διαστάσεις. Βλέπουμε διαμαρτυρίες για τις συνομιλίες οροθεσίας, για τις σχέσεις Αρμενίας – Τουρκίας και για την κατάσταση της οικονομίας.

Ο πρέσβης χαρακτηρίζει επίσης καθοριστικό τον ρόλο της αρμενικής διασποράς. Η Αρμενία, ένα μικρό κράτος περίπου 3 εκατομμυρίων πολιτών πρέπει να εργάζεται συνεχώς για την εξισορρόπηση των σχέσεων της με τα γύρω κράτη. Ο κ. Mkrtchyan δηλώνει πως τρεις είναι οι παράγοντες που βοηθούν το έργο του. Πρώτον, η διάδοση της εικόνας ενός δημοκρατικού κράτους που περιβάλλεται από άλλα όχι και τόσο δημοκρατικά.

Δεύτερον, ότι η χώρα έχει το ανθρώπινο δυναμικό και την επιστημονική τεχνογνωσία για να πετύχει την ανάπτυξη, ακόμα και από την σοβιετική εποχή, που θεωρούνταν η Silicon Valley της ΕΣΣΔ. Τρίτον, ο πρέσβης αναφέρεται στο γεγονός ότι οι Αρμένιοι είναι ένα «παγκόσμιο έθνος» με μια τεράστια διασπορά.

«Σαφώς, δεν θέλω να μας συγκρίνω με τους ισχυρούς και άκρως θεσμοθετημένους δεσμούς που έχουν το Ισραήλ και η Ελλάδα με τις αντίστοιχες διασπορές τους, αλλά ο πόρος είναι εκεί.

«Με βάση αυτούς τους τρεις παράγοντες, νομίζω ότι η Αρμενία έχει πιθανότητες επιτυχίας, αναγέννησης από τον καταστροφικό πόλεμο που είδαμε το 2020».

Εγκλωβισμένο κράτος

Περιτριγυρισμένη από την εχθρική Τουρκία και το Αζερμπαϊτζάν, και το Ιράν στα νότια της, η χώρα διατηρεί ταυτόχρονα σχέσεις με τον βόρειο Καύκασο γείτονά της. Οι επαφές ωστόσο αυτές ενίοτε μπορεί να γίνουν και ανταγωνιστικές. «Εκτός από την κοινή ιστορία, η Γεωργία και η Αρμενία μοιράζονται παρόμοιες αξίες και πεποιθήσεις».

Οι χώρες μοιράζονται επίσης κοινές προσεγγίσεις για το δημοκρατικό τους μέλλον. Σύμφωνα με το άρθρο, η αρμενική κοινότητα στη Γεωργία διαδραματίζει σημαντικό ρόλο σε οποιαδήποτε προσέγγιση μεταξύ των δύο ορθόδοξων χριστιανικών εθνών. Τα κράτη συνεργάστηκαν για την Ανατολική Εταιρική Σχέση της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

«Από οικονομική άποψη, οι διαδρομές που εκτελούνται από τον νότο προς τον βορρά και από τον νότο προς την Ευρώπη, λαμβάνουν υπόψη ότι η Αρμενία μπορεί να αποτελέσει μια εναλλακτική εμπορική διαδρομή, και αυτή η διαδρομή περνάει από τη Γεωργία. Ως εκ τούτου, η Γεωργία διαδραματίζει κρίσιμο ρόλο και στην ανάπτυξη της οικονομίας της Αρμενίας.

«Πρέπει να καταλάβουμε αυτόν τον γεω-οικονομικό ρόλο».

Ανοιχτή πληγή

Όμως ο πόλεμος των 44 ημερών για το Ναγκόρνο Καραμπάχ έχει αφήσει μια ανοιχτή πληγή σε όλο το αρμενικό έθνος, ιδιαίτερα εξαιτίας του μεγάλου αριθμού των θυμάτων και των αιχμαλώτων που το Αζερμπαϊτζάν αρνήθηκε να παραδώσει, καθώς δεν τους θεωρούσε αιχμαλώτους πολέμου.

Σύμφωνα με τον πρέσβη, η ερμηνεία αυτή δεν είναι αποδεκτή από τη Δύση αλλά και από κανέναν. «Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ μέσω του Αμερικανού ΥΠΕΞ, Άντονι Μπλίνκεν έχει υπογραμμίσει πολλές φορές την ανάγκη για επιστροφή των κρατουμένων. Αυτό είναι ένα από τα πιο σημαντικά θέματα στην ατζέντα μας», τονίζει οπρέσβης.

Ο κ. Mkrtchyan δηλώνει ότι το να είσαι πρέσβης της Αρμενίας είναι μια πρόκληση και απαιτεί τριπλάσιες ή τετραπλάσιες προσπάθειες σε σχέση με άλλες συνήθειες και εργασίες. «Το έργο πρέπει να είναι στρατηγικά σχεδιασμένο σε βραχυπρόθεσμα, μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα αποτελέσματα. Και λαμβάνοντας υπόψη τους πόρους και το δυναμικό της αρμενικής διασποράς», λέει χαρακτηριστικά.

Υγιείς σχέσεις με τη διασπορά

Ο κ. Mkrtchyan αναφέρει σε ό,τι αφορά τον συγκεκριμένο στόχο: «Ήμουν τυχερός στην προηγούμενη ιδιότητά μου στη Βαλτική και τώρα στην Ελλάδα και την Κύπρο, όπου διατηρούμε υγιείς σχέσεις με τις ομάδες της διασποράς. Δεν το θεωρώ δεδομένο και θα συνεχίσω να καταβάλλω μεγάλη προσπάθεια για να έχω υγιή και γόνιμη συνεργασία με τους εκπροσώπους της διασποράς μας», υπογραμμίζει, θέτοντας το ως πρωταρχικό στόχο.

Για το σκοπό αυτό η Αρμενία έχει καταφύγει στην ίδρυση Επίτιμων Προξενείων, ένα στη Θεσσαλονίκη και ένα στη Λεμεσό.

«Είναι εξαιρετικά χρήσιμο γιατί είναι σαν να έχεις ένα γραφείο σε μια μεγάλη πόλη».