Έμπαρος: Ιστορίες παιδιών τότε και τώρα

Κατοχή, 1943: Το σπίτι της οικογένειας Φουκαράκη το είχαν επιτάξει οι Γερμανοί καθώς το χωριό είχε μεγάλη συμβολή στην Αντίσταση και 'πλήρωσε' βαρύ τίμημα γι αυτό. Οι οδυνηρές μνήμες του συνομιλητή μου συμπεριλαμβάνουν τον πατέρα του, Μανώλη Φουκαράκη, να συλλαμβάνεται από τον κατακτητή αλλά και τη Μεγάλη Κύκλωση της Εμπάρου το 1944. Εξίσου ζωντανή, όμως, παρά τις δεκαετίες που έχουν μεσολαβήσει, είναι και η ανάμνηση με τον στρατιώτη Γκέρχαρντ -ιπποκόμο του ανθυπολοχαγού της Βέρμαχτ που έμενε, τότε, στο πατρικό του- κι εκείνον δίπλα του, δυο δρασκελιές απ' το σπίτι του, στην εξώπορτα εκείνου της οικογένειας Χουζουράκη.

Κάτω αριστερά: Το σκίτσο του στρατιώτη Γκέρχαρντ με τη φρεσκοφυτεμένη, τότε, μουριά μέσα στον κόκκινο κύκλο. Κάτω δεξιά: Το σπίτι της οικογένειας Φουκαράκη όπως είναι σήμερα και το οποίο απεικονίζεται στο σκίτσο όπως ήταν το 1943. Πάνω αριστερά: Ο Γιώργος Φουκαράκης δείχνει τη μουριά σήμερα και ακριβώς από κάτω, στη φωτογραφία αρχείου, το ίδιο δέντρο στη δεκαετία του '70. Πάνω δεξιά: Τα Λασηθιώτικα βουνά που επίσης απεικονίζονται στο σκίτσο του Γερμανού στρατιώτη - Πηγή: Μαρία Καρχιλάκη

Αφήγηση: Το σκίτσο του 1943

-Κι εσείς καθόσασταν μαζί στο σκαλάκι απέναντι...

-Καθόμασταν στο σκαλάκι κι ήμουν εγώ περίπου εννιάμισυ χρονών κι έβλεπα που ζωγράφιζε μ' ένα μολύβι και πολλά χρώματα όλη την περιοχή και τα βουνά απέναντι.

Αυτή η μουριά ήταν σ' ένα σπίτι που έχουν χαλάσει τώρα και της είχαν έναν φράχτη για να μην τη φάνε τα ζώα· ήτανε μια βεργούλα. Το βουνό φαινόταν. Τώρα μπαίνουν μπροστά τα δέντρα που τότε δεν υπήρχαν.

Και το κτήριο τούτο εδώ δεν είχε τελειώσει, ήταν μισοχτισμένο. Όλα φαίνονταν από εκεί.

Οι Γερμανοί μας διώξανε από τα σχολεία· είχαμε δύο. Μετά πηγαίναμε σε σπίτια και στην εκκλησία για να κάνουμε μάθημα.

-Ρούχα, παπούτσια;

-Παπούτσια τίποτα, ξυπόλητος τεσσεράμισι χρόνια...

Η απελευθέρωση της Κρήτης

Δυο χρόνια αργότερα, στο ίδιο αυτό παιδί της Κατοχής έλαχε η τιμή -και το θυμάται σαν τώρα- ν' αναγγείλει στους συγχωριανούς του την πολυπόθητη και χαρμόσυνη είδηση της απελευθέρωσης:

Όταν τελείωσε ο πόλεμος και φεύγανε οι Γερμανοί, εγώ κι ένας φίλος μου ήμασταν σ’ ένα ποτάμι και είδαμε έναν ταχυδρόμο να έρχεται πάνω σ' ένα γαϊδούρι. Τραγουδούσε, είχε κέφια και μας λέει -τρεχάτε να παίξετε τη καμπάνα γιατί φεύγουνε οι Γερμανοί. Εγώ που ήμουν ο μεγαλύτερος, έτρεξα, ανέβηκα πάνω στην εκκλησία από το ιερό, γιατί είχανε κόψει το σκοινί από τη καμπάνα, και τη χτύπησα. Κι αμέσως άρχισαν οι αντάρτες από τα βουνά να πυροβολούν με πολυβόλα και όπλα.

Πάνω αριστερά: Ο Γιώργος Φουκαράκης στο κεφαλόσκαλο που καθόταν πριν από 73 χρόνια με τον στρατιώτη Γκέρχαρντ. Πάνω δεξιά: Ο Γιώργος Φουκαράκης μετά τη λήξη της Κατοχής. Κάτω αριστερά: Το σπίτι της οικογένειας Φουκαράκη στην Έμπαρο. Κάτω δεξιά: Το κεφαλόσκαλο όπως φαίνεται από το πατρικό του Γιώργου Φουκαράκη - Πηγή: Μαρία Καρχιλάκη

Ο Στέλιος Περογιαννάκης και η φάρμα του

Ίδιο μέρος, αλλαγή πρωταγωνιστή. O Στέλιος Περογιαννάκης είναι ο 11χρονος γιος του Προέδρου της Κοινότητας. Μαθητής Ε' Δημοτικού. Μένει στο πάνω άκρο της Εμπάρου, λατρεύει τα ζώα, έχει μετατρέψει το σπίτι του σε φάρμα κι έχει εμπλέξει στο χόμπι του γονείς και μικρότερο αδελφό.

Επικοινωνιακός με το παραπάνω, επιμένει να μου δείξει έναν προς έναν τους φίλους του. Έτσι, ένα ιδιότυπο μάθημα μάθημα φυσικής ιστορίας ξεκινά ευθύς αμέσως.

Με πηγαίνει να δω το σπάνιο λευκό ορτύκι του κι έπειτα με οδηγεί στους περιστερώνες με τα νεογέννητα, άτριχα ακόμη, περιστεράκια του. Μου δείχνει τη χήνα του που κλωσσά, το γάιδαρό του, τη Σάρα, και την όμορφη πιτσιλωτή κατσίκα του.

Ο Στέλιος Περογιαννάκης με το Ράμπο τον παπαγάλο του, τα νεογέννητα περιστέρια του και τον πετεινό του - Πηγή: Μαρία Καρχιλάκη

Το βασίλειό του έχει τα περισσότερα από τα ζώα που περιμένει να δει κάποιος σ' ένα ελληνικό χωριό. Τ' αγαπά όλα πολύ. Δεν κρύβει, όμως, την αδυναμία του, όπως δείχνει και η αφίσα στην πόρτα του δωματίου του, για τα πουλιά.

Έχουν δυνατή φωνή, γι' αυτό μου αρέσουν, λέει. Άκου πόσο δυνατή φωνή έχουν τα παγώνια, συνεχίζει.

Δεν είναι, όμως, μελωδική, του απαντώ.

Ναι, ανταπαντά, όμως όταν τ' ακούς στην εξοχή είναι πολύ ωραία...

Τα ζώα του Στέλιου πεθαίνουν μόνο από φυσικό θάνατο ενώ τα μωρά τους, όταν...αβγαταίνουν πολύ και η περιποίηση είναι δύσκολη, χαρίζονται. Η σίτισή τους δεν στοιχίζει, διότι το χωριό δίνει την πρώτη ύλη, όμως η κούραση περισσεύει. Όση ώρα ήμουν εκεί, ο πατέρας του τακτοποιούσε μπάλες σανό που είχε φτιάξει θερίζοντας τα χωράφια της οικογένειας.

Ράμπο, η μασκώτ της Εμπάρου

Ο Στέλιος με αποχαιρετά με το...Ράμπο στον ώμο και μερικά tips για παπαγάλους:

Το μυστικό είναι να τους χαϊδεύεις εκεί που θέλουν. Αυτός, για παράδειγμα, θέλει απαλές κινήσεις και να τον ακουμπάς μόνο στο κεφαλάκι του.

Τι θα γίνει όταν μεγαλώσει;

Κτηνίατρος και μετά θα δημιουργήσω δικό μου ζωολογικό κήπο.

Για την ιστορία, ο Στέλιος Περογιαννάκης είναι ανηψιός του Γιώργου Φουκαράκη. Η προγιαγιά του πιτσιρικά ήταν αδελφή της μητέρας του θείου. Λες και το θέλει η παράδοση, στην οικογένειά τους να πρωταγωνιστούν, τότε και τώρα, τα παιδιά...

Αριστερά: Ο Γιώργος Φουκαράκης αμέσως μετά την Κατοχή. Δεξιά: Ο Στέλιος Περογιαννάκης στη φάρμα του στην Έμπαρο - Πηγή: Μαρία Καρχιλάκη