Spyros Hound: Ένας Έλληνας φωτογραφίζει και διηγείται τα πολλά «πρόσωπα» του πολέμου στην Ουκρανία

Όλα αυτά μέχρι που μια μέρα ξεκίνησε ο πόλεμος στην Ουκρανία και όλα άλλαξαν μέσα του.

Επισκέφθηκε το πατρικό του και μίλησε με τη γυναίκα που εδώ και χρόνια ζει με την οικογένεια και βοηθάει στο σπίτι.

Η γυναίκα αυτή είναι από την Ουκρανία.

«Κι όπως συζητούσαμε για την κόρη της, τη νύφη της και τα παιδιά τους που θα έφταναν από στιγμή σε στιγμή να μείνουν στο πατρικό μου για λόγους ασφαλείας, γυρίζω και της λέω: εγώ πάλι ρε "μάνα", γιατί για μένα είναι μάνα μου, θα πάω να φωτογραφίσω. Θέλω να το δω αυτό μέσα από τον φακό μου και να το δείξουμε σε όλον τον κόσμο. Και όχι μόνο. Θέλω να κάνω ότι μπορώ για την χώρα σου που είναι και δική μου με κάποιον τρόπο. Κι αν δεν σταματήσει αυτό που συμβαίνει εκεί, θα πέσει ο κόσμος όλος. "Αν ο Πούτιν κερδίσει, θα έχουμε χάσει όλοι οι υπόλοιποι", είπα μέσα μου "θέλω να πάω εκεί που γίνεται αυτό το πράγμα, θέλω να δω και να φωτογραφίσω", το αποφάσισα».

Ο φωτογράφος και το «θέμα» του: Δύο άγνωστοι συναντώνται στο πεδίο μιας σύγκρουσης @Spyros Hound

Και το έκανε. Κι όταν μιλήσαμε, κατάλαβα ότι το θέμα μου δεν θα ήταν οι -εξαιρετικές- φωτογραφίες του τόσο, όσο ο ίδιος.

Το μακρύ ταξίδι για το μέτωπο

Ήταν τόσο αποφασισμένος που δεν τον σταμάτησε τίποτα· ούτε το γεγονός ότι δεν είναι δημοσιογράφος και δεν μπορούσε να πάρει διαπίστευση.

Το έλυσε, χτυπώντας πολλές πόρτες και τελικά βρίσκοντας ανοιχτή αυτήν του TVxs, καθώς ο Στέλιος Κούλογλου συμφώνησε να τον διαπιστεύσει, παρά τους κινδύνους ενός τέτοιου εγχειρήματος.

Αφού λύθηκε αυτό το θέμα, έπρεπε να λυθεί και το σπουδαιότερο: Πώς να πάει στην εμπόλεμη Ουκρανία.

Μιλάμε με βιντεοκλήση, εκείνος από το ξενοδοχείο του στο Κίεβο, και πρέπει να τον κοιτάω σα χαζή όσο μου διηγείται επί ώρα όλες του τις προσπάθειες να βρεθεί εκεί, δύο αποτυχημένες και μια επιτυχημένη· έχω κολλήσει με την επιμονή, αλλά κυρίως με την ηρεμία του.

Η αποφασιστικότητα, όμως, φέρνει και ηρεμία κι αυτό είναι ένα πανανθρώπινο μάθημα, η αποφασιστικότητα να κάνεις αυτό που πιστεύεις ότι πρέπει να κάνεις και κανείς δεν θα σε σταματήσει.

Σε πολλά σημεία η καταστροφή είναι τόσο απόλυτη που φαίνεται εξωπραγματική @Spyros Hound

Τελικά βρέθηκε στην Ουκρανία, αξιοποιώντας τις γνωριμίες του με τα δίκτυα εθελοντών στην Ουκρανία, αλλά και στη Θεσσαλονίκη και συνοδεύοντας μια αποστολή ανθρωπιστικής βοήθειας, κιβώτια με φάρμακα από τους Φαρμακοποιούς του Κόσμου, οι οποίοι «κάνουν τεράστια και πολύ σπουδαία δουλειά», όπως μου εξηγεί και των οποίων είναι και περήφανο μέλος, αλλά και την πολύτιμη βοήθεια δύο εθελοντών, του Γιάννη Παπαδόπουλου και του Παναγιώτη Φατούρου, που προσφέρθηκαν να μεταφέρουν στο LVIV τα φάρμακα με το φορτηγό ψυγείο της εταιρείας.

Και κάπως έτσι βρέθηκε στην πρώτη γραμμή του μετώπου.

Η βία - Το σκοτάδι

Ο Σπύρος πήγε στην Μπούτσα και στα χωριά από τα οποία υποχώρησαν οι Ρώσοι. Πήγε και στο Χάρκοβο, όπου μαίνονται οι μάχες. Πηγαίνει παντού, στο μέτωπο και στα μετόπισθεν, έχει τους «fixers» του, που του δίνουν σήμα, τον δικτυώνουν όλο και περισσότερο, τρέχει διαρκώς, δεν θέλει να χάσει τίποτα. Έχει μόλις γυρίσει από το Χάρκοβο, «φύγαμε άρον άρον, έσκασε ένα κτήριο σχεδόν πάνω στο κεφάλι μας, μου φώναζαν run run», λέει, «αλλά θέλω να ξαναπάω».

Τον παρακαλώ να μην μου στείλει φωτογραφίες με πτώματα, συμφωνεί, «έτσι κι αλλιώς δεν είναι τα πτώματα», μου λέει, «το πιο σκληρό είναι οι διηγήσεις των ζωντανών».

Μιλάει για τους γέρους που είδαν τις ζωές τους να καταρρέουν και την αξιοπρέπειά τους να χάνεται. Για βιασμένα και σκοτωμένα παιδάκια: «Δεν μπορείς να μην συγκλονιστείς, είναι αδύνατον, αν δεν συγκλονιστείς δεν είσαι άνθρωπος».

Η κουβέντα περιστρέφεται και καταλήγει στο ίδιο θέμα:

Η βία. Η κανονικοποίηση της βίας. Οι ευθύνες, διάχυτες σε έναν κόσμο που όχι μόνο δεν μπορεί να τη σταματήσει, αλλά της ανοίγει την πόρτα όλο και πιο διάπλατα.

«Δεν είναι μόνο εδώ (στην Ουκρανία), είναι παντού», μου λέει ο Σπύρος, «στην Ουκρανία το βλέπεις σε μια μαζική έκφραση, αλλά είναι παντού. Κι αν δεν σταματήσει, θα είναι σύντομα ο κανόνας».

Πίσω από την ολοκληρωτικά κατεστραμμένη γειτονιά της Andiivka που ανήκει στην πολύπαθη περιοχή της Borodyanka, ο ουρανός παίζει παιχνίδια ομορφιάς μέσα στην ασχήμια @Spyros Hound

Βλέποντας όσα βλέπει εκεί, του είναι ξεκάθαρο:

«Υπάρχουν άνθρωποι που εκπαιδεύονται από μικροί για να μπορούν να ασκούν κάθε είδους βία χωρίς να διστάζουν, με τρομερή αγριότητα. Δεν είναι πόλεμος μόνο εδαφικής επικράτησης, αλλά ηθικής και ψυχολογικής. Αυτό κάνει η βία. Σε τσακίζει. Και στη μέση τα θύματα, δεν θα καταλάβουν ποτέ γιατί τους συνέβη ό,τι τους συνέβη».

Η αλληλεγγύη - Το φως

Μιλάει με ενθουσιασμό όταν η κουβέντα έρχεται (εκείνος την πάει) στους εθελοντές Ουκρανούς και μη που «δουλεύουν όλοι ασταμάτητα, σαν μια γροθιά, μέρα νύχτα για να βοηθήσουν, να φτιάξουν δίχτυα παραλλαγής, πυρομαχικά, να οργανώσουν την ανθρωπιστική βοήθεια που φτάνει, βάσει λιστών αναγκών από τα μέτωπα της πρώτης γραμμής, να οχυρώσουν, να κάνουν τα πάντα».

Οι Ουκρανοί ενώθηκαν πίσω από τον κοινό κίνδυνο, «είναι ένα έθνος, το βλέπεις. Ξέρουν πολύ καλά όσα έγιναν στο παρελθόν, ξέρουν και τα λάθη και την πολιτική, όλα τα ξέρουν, όμως τώρα προέχει αυτό που συμβαίνει».

Μιλάει για τις ατελείωτες ομάδες ανθρώπων που έρχονται από παντού για να συνδράμουν και να φέρουν βοήθεια.

«Πηγαίνουν στα χωριά, μέσα στους νεκρούς και τα ερείπια, περνάνε από χιλιάδες νάρκες -υπάρχουν παντού ναρκοπέδια- για να φτάσουν σε όσους έχουν ανάγκη, να τους πάνε νερό, τρόφιμα, φάρμακα. Δεν μπορείς να μην τους σεβαστείς και να μην τους θαυμάσεις αυτούς τους ανθρώπους».

Τον ρωτάω ποια είναι τα κυρίαρχα συναισθήματα όταν είσαι εκεί:

«Θυμός, στενοχώρια, αλληλεγγύη, αγάπη -πολλή αγάπη, έχω βρει πολλή αγάπη εδώ-, σεβασμός γι αυτους τους ανθρώπους που αντέχουν».

Και φόβος; «Φυσικά κι φόβος, αλλά σέβομαι τους κανονισμούς. Αν δεν σεβαστείς τους κανονισμούς, πιθανώς θα πεθάνεις», λέει απλά.

Στο Κίεβο έχει επανέλθει σχεδόν εντελώς η κανονικότητα, όπως μου λέει, βγαίνουν, τρώνε, δουλεύουν, τα μαγαζιά σιγά - σιγά είναι ανοιχτά, «ξαναβγήκαν και τα πολυτελή αυτοκίνητα στους δρόμους». «Όταν τελειώσει, θα το ξεπεράσουν;», ρωτάω.

«'Οχι, ποτέ. Αλλά υπάρχει η ανάγκη να κλείσει. Πολλές πληγές, υπάρχει η ανάγκη να κλείσουν, αλλιώς δεν θα υπάρξει αύριο».

Ο πόλεμος συνεχίζεται, ο Σπύρος πάει να φωτογραφίσει κι άλλο, εγώ να γράψω, κοιτάω τις φωτογραφίες, έχει έναν πολύ δικό του τρόπο να χρησιμοποιεί το φακό, εστιάζει στις λεπτομέρειες, στα πρόσωπα, μια σφαίρα, μια τρύπα σ' ένα κτίριο, μια ρυτίδα ή ένα χαμόγελο, σκέφτομαι ότι όλα αυτά που εμείς εδώ κοιτάμε (και) σαν εικαστικό δρώμενο γι αυτούς τους ανθρώπους είναι οι ζωές τους.

Ότι ο πόλεμος ήλθε λίγο πιο κοντά σε μας, γενιές ανθρώπων μεγαλωμένων με την ειρήνη.

Ή, τελικά, με την ψευδαίσθησή της.

Instagram @Spyros Hound