Athens Photo World 2022: Οι άνθρωποι και οι στόχοι πίσω από το μεγάλο Φεστιβάλ του φωτορεπορτάζ

«Άλλο ένα Φεστιβάλ Φωτογραφίας»; Όχι.

Το Athens Photo World δεν είναι μια ακόμη συγκέντρωση φωτογραφιών και φωτογράφων, δεν είναι μια ακόμη σειρά από υπέροχες εικόνες, είναι κάτι πολύ σημαντικότερο για όλους εμάς που υπηρετούμε την είδηση και την αλήθεια στα ΜΜΕ, αλλά και για όλους εσάς που είστε οι αποδέκτες της δουλειάς μας.

Είναι το φωτορεπορτάζ.

Κι αυτή είναι η λέξη που βγαίνει πρώτη πρώτη απ' όλους τους συντελεστές του, οι οποίοι επανέρχονται για τέταρτη χρονιά -τρίτη διά ζώσης- να γεμίσουν όχι μόνο το σημείο της κεντρικής έκθεσης, το Ίδρυμα Πολιτισμού Κέντρο Σταύρος Νιάρχος, αλλά και υπαίθριους χώρους της Αθήνας, με εικόνες του κόσμου μας.

Οι εικόνες του κόσμου μας στο Σύνταγμα @Αλέξανδρος Γαστεράτος

«Ο κόσμος πρέπει να καταλάβει ότι κάποιος πήγε εκεί που δεν πάει κανείς μας. Κάποιος έφυγε από το σπίτι του, την οικογένειά του, ξεβολεύτηκε, βρέθηκε στην άλλη άκρη του κόσμου, για να φτάσει σε μας η εικόνα», λέει ο Θανάσης Σταυράκης, καλλιτεχνικός επιμελητής και εις εκ των διοργανωτών του Φεστιβάλ, φωτορεπόρτερ και ο ίδιος, chief Photographer για την Ελλάδα, την Κύπρο, την Αλβανία και τη Βόρεια Μακεδονία του πρακτορείου Associated Press.

Ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Φεστιβάλ, Θανάσης Σταυράκης @Αλέξανδρος Γαστεράτος

«Το φωτορεπορτάζ είναι υποτιμημένο και απαξιωμένο. Θεωρούμε τις φωτογραφίες δεδομένες. Ελάχιστοι καταλαβαίνουν το βάρος του φωτορεπορτάζ», υπερθεματίζει η Χριστίνα Καλλιγιάννη, η οποία έχει το γενικό συντονισμό του Φεστιβάλ.

Η δύναμη της εικόνας

Τι θέλει να μας πει, όμως το Athens Photo World;

Συναντάμε τους συντελεστές του στο ΚΠΙΣΝ όσο στήνουν την έκθεση. Ο δικός μας φωτορεπόρτερ, ο Αλέξανδρος Γαστεράτος, φωτογραφίζει το στήσιμο των εικόνων κι εγώ θέλω να ακούσω το σκεπτικό πίσω από αυτές.

«Θέλουμε να κάνουμε τον κόσμο να δει», λέει η Χριστίνα Καλλιγιάννη. «Και το πετυχαίνουμε χρόνο με το χρόνο. Όχι απλώς να κοιτάξει την εικόνα και να την προσπεράσει και να τη θεωρήσει αυτονόητη, αλλά να τη δει, να καταλάβει τη σημασία της».

Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίον το Athens Photo World επιμένει να «βγαίνει στο δρόμο», εκεί απ' όπου προέρχεται και το φωτορεπορτάζ άλλωστε.

«Μπορεί στις υπαίθριες εκθέσεις μας να μην έχουμε μετρήσιμη επισκεψιμότητα, έχουμε όμως πολύ καλό feedback», λέει η Χριστίνα, φωτογράφος και η ίδια, με εκθέσεις και βιβλία στο ενεργητικό της και Υποψήφια Διδάκτωρ του Παντείου.

Οι φωτογραφίες που έχουν στηθεί περιμετρικά του Εθνικού Κήπου @Αλέξανδρος Γαστεράτος

«Πιστεύουμε πολύ σε αυτό και γι αυτό θέλουμε να επεκταθούμε και σε άλλα σημεία», συμπληρώνει. Κι αυτό είναι ένα από τα μελλοντικά στοιχήματα του Athens Photo World, που φέτος επανέρχεται σε μια κομβική χρονιά: Μετά την εντυπωσιακή του έναρξη, η οποία συνέπεσε χρονικά με την απώλεια ενός από τους εμπνευστές του, του Γιάννη Μπεχράκη, ήρθαν δύο χρόνια πανδημίας.

Η «παρουσία» του Γιάννη Μπεχράκη είναι διαρκής στο Φεστιβάλ. «Έχουμε ευθύνη να είναι και αυτό που εκείνος θα ήθελε», λέει η Χριστίνα. «Το Φεστιβάλ δεν έγινε επειδή έφυγε ο Γιάννης. Ξεκίνησε και από το Γιάννη, ήταν και δική του έμπνευση. Και πάντα σκεφτόμαστε σε κάθε κίνησή μας, εάν θα του άρεσε το αποτέλεσμα».

Και τώρα, στην «κανονικότητα» πάλι, το Φεστιβάλ θέλει να κερδίσει το στοίχημα του μέλλοντος.

Να συνεχίσει την πορεία του, συνεχίζοντας να «δείχνει» στον κόσμο αυτό που συμβαίνει, συνεχίζοντας να μεταφέρει τη δύναμη της εικόνας, σε μια εποχή που τη χρειάζεται όσο καμία άλλη.

«Δουλεύουμε για να χτίσουμε τις προϋποθέσεις να συνεχίσει το Φεστιβάλ για πολλά χρόνια ακόμη. Έχουμε πολύτιμη βοήθεια και από το Ίδρυμα (σ.σ. το ΚΠΙΣΝ) και από ανθρώπους που πιστεύουν στο Φεστιβάλ και θέλουμε να την αξιοποιήσουμε και να τη διευρύνουμε», καταλήγει η Χριστίνα Καλλιγιάννη.

Στήνοντας τα ταμπλό στο Σύνταγμα @Αλέξανδρος Γαστεράτος

Το φωτορεπορτάζ στην εποχή των Fake News

«'Ο,τι κι αν γίνει, η ποιοτική φωτογραφία, το ποιοτικό και αυθεντικό φωτορεπορτάζ θα παραμείνει», λέει ο Θανάσης Σταυράκης, όταν μιλάμε για την παραπληροφόρηση.

«Η αλήθεια είναι ότι έχουμε κατακλυστεί από Fake News, διότι υπάρχουν πολλές πραγματικότητες. Εμείς δείχνουμε όλες τις πλευρές. Από κει και πέρα είναι θέμα ερμηνείας και χρήσης που θα κάνει καθένας στην εικόνα. Με την πρόφαση της πανδημίας, φωτορεπόρτερ και δημοσιογράφοι αποκλείστηκαν από πολλά θέματα και χώρους. Αυτό είναι λάθος. Πρέπει να πηγαίνουν όλοι παντού. Καθένας έχει τη δική του σκοπιά και πρέπει να έχει την ευκαιρία να την αναδείξει».

Όλα ξεκινούν από το μηδέν και μεταμορφώνονται σταδιακά σε μια έκθεση φωτορεπορτάζ στη βιβλιοθήκη του ΚΠΙΣΝ @Αλέξανδρος Γαστεράτος

Φέτος το Φεστιβάλ εντάσσει μια νέα ενότητα, το open format, μια πιο «πειραγμένη», πιο καλλιτεχνική προσέγγιση στο φωτορεπορτάζ. Πάντα, όμως, με γνώμωνα την είδηση και την πραγματικότητα.

«Δεν θα κρύψουμε τη σκληρή πλευρά της πραγματικότητας, η φωτογραφία είναι ένα απόλυτα ψυχικό μέσον, πρέπει να μιλάει στην ψυχή του θεατή. Και η πραγματικότητα έχει και πολύ σκληρές πλευρές που πρέπει να αναδεικνύονται. Όχι για εντυπωσιασμό, αλλά ως μέρος μιας ολοκληρωμένης ιστορίας», λέει η Χριστίνα.

«Κατηγορούμε συχνά τους φωτογράφους και τις φωτογραφίες τους ότι είναι πολύ σκληρές, όμως, ας σκεφτούμε λίγο: Τι θα ήταν ο κόσμος χωρίς τις φωτογραφίες;», συμπληρώνει.

Η Χριστίνα Καλλιγιάννη, έχει το γενικό Συντονισμό του Φεστιβάλ @Αλέξανδρος Γαστεράτος

Υπάρχει, τελικά, πίστη στο φωτορεπορτάζ; «Ναι, υπάρχει. Και έχουμε πολλούς καλούς φωτορεπόρτερ στην Ελλάδα, παιδιά με όρεξη και δυνατότητες και πρέπει να τους δωθούν οι ευκαιρίες», απαντά ο Θανάσης. «Τα τελευταία χρόνια έχει ανέβει πολύ το επίπεδο. Τα παιδιά αυτά έχουν τεχνικές γνώσεις, μιλάνε γλώσσες, έχουν και δημοσιογραφική αντίληψη του αντικειμένου».

«Μέσα από τις δράσεις μας δίνουμε ευκαιρίες και στους εφήβους, που δεν έχουν ακόμη γνώση του αντικειμένου, αλλά θέλουν να ασχοληθούν με αυτό», λέει η Χριστίνα, που τονίζει για μια ακόμη φορά τη σημασία των υπαίθριων δράσεων.

«Είναι πολύ σημαντική η έκθεση στο ΚΠΙΣΝ και πολύτιμη η συμβολή του Ιδρύματος, αλλά με τις υπαίθριες δράσεις φέρνουμε τη φωτογραφία στον κόσμο, δεν περιμένουμε να έρθει ο κόσμος σε αυτήν».

Τους ακούω κοιτώντας τις εικόνες στα boards, σκέφτομαι τις ιστορίες που διηγούνται και αναρωτιέμαι πόσες χιλιάδες λέξεις θα χρειαζόταν καθεμία τους για να την πεις λόγια.

Καμία λέξη.

Ας αφεθούμε στην αλήθεια της εικόνας.

* Η έκθεση World Press Photo 2022 ξεκινά την Παρασκευή 20 Μαΐου στο ΚΠΙΣΝ. Θα διαρκέσει ως τις 11 Ιουνίου. Για όλες τις δράσεις του Φεστιβάλ δείτε εδώ