Ήρωας ή απατεώνας; «Ο άνδρας που εισέβαλε στο Άουσβιτς» μπορεί τελικά και να μην το είχε κάνει

Τότε άρχισαν οι δύσκολες ερωτήσεις. Τα ηρωικά κατορθώματα του Ντέινις Άβεϊ ήταν πραγματικά όπως έμοιαζαν; Ή μήπως ο ισχυρισμός του ότι είχε ανταλλάξει θέσεις με έναν άντρα μέσα στο στρατόπεδο συγκέντρωσης ήταν εντελώς ψεύτικος;

Παρά τις αυξανόμενες αμφιβολίες, η ιστορία του Άβεϊ ότι έσωσε τη ζωή ενός Εβραίου κρατούμενου θέτοντας τον εαυτό του σε κίνδυνο ενώ κρατούνταν σε ένα υποστρατόπεδο αιχμαλώτων πολέμου κοντά στο Άουσβιτς εξακολουθεί να είναι δημοφιλής.

Αλλά τώρα, σύμφωνα με την Guardian, ένας επίμονος ιστορικός ερευνητής, που εργάζεται για να καταγράψει την ιστορία των γερμανικών στρατοπέδων αιχμαλώτων και στρατοπέδων συγκέντρωσης στην Πολωνία, απαιτεί την επιστροφή των χρημάτων που πλήρωσε για την αυτοβιογραφία του Άβεϊ το 2011 και προτρέπει και άλλους αναγνώστες να κάνουν το ίδιο. Κι αυτό γιατί για τον Βρετανο-Ισραηλινό ερευνητή Alon Shapira η ιστορία του Άβεϊ είναι γεμάτη τρύπες και ως εκ τούτου βλάπτει την αξιοπιστία της ιστορίας του Ολοκαυτώματος.

Σύμφωνα με τον Observer, ο Hodder & Stoughton, ο εκδοτικός οίκος του The Man Who Broke Into Auschwitz, σχεδιάζει να συμπεριλάβει σημειώσεις που πληρούν τις προϋποθέσεις σε οποιαδήποτε μελλοντική έκδοση του επιδραστικού αυτού βιβλίου. Η κίνηση έρχεται ως συνέπεια μιας απόφασης που ελήφθη πρόσφατα από το Holocaust Education Trust να αποστασιοποιηθεί από την εσφαλμένη ιστορική αφήγηση που περιέχει για τη φυλάκιση του Άβεϊ ως αιχμάλωτου στην Πολωνία. Αυτό συμβαίνει παρά το γεγονός ότι η οργάνωση είχε αρχικά προτείνει για τον Άβεϊ τον τιμητικό τίτλου του Βρετανού Ήρωα του Ολοκαυτώματος.

Σε μια δήλωση στον Observer αυτό το Σαββατοκύριακο, το Trust είπε: «Η υποστήριξη της αλήθειας και της ακεραιότητας του Ολοκαυτώματος είναι ζωτικής σημασίας και όταν έρχονται στο φως νέες πληροφορίες πρέπει να λαμβάνονται σοβαρά υπόψη».

Το Αυτοκρατορικό Πολεμικό Μουσείο, το οποίο πήρε πρώτο συνέντευξη από τον αείμνηστο Άβεϊ για τις εμπειρίες του κατά τη διάρκεια του πολέμου, έχει επίσης αποστασιοποιηθεί από την ιστορία αυτού του Άγγλου, ο οποίος ασφαλώς κρατήθηκε ως αιχμάλωτος στρατοπέδου και ο οποίος στη συνέχεια ισχυρίστηκε ότι άλλαξε για λίγο την ταυτότητά του με έναν Εβραίο κρατούμενο στο στρατόπεδο για να τον βοηθήσει και να επαληθεύσει τις φρικαλεότητες που διαπράχθηκαν μέσα. Το αρχείο του μουσείου που περιέχει τη μαρτυρία του Άβεϊ έχει πλέον επισημανθεί με δημόσια προειδοποίηση.

«Αυτή η ιστορία πρέπει να διορθωθεί το συντομότερο δυνατό από τους εκδότες, ώστε τα πραγματικά γεγονότα να περάσουν στην επόμενη γενιά», λέει ο Shapira.

Ο James Long, ένας Βρετανός συγγραφέας που γνώριζε τον Άβεϊ πριν από το θάνατό του πριν από επτά χρόνια και που βοήθησε στην έρευνα του πρωτότυπου βιβλίου, τώρα επιθυμεί επίσης η επόμενη έκδοση να περιέχει μια πλήρη προσθήκη των ερωτήσεων και των αμφιβολιών από τότε που τέθηκαν για τις αναμνήσεις του Άβεϊ.

Οι ανακαλύψεις των ερευνητών για μια σειρά αποκλίσεων στο βιβλίο έχουν πλέον καταστεί πονοκέφαλος για τον εκδοτικό οίκο Hodder & Stoughton.

Αν και η σύγχυση στις αναμνήσεις ενός πολέμου δεν είναι σπάνιο γεγονός για τους επιζήσαντες, η συσσώρευση αντικρουόμενων λεπτομερειών και οι αλλαγές στις αναμνήσεις του Άβεϊ είναι πλέον αδύνατο να αγνοηθούν. Πρώτον, μια παρόμοια αφήγηση ανταλλαγής κρατουμένων με έναν κρατούμενο στο στρατόπεδο τυπώθηκε αρχικά σε ένα βιβλίο με τίτλο The Password Is Courage, γύρω από τον μυστηριώδη και όχι πάντα αξιόπιστο χαρακτήρα, Charles Coward. Αυτή η αφήγηση χρησιμοποιεί επίσης τη φράση «ο άνθρωπος που εισέβαλε στο Άουσβιτς».

Οι υπερασπιστές του Άβεϊ, ανάμεσά τους και ο Long, υποστηρίζουν ότι ο Coward μπορεί στην πραγματικότητα να οικειοποιήθηκε την ιστορία του Άβεϊ, και όχι το αντίστροφο.

Υπάρχει όμως και κάτι άλλο. Ο Άβεϊ είπε αρχικά στο Αυτοκρατορικό Πολεμικό Μουσείο ότι είχε ανταλλάξει θέσεις με έναν αιχμάλωτο ονόματι Έρνστ σε μια συγκεκριμένη τοποθεσία. Αργότερα άλλαξε την τοποθεσία του στρατοπέδου σε εργοστάσιο εργατών και την ταυτότητα του εβραίου επιζώντος του στρατοπέδου σε έναν άνδρα που ονομαζόταν Χανς, ο οποίος δεν εντοπίστηκε ποτέ.

Είναι πιθανό, υποστήριξαν οι ερευνητές του εκδότη, ότι ο Άβεϊ μπέρδεψε άθελά του την τοποθεσία των στρατοπέδων εργασίας δίπλα στο στρατόπεδο αιχμαλώτων του με το διαβόητο στρατόπεδο θανάτου Άουσβιτς-Μπίρκεναου, το οποίο ήταν αρκετά μίλια μακριά.

Μεταξύ άλλων αντικρουόμενων ισχυρισμών που ήρθαν στο φως, ο Άβεϊ παρέλειψε επίσης να αναφέρει ότι ο πατέρας του, ο οποίος έζησε μέχρι το 1960, ήταν μαζί του στο στρατόπεδο αιχμαλώτων. Στο βιβλίο, ο Άβεϊ ανέφερε συγκεκριμένα ότι δεν γνώριζε τις εμπειρίες του πατέρα του κατά τη διάρκεια του πολέμου, καθώς οι δυο τους δεν τις είχαν συζητήσει ποτέ. «Δεν νομίζω ότι ήξερε ποτέ ότι ήμουν σε ένα στρατόπεδο κοντά στο Άουσβιτς», έγραψε ο Άβεϊ.

Τώρα ο Shapira παρουσιάζει στοιχεία που δείχνουν τον πατέρα μαζί με τον γιο στο στρατόπεδο, ακόμη και μία φωτογραφία.

Η πρόθεση του εκδότη να εξετάσει το ενδεχόμενο προσθήκης σημειώσεων και αμφιβολιών στη νέα έκδοση του βιβλίου, έρχεται μετά από επίσημη απάντηση από την Hodder & Stoughton την περασμένη εβδομάδα που ανέφερε ότι συμφωνεί με τον αρχικό λογαριασμό της Άβεϊ.

«Δεν έχουμε κανένα λόγο να αμφισβητούμε την αληθοφάνεια του βιβλίου του Ντένις Άβεϊ, The Man Who Breke Into Auschwitz», ανέφερε αυτή απορρίπτοντας απόπειρες αμφισβήτησης των γεγονότων στην αυτοβιογραφία: «Ο Άβεϊ και ο πατέρας του δεν βρίσκονταν στο ίδιο στρατόπεδο φυλακής και το βιβλίο του Άβεϊ δεν βασίζεται ή προέρχεται με κανέναν τρόπο από το βιβλίο του Charles Coward».